Freyr - 15.01.1971, Blaðsíða 10

efni til rannsókna. Hinders og Owen hafa
þó komizt á snoðir um, að þegar til lengd-
ar lætur nýtist fínmalað fóður miður vel
í meltingarfærum jórturdýra, sem hafa
vambar-keratose.
Þegar umræddur annmarki hefur ríkt
til lengdar er nokkur hætta á að horn-
kenndir húðsepar í innra borði vambar
verði fyrir árásum baktería svo að þeir
falli af og þar myndast sár, sem gróa seint
og illa. Við of lágt sýrustig er þá alltaf
hætta á magasárum og þá ec enn opin
leið til bakteríustarfsemi, sem síðan
getur færst yfir í blóðið og beinzt að lifr-
inni og valdið þar ígerðum.
Slík fyrirbæri eru algeng í sambandi við
vambar-keratose. Hvað af því getur hlot-
izt er of flókið mál að túlka fyrir almenna
lesendur, en hitt þurfa menn að vita, að
hér er alvara á ferðum.
Efnaskiptatruflanir
Hér skal ekki gerður að umtalsefni nokk-
ur kafli í greininni, sem fjallar um
þembu, orsakir hennar og auðkenni.
Þess ber þó að geta, að höfundurinn segir
hiklaust, að þær skepnur, sem bera í sér
hulinn (ekki sýnilegan) keratose, séu stöð-
ugt í hættu og fái miklu frekar þembu
en þær, sem eru lausar við annmarkann.
Aftur á móti er eðlilegt að fara nokkrum
orðum um þá hlið, sem varðar óeðlilega
efnanýtingu og efnaskiptaárangur þegar
um ræðir þá annmarka, sem að framan
eru greindir og tengdir eru notkun fín-
malaðs fóðurs.
Sjálfsagt er og að geta þess, að trufl-
anir af umræddu tagi koma alltaf fyrst
fram í afurðabreytingum. Það þarf ekki
að túlka hér í smámunum, að samsetning
fóðurs getur haft áhrif til lækkunar fitu
í mjólkinni og aukið í þess stað fitusöfnun
líkamsvefja.
Af ásettu ráði er hægt að vinna að þessu,
t. d. ef búa skal grip undir slátrun og
gera kjöt hans verðmeira með nokkurri
fitusöfnun. Hinsvegar þarf að vera ljóst,
að með efnaskiptabreytingum er hægt að
stuðla að byrjunarkvilla, sem getur orðið
langvinnur.
Af því, sem hér hefur verið rakið, er
rétt að undirstrika, að svo lengi sem notað
er gott hey í hæfilegum mæli handa jórt-
urdýrum er enginn hætta á ferðum. Vand-
inn berzt að höndum þegar gróffóðrið er
of lítið eða þegar farið er að nota fín-
malað gróffóður.
Það er rétt, sem sagt er, að vandann má
fyrirbyggja meo því að nota bíkarbónat
eða natríumacetat og gefa annað eða bæði
þessi sölt með eða í fóðrinu í hæfilegum
mæli, eða þá að gefa malaða fóðrið nógu
oft og lítið í einu. Með því að fóðra oft
og nota jöfnum höndum natríumbíkarbón-
at er ef til vill engin hætta á ferðum,
með tilliti til of mikillar sýrumyndunar.
Og þegar notað er natríumacetat hækkar
fitumagnið, það segir reynslan. Hvort
þessar ráðstafanir hindra einnig vambar-
keratose og þá kvilla, sem í kjölfar hans
vilja sigla, þarf að rannsaka betur og
nánar.
Hins er vert að minnast, að fóðrun jórt-
urdýra með heyi veldur ekki vandræðum,
en fóðrun með nýtízku iðnaðarvörum sem
fóður kallast, það er nokkur vandi.
Eftirskrift.
Svo sem getið er við upphaf greinar þessarar
er hún aðeins að nokkru þýdd, að nokkru endur-
sögð og stytt verulega.