Freyr - 15.05.1977, Blaðsíða 22

Hreiða sig blikinn og æðurinn fer“
þegar ungar hafa komið úr eggjum, eru
blikarnir fjarri og koma yfirleitt hvergi nærri
á uppvaxtarskeiði unganna.
Það er ekki sjaldgæft, að ungar kollur,
sem enn eru ekki kynþroska, seilist eftir að
gæta unga og fá þá oft sér til fylgdar. Eins
kemur það oft fyrir, að kolla hefur heilan
hóp unga úr tveim hreiðrum í forsjá.
Við eðlileg næringarskilyrði eru ungarnir
bráðþroska, og talið er, að þeir verði fleygir
á aldrinum 11—12 vikna. Geldfuglinn, sem
einatt er á sundi á stöðvum æðarfugls um
varptímann, er yfirleitt ungfugl, sem enn er
ekki kynþroska, en það verður hann ekki
fyrr en á þriðja aldursári.
Hér á landi verpa 2 afbrigði æðarfugls,
okkar íslenski (mollissima) og Svalbarðs-
æðurinn (mollissima borealis).
Erlendar rannsóknir hafa sýnt, að æðar-
fugl getur náð allt að 10 ára aldri, en hitt
mun sennilega algengast, að hann verði
6—8 ára. Hvort hann er yfirleitt frjór fram
á elliár, er ekki öruggt, en mun þó langoft-
ast svo vera.
Stærð æðarstofnins hér við land hefur
verið breytileg eftir árferði og svo hve óvinir
hans eru ágengir.
Hér hefur refurinn frá alda öðli verið
ágengur í vörpum, á okkar tímum minkur
og svo mávar, einkum svartbakur, sem
hremmir og gleypir mergð unga. Þar að
auki veiða örn og fálki sjálfsagt eitthvað
af æðarfugli en ekki líklegt, að mikið kveði
að því.
Æðarkóngur. (Somateria spectabilis).
Æðarkóngurinn er sérstök tegund æðar-
fugls, ofurlítið minni en venjulegur æðar-
fugl, eða 58 sm að lengd. Auðveldast er að
þekkja kollurnar að á því, að höfuðið er
meira bogadregið á æðarkóngskollunni, og
auk fjölbreytni í lit blikans er nefið stutt og
heilmikill hnúður við nefrótina. Þá er greini-
legur munur á fiðurþakningu á hausnum
þannig, að á venjulegum æðarfugli er höf-
uðið fiðurklætt alveg fram að nasaholum
en á æðarkóngi ekki svo langt fram.
í fjarlægð er litarmunur blikanna tals-
verður að sjá, því að æðarkóngurinn er
framan af árinu allur Ijósari að framanverðu,
en afturbolur dökkur, fremur en gerist á
venjulegum æðarfugli.
Höfuðið er stórt á stuttum hálsi og ennis-
hnúður rauðgulur með svartri fiðurrönd
umhverfis. Nefið er rauðgult, hvirfill og
hnakki blágrár en Ijósgrænir flekkir í vöng-
um. Þegar blikinn er á flugi, má sjá hvítan
flöt á vængjum og allstóra, hvíta fleti báðum
megin við stélið. Litur kollunnar er rauð-
brúnni en venjulegrar æðarkollu. Fætur
blikans eru gulir en kollunnar gulbrúnir. Á
fyrsta ári er vandséð, um hvaða tegund
342
F R E Y R