Freyr - 15.05.1977, Síða 25

ÁRNI G. PÉTURSSON, æðarræktarráðunautur:
í varplandi að vori
Nú ætti að fara að huga að varplöndum og búa í haginn fyrir
varptímann. Fuglinn verpir að vísu að jafnaði nokkru fyrr sunnan
lands en norðan en hagar sér þó nokkuð eftir því, hversu vorar.
Undirbúningur varplands.
Nauðsynlegt er að hafa lokið að mestu
undirbúningi, tiltekt og skreytingu varp-
lands, áður en fugl fer að setjast að ráði.
Hreinsa þarf grjót og þyngri aðskotahluti
úr gömlum hreiðrum, og fjarlægja ýmis
óhreinindi, sem ekki eru talin heppileg til
hreiðurgerðar. Koma upp nýjum hreiður-
stæðum, hlaða skjólgarða og búa yfirleitt
þannig í haginn, að ungfuglinn laðist að
og hafi möguleika á varpsetu. Þar sem svo
hagar til, að takmarkað efni er til hreiður-
gerðar í varplöndum, verður að flytja að
efni, svo sem torfusnepla, mosa, hjólbarða,
moð, rekjur o. fl., sem hægt er að nota
til hreiðurgerðar. Fuglinn fer snemma
að forvitnast um varplöndin á vorin og
verður glaður, þegar hann sér, að verið er
að búa þar í haginn. Mér er í barnsminni,
hversu glaðlegt úið var í æðarfuglinum,
þegar verið er að hræða upp1) og taka til í
varpinu heima á vorin.
Sumir álíta, að fuglinn sé glysgjarn og
tónelskur og laðist að sterkum litum og
hljómlist. Því eru víða sett upp flögg,
þvottasnúrur, málaðar krossfjalir og fleira
í sterkum litum, einnig bjöllur, rellur og
!) Á Melrakkasléttu var rifið hrís og bundið
í knippi á staura í varplöndum á vorin. Var það
kallað að hræða upp. En staurar, sem látnir voru
standa uppi í varplöndum árið um kring. voru
kallaðir hræður.
annað, er gefur frá sér sveiflur eða hljóð.
Ég álít, að æðarfuglinn sé listelskur. I
hreiðurkörfu hans má oft finna fágæta að-
skotahluti. Hins vegar er engin sönnun fyrir
því, að fuglinn laðist að varplöndum fyrir
flögg, skraut og rellur. En áreiðanlegt er,
að æðarfuglinn er mjög félagslynd vera og
svo tamur og elskur að manninum, að ein-
stakt er um villta fuglategund. En að jafn-
aði fer saman skrautlegt varpland og varp-
menning. Því er ekki hægt að kveða á um
að óreyndu, hvort það er skrautið eða varp-
menningin, sem laðar fuglinn fyrst og
fremst að, en ég vil trúa, að varpmenning
verði þar þyngri á metunum, er fram í
sækir.
Skrautlegt varp vekur að sjálfsögðu eftir-
tekt og laðar ungfugl að, en varpmenning
verður að vera, svo fuglinn dvelji þar til
frambúðar.
Þegar tiltekt er lokið í varpinu, ættum
við að gefa fuglinum næði um sinn til
að búa um sig.
Vargur í varpi.
Svartbakur og annar flugvargur, svo ekki
sé talað um minka og tófur, er versti óvinur
æðarvarpsstöðva. Varpbændur þurfa að
leggja sig fram um að útrýma þeim ófögn-
uði eftir öllum tiltækum leiðum. Sumir
svartbakar sérhæfa sig í æðarungaáti og er
brýn nauðsyn að tortíma þeim þrælum með
F R E Y R
345