Freyr - 01.04.1981, Blaðsíða 28

Dr. Stefán Aðalsteinsson,
Rannsóknastofnun landbúnaðarins.
Fjárræktin á Hólum
Athugasemdir vegna skrifa
Guðbjarts Gunnarssonar.
Guðbjartur Gunnarsson á Hjarðarfelli ritar grein í 6. tbl.
Freys, 1981, undir heitinu „Búfjárkynbæturnar á Hólum.“
Grein hans er rituð í tilefni af athugasemd minni „Hrútarnir
á Hólum“ í 23. tbl. Freys, 1980 vegna ummæla Guðbjarts
um Hólaféð í viðtali 19. tbl. Freys, 1980.
Það eru allmörg atriði í grein Guðbjarts, sem ástæða er til
að fjalla nokkuð um.
Rannsóknir á uliar- og gærueigin-
leikum í nærri 20 ár.
Guðbjarti finnst einkennilegt að
leggja höfuðáherslu á ull og gærur
á Hólum, en ekki kjötgæði. Þetta
viðhorf Guðbjarts er nokkuð seint
fram komið, því að ákveðið var
fyrir nærri 20 árum að hefjast
handa á Skólabúinu á Hólum um
rannsóknir á erfðum á ullar- og
gærueiginleikum og ræktun á
þeim. Áþeim tíma varþví verkefni
hvergi sinnt í landinu. Árið 1965
var einnig hafist handa um út-
reikninga á kynbótaeinkunn fyrir
allar ær og alla ærfeður á Hólum,
þar sem saman voru teknir í eina
einkunn eiginleikarnir, frjósemi
áa, einkunn áa fyrir vænleika
lamba, ullarmagn áa og ullar-
flokkur áa.
Reynt að velja lambhrúta með
góða byggingu.
Guðbjartur kvartar mikið undan
því, hvað Hólahrútarnir séu illa
gerðir og ljótir.
Alltaf hefur verið reynt að velja
til ásetnings á Hólum lambhrúta
með eins góða byggingu og kostur
hefur verið á, eins og ég tók fram í
athugasemdum mínum í 23. tbl.
Freys, en alla vega hefur tekist til.
Vandinn með umbætur á bygg-
ingarlagi Hólafjárins hefur verið
sá, að upphaflegi stofninn á Hólum
var grófbyggður, og ekki hefur
verið völ á að bæta byggingarlag á
Hólafénu með aðfengnu kyn-
bótafé nema gulur litur fylgdi.
Best byggðu sæðingahrútarnir
valdir.
Eitthvað hefur heimildarmönnum
Guðbjarts skjátlast varðandi
sæðingahrútana, sem notaðir voru
á Hólum veturinn 1977—1978.
Það voru þeir Frosti 60-879 og
Bjartur 71-905
Frosta var lýst svo í skrá um
sæðingastöðvahrútana, að af-
kvæmi hans væru djásn að allri
gerð, og Bjarti var lýst þannig, að
hann væri samanrekinn holda-
hnaus. Alls voru 15 sæðingahrútar
í boði þetta ár, og Frosti og B jartur
báru af öllum hinum um bygging-
arlag. Þess vegna voru þeir valdir,
þó að báðir væru gulir. Auk þess
þekkti ég til þess, að Bjartur gat
gefið alhvít lömb, og undan honum
var hrútur, sem hafði gefið lömb
með gott byggingarlag á Reykhól-
um. Frosti og Bjartur voru notaðir
á 7 alhvítar afurðaær á Hólum. Þær
áttu samtals 10 lömb. Einu þeirra,
hrútlambi, var slátrað, eitt hrút-
lamb var selt, en tvö hrútlömb, sitt
undan hvorum hrút, og 6 gimbrar
voru sett á heima. Ekki var hægt að
nota hrútinn undan Bjarti
lambsveturinn, en hrúturinn
undan Frosta var settur í af-
kvæmarannsókn og kom þar það
vel út, að gimbrar undan honum
voru látnar lifa. Voru margar
þeirra alhvítar, enda allar undan
alhvítum mæðrum. Þessi hrútur,
sem heitir Rauður, lifir, hann fékk
1. verðlaun 1980 og fyrsta reynsla
fæst á dætur hans á þessu ári. Hann
var í fjárhúsunum á Hólum í fyrra-
vetur.
Samtímis þeim Frosta og Bjarti
voru á stöðinni þrír alhvítir
hrútar, sem Guðbjarti finnst að
hefði átt að nota. Þeir voru Már
71-897, Hriflu-Þór 71-902 og
Smári 70-884. Af lýsingum á þeim
mátti sjá, að Már gaf létt lömb og
lítil reynsla var komin á dætur
hans, Hriflu-Þór var óvenju há-
fættur og grófbyggður, með 138
mm fótlegg, og átti lítið erindi til
268 — FREYR