Freyr - 01.04.1981, Blaðsíða 10

Ungtarfar að stangast. (Ijósm. Matthias Einarsson)
litsmönnum og oddvitum þar sem
einkum hefur verið rætt um
hreindýraveiðarnar. Þetta framtak
ráðuneytisins er þakkarvert og
mættu fleiri valdastofnanir í þjóð-
félaginu taka það til fyrirmyndar.
Fundirnir hafa verið gagnlegir en
þó hefur mér þótt nokkuð á skorta
að ráðuneytismenn tækju tillit til
upplýsinga sem þeir hafa fengið á
fundunum undanfarin ár um
breytta háttu hreindýranna, svo
sem að framan er rakið, og hefur
því hlutdeild fjarðabyggðanna í
þeim fjölda hreindýra, sem
heimilað hefur verið að veiða ár-
lega, verið mikils til of Iítil. Nokk-
uð hefur þó þokað í þá átt að veita
fjarðabyggðunum meiri hlutdeild í
veiðunum og mest á síðasta ári.
Hlutur uppsveitanna á Héraði,
sem áður höfðu langstærstan
kvóta, hefur því eðliiega minnkað
en er þó enn stærstur.
í haust er leið urðu talsverð
blaðaskrif og umræður um
hreindýraveiðarnar og birtust ljót-
ar sögur í blöðum um hvernig að
þeim væri unnið. Vafalaust mun
ýmislegt hafa verið missagt og
orðum aukið í þeirri umfjöllun en
þó virðist mér ljóst að úrbóta sé
þörfíþessuefni. Mun éghéráeftir
lýsa hugmyndum mínum um
hvernig þoka mætti málum þessum
til betri vegar.
1. Tryggt verði að hreindýra-
veiðarnar fari fram á vegum
sveitarstjórnar og hreindýraeftir-
litsmanns á hverjum stað.
Ráðuneytið mun raunar ætlast til
að svona sé að málum staðið, sbr.
reglugerð um hreindýraveiðar, en
talsverður misbrestur mun vera á
því í framkvæmd. Hér í Borgar-
fjarðahreppi hefur þessi háttur
verið hafður á frá því að leyfi
fékkst fyrst til veiða árið 1974 og
gefist mjög vel. Fjórir til sex menn
hafa unnið að veiðunum undir
forystu hreindýraeftirlitsmannsins
og hafa þeim að sjálfsögðu verið
greidd þokkaleg Iaun fyrir. Hagn-
aður hefur alltaf orðið af veiðun-
um að undanskildu einu ári þegar
ótíð kom að mestu í veg fyrir
veiðar. Þær röksemdir sem ég hef
heyrt, að svona útgerð geti ekki
staðið undir sér annars staðar, tel
ég vafasamar og vil í því sambandi
nefna tölur frá síðasta ári: Felld
voru 45 hreindýr sem lögðu sig á
kr. 7.563.271.- Útlagður kostnað-
ur varð kr. 2.303.207,- að við-
bættum greiðslum til landeigenda
þar sem dýrin voru skotin kr.
450.000,- Hagnaðinum um 4,8
millj. var skipt milli bænda í Borg-
arfirði í hlutfalli við landverð jarða
í fasteignamati.
2. Ráðinn verði maður í fullt starf
til þess að hafa eftirlit með
hreindýrunum og hreindýra-
veiðunum.
Hreindýraeftirlitsmaður Fljóts-
dalshrepps hefur nú yfirumsjón
með hreindýrum auk þess sem
hann á einnig að fylgjast með
störfum hreindýraeftirlitsmanna,
sem starfa í hverju sveitarfélagi á
Austurlandi. Hér mun vera um illa
launað aukastarf að ræða og
augljóst að til þess að það verði
meira en nafnið eitt veitir ekki af
manni í fullu starfi. Tveir yrðu að-
alþættir í starfi eftirlitsmannsins: í
fyrsta lagi að fylgjast með
hreindýrunum allt árið og gera
tillögur um veiðar og skiptingu
veiðileyfa og í öðru lagi að hafa
umsjón og cftirlit með veiðunum.
3. Sett verði ný lög um hreindýr og
hreindýraveiðar.
Núgildandi lög um hreindýr eru að
stofni til frá 1940 og þá sett
eingöngu til að kveða á um alfrið-
un þeirra. Breyting var gerð á lög-
unum 1954 og ráðherra þá veitt
vald til að heimila veiðar, telji
eftirlitsmaður hreindýra að stofn-
inum stafi ekki hætta af. Mennta-
málaráðherrar hafa gefið út reglu-
gerðir með stoð í fyrrnefndum
lögum. Núverandi reglugerð sem
að stofni til hefur verið óbreytt
síðustu árin er góð svo langt sem
hún nær en æskilegt væri að lög-
gjafinn markaði skýrar stefnuna í
þessum málum og tæki þá mið af
þeirri reynslu, sem fengist hefur
síðan 1954 að veiðar voru leyfðar
á ný.
Viðurlög við brotum á lögunum
þyrfti að þyngja. Ekki er líklegt að
núgildandi hámarkssekt, eitt
hundrað nýkróna, hafi mikið
varnaðargildi.
250 — FREYR