Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.2005, Síða 23

DfV Sálin
MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 2005 23
Aðstandendur
sjúklinga í vanda
Aðstandendur
Þurfa líka aðstoð.
Mikilvægt er fyrir maka og for-
eldra krabbameinssjúklinga að leita
sér sálffæðilegrar hjálpar. Um-
hyggja og aðstoð við sjúkling er afar
orkufrek og samkvæmt nýrri banda-
rískri rannsókn gæ'ti hún jafnvel
stytt lífið. Þeir sem hugsa um veikan
einstakling þurfa oft að hætta í vinn-
unni og hafa því minna á milli hand-
anna. í rannsókinni kom fram að
allt of fáir leituðu sér hjálpar en að-
standendumir vom upp til hópa allt
of stressaðir, fullir af óraunhæfum
kvíða eða þjáðust af þunglyndi.
m
Bírkiaska
Umboðs- og söluaðili
Birkiaska ehf.
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Ö
BETUSAN
Ólafía Ragnarsdóttir og Eyjólfur Magnússon Scheving standa fyrir nýjum sjálfs-
styrktarhóp fyrir alla sem líður illa. Ólafía segir samfélagið í Reykjavík afar
firrt, allir séu í sínu horni og hugsi ekkert um náungann. Það sé hins vegar leið
út úr öllum ógöngum.
„Ég held að það séu ofsalega
margir úti í samfélaginu sem líður
illa en geta ekkert leitað," segir
Ólafía Ragnarsdóttir sem hefur
ásamt fleirum stofnað sjálfsstyrkt-
arhópinn og líknarsamtökin
Höndina. Hópurinn mun hittast í
fyrsta skiptið næsta þriðjudag,
þann 8. nóvember í Áskirkju.
„Til okkar verða allir velkomn-
ir,“ segir Ólafía og bætir við að
sama sé hvort um andleg eða lík-
amlega vanlíðan sé að ræða. „Fé-
lagsskapurinn verður ekki bundinn
við ákveðið vandamál heldur getur
hver sem er sem líður illa eða hefur
áhuga á samræðum um fólk og til-
finningar mætt til okkar.“
Geðræn vandamál frá ung-
lingsárum
Asamt Ólafíu er Eyjólfur Magn-
ússon Scheving forsprakki Hand-
arinnar en hann er lærður atferlis-
fræðingur. „Eyjólfur er móðurskip-
ið í þessu og mun stjórna fundun-
um,“ segir Ólafía og bætir við að
hún hafi átt við geðræn vandamál
að stríða allt frá unglingsárunum
og að Eyjólur hafi hjálpað henni
mikið en Ólaffa er orðin nokkurn
veginn frísk í dag.
Lífsgæðakapphlaupið alls-
ráðandi
„Ég veit alveg hvernig það er að
einangrast vegna sjúkdómsins og
upplifa mikinn einmanaleika. I
rauninni held ég að eini tilgangur-
inn með vanlíðaninni sé að geta
orðið einhverjum öðrum að liði og
þannig nýtt reynslu sína til að
hjálpa öðrum sem eru að ganga í
gegnum það sama. Samfélagið hér
í Reykjavík er orðið afar flrrt. Hér er
hver í sínu horni á meðan þeir
veikburða, eins og fíklar og geð-
sjúkir, verða einfaldlega undir.
Peningahyggjar er orðin svo mikil,
það gengur allt út á að ota sínum
tota og koma sér áfram í lífsgæða-
kapphlaupinu. Þeir sem ekki geta
tekið þátt verða einfaldlega undir
og gleymast. Það er hins vegar til
leið út úr öllum ógöngum til góðrar
líðanar," segir Ólafía að lokum.
indiana@dv.is
mana-
leika."
inn ein-
veit al
veg
hvernig
það erað
einangrast
vegna sjúk-
dómsins og
upplifa mik■
Eftirfarandi atriði
eru möguleg varúð-
armerki um sjálfs-
vígshuganir.
Varúðar-
merki
sjálfsvígs
- Stórfelld persónuleikabreyti .ig
- Samskiptaerfiðleikar við nána
vini, foreldra og aðra ættingja
- Leiði eða þunglyndi ásamt minni
matarlyst, svefnvandamálum, orku-
leysi og einbeitingarleysi.
- Mikill kvíði og hræðsla
- Vandamál í skólanum
- Stórfelld heilsuvandamál
- Verkir og særindi sem hafa enga
skýringu
- Uppreisnargirni, ofbeldi, pirringur
og eyðileggingarhvöt
- Óþrifnaður
- Áfengis- og fíkniefnanotkun
- Aukinn áhugi á dauðanum
- Dýrmætir og persónulegir munir
gefnir eða seldir
Börn upplifa sorg þegar þau ganga í gegnum miklar breyting-
ar. Áður en þau jafna sig ganga þau í gegnum fimm stig af
sorginni.
5 stig sorgar barna
1. Afneitun/áfaU
Á þessu stigi stendur barnið
frammi fyrir miklum sársauka og
neitar annað hvort að viðurkenna að
hinn sári atburður hafi gerst eða leit-
ar að sársaukaminni útskýringu.
Dæmi: Bamið heldur að einhver sem
lést hafi farið í frí en muni snúa aftur
innan skamms.
2. Reiði
Þegar barnið kemst yfir afneitun-
ina og er farið að trúa því sem gerðist
hellist oft reiðin yfir það. „Af hverju
ég,“ verður algeng spurning. Bamið
getur orðið afbrýðisamt út í aðra sem
eru ekki að ganga í gegnum erfið-
leika. Ef ekki er tekið á málunum á
réttan hátt getur reiðin fylgt barninu
allt lífið, sem ótti um að fólk yfirgefi
það og pirringur yfir hversu ósann-
gjarn og óöruggur heimurinn sé.
3. Samningsgerð
Á þessu stigi fer barnið að kenna
sér um aðstæðurnar. Það sannfærir
sig til dæmis um að ef það væri betra
barn hefði atburðurinn ekki gerst.
Barnið reynir ef til vill að gera samn-
ing við Guð um að ef hann tekur at-
burðinn til baka lofi það að vera
þægt og gott.
4. Vonleysi
Á þessu stigi upplifir barnið leiða
og vonleysi. Þótt það sé afar erfitt
fyrir foreldra að fylgjast með barninu
á þessu stigi er það nauðsynlegt fýrir
barnið til að geta jafnað sig. Ef sjálfs-
vígshugsanir koma fram skal leita
hjálpar fagfólk undireins.
5. Viðurkenning
Smám saman er barnið búið að
meðtaka það sem gerst hefur. Það
gerir sér grein fyrir að lífið mun
halda áfram þótt það verði aldrei
eins. Á þessu stigi mun barnið verða
það sjálft aftur og ætti að taka upp
fyrri lífsstíl.
Meiða sig viljandi
_ m m
í könnun á 875 barnaskóla-
nemendum í Bandaríkjunum
kom í ljós að einn af hverjum
fjórum börnum meiddi sig vilj-
andi þegar það upplifði álag og
stress. Krakkarnir, sem eru á
aldrinum 9 til 13 ára, viður-
kenndu að hafa barið höfði sínu í
vegg eða klipið sig mjög fast.
„Börnin eru að upplifa mikið álag
og vita ekki hvernig þau eiga að
taka á málunum. Þau þekkja hins
vegar líkamlegan sársauka," seg-
ir dr. D’Arcy Lyness. Það sem oft-
ast virtist valda stressinu var
skólinn, einkunnir, heimanámið,
einelti, umgengni við systkini og
ástandið á heimilinu.