Freyr - 01.06.1981, Side 15

Ari Teitsson
Hugleiðingar um súgþurrkun.
Undirritaður hefur með hjálp góðra manna komist yfir nauðsyn-
leg mælitæki til að gera athuganir á súgþurrkun hjá bændum. Hafa
verið skoðaðar súgþurrkanir hjá um 100 bændum í S-Þingeyjar-
sýslu á sl. þremur árum og víða gerðar tillögur um breytingar og
lagfæringar.
Ekki skal hér lagður dómur á
notagildi þessa fyrir áðurnefnda
bændur, en víst er að sú þekking og
reynsla sem undirritaður hefur
öðlast verður bændum ekki að
gagni, nema henni sé komið á
framfæri og er það tilgangur
greinarstúfs þess, sem hér fer á
eftir.
Afköst súgþurrkunar
Heildarafköst hverrar súgþurrk-
unar árlega ráðast af lengd súg-
þurrkunartíma og afköstum á
tímaeiningu.
Lítið er unnt að gera til að lengja
súgþurrkunartíma, en þó má
benda á, að friðun snemmsprott-
inna túna fyrir vetrarbeit ásamt
áburði tímanlega að vori, hjálpar
til, að unnt sé að slá fyrr en ella og
Iengja þar með súgþurrkunartíma.
Sömu áhrif getur ræktun snemm-
sprottinna grastegunda (háliða-
grass) haft.
Miklu fremur getur bóndinn
haft áhrif á afköst á tímaeiningu,
en þau ráðast einkum af þurrkun-
argetu loftsins og því loftmagni
sem fer gegnum heystæðuna á
hverri tímaeiningu.
Þurrkunargeta lofts
Ekki er auðvelt að hafa áhrif á
þurrkunargetu loftsins, nema völ
sé á heitu vatni eða öðrum ódýrum
orkugjafa til hitunar þess. Þó má
benda á, að æskilegra er að taka
loft inn sólarmegin við byggingar
og aukast áhrif sólar, ef fletir um-
hverfis loftinntakið eru dökkir.
Ennfremur þarf rækilega að varast
að taka inn í súgþurrkun það loft,
sem kemur upp úr heystæðu við
súgþurrkunina.
Loftmagn á tíniaeiningu
Margir þættir, sem eru í mannlegu
valdi, hafa hins vegar áhrif á það
loftmagn sem í gegnum eitt súg-
þurrkunarkerfi fer. Meðfylgjandi
tafla er gott dæmi um ýmsa þætti
sem máli skipta við val og notkun
súgþurrkunartækja.
Tatla þessi er byggð á prófunum
Bútæknideildar 1980 og blásarinn
J. S. 13 er sambærilegur við H 22
að afköstum og aflnotkun. Af
töflunni sést m. a. að hægur snún-
ingur blásara nýtir aflið betur en
hraður snúningur, og því meiri sem
mótstaðan er, því minni verður
blástur á hvert notað kw.
Nú er það afl, sem tiltækt er
hverju sinni, takmarkað, og al-
gengt er að bændur séu með
marktaxta á rafmagni og noti það
afl, sem þeir hita upp með að vetri
til súgþurrkunar að sumri, en það
afl er oftast á bilinu 8—12 kw.
Þannig er aflið raunar oftast fastur
þáttur og a. m. k. er öruggt að
aukið afl kostar aukin fjárútlát. Því
verður að leggja höfuðáherslu á
hinn þáttinn, þ. e. bestu nýtingu
ákveðins afls. Þar er oft mikið að
vinna, sem t. d. má sjá af töflunni.
Þar kemur fram að nær sömu af-
köst mælt í loftmagni fást við 1060
sn./mín. 30 mm mótþrýstingog7,6
kw. og við 1310 sn./mín 80 mm
mótþrýsting og helmingi meira afl
eða 15,3 kw. Undirstrikar þetta
nauðsyn þess að athuga vel þá
Aflnotkun og afköst J. $. 13 súgþurrkunarblasara
Mótþrýstingur Afköst Aflnotkun Afköst/Afl
mm vatnss. m3/sek. kw. m3sek./kw.
Við 1(160 sn./mín.
Við 1310 sn./mín.
30 8,1 7,6 1,07
40 7,5 7,8 0,96
50 6,9 8,1 0,85
60 6,3 8,2 0,77
70 5,5 8,2 0,67
80 4,4 8,0 0,55
30 10,8 14,5 0,74
40 10,4 14,6 0,71
50 9,9 14,7 0,67
60 9,4 14,7 0,64
70 8,9 14,8 0,60
80 8,4 15,3 0,55
FREYR — 415