Freyr - 01.06.1981, Qupperneq 29

Kartöflugras í blóma við hliðina á heilbrigðri og góðri uppskeru.
Sumir bændur vilja halda því
fram aö vegna hinnar miklu vél-
væðingar í kartöflurækt og til-
kostnaði öllum, þá verði hver
framleiðandi að hafa 10 ha lands
undir eða meira, ef búskapurinn á
að bera sig. Um þetta geta verið
deildar meiningar, en ef miðað er
við verðlag á kartöflum í dag,
mundi 5-6 ha sennilega nægja til
að mæta þeim kostnaði út af fyrir
sig.
Til samanburðar má geta þess,
að verð á I. flokks kartöflum var
um áramót 1970-1971 kr. 15.07
kílógrammið, en nú í ársbyrjun
1981 eða 10 árum síðar er verð til
framleiðenda á 1. flokks kartöflum
430 kr. eða 4.30 nýkr. Verð til
framleiðenda hefur því hækkað
um 2753% á ofangreindu tímabili,
eða að meðaltali um 40% á ári, og
þó allur tilkostnaður hafi enn
fremur hækkað stórum þá hefur
það orðið minna. Par má tilnefna
áburðinn sem hefur hækkað urn
2157% á sama tímabili, eða með-
alhækkun árlega 36,6%.
Minni framleiðslueiningar,—betri
framleiðsla.
Það eru tvímælalaust margar
ástæður er leiða til þess öldudals,
er þessi búgrein hefur verið í, hvað
geymsluþoli framleiðslunnar við-
víkur, en ef ekki tekst von bráðar
úr að bæta, þá má reikna með því
að eftirspurn eftir þessari hollu
nauðsynjafæðu fari minnkandi.
Eitt af því sem ég teldi að gæti
stutt að betri framleiðslu og meiri
gæðavöru er nokkuð minni ræktun
á hverju býli en nú tíðkast, einkum
í lágsveitum hér sunnanlands.
Það eru of margir stórframleið-
endur, sem koma á markað með
uppskeru, er bersýnilega hefur
orðið fyrir áföllum í fyrstu með-
höndlun.
Okkur sem við mat og dreifingu
vinnum, verður því á að hugsa: Hér
hefur of hröð og harkaleg upptaka
spillt fyrir. Upptaka í bleytutíð í
m jög sandbornum jarðvegi gefur t.
d. slæma raun. Og þurfi síðan að
bursta þá uppskeru þegar flokkun
fer fram, þá skemmist hýði í
flestum tilfellum ogsköddun verð-
ur það mikil að útlit, gæði og
geymsluþol er í algjöru lágmarki.
Það eru tvímælalaust fleiri
ókostir er sækja fremur heim stór-
ræktarframleiðandann, en þann er
meira sníður sér stakk eftir vexti í
þessum efnum. Það sýnir reynsla
undanfarinna ára.
Þar má nefna landþrengsli, jarð-
vegsþreytu, vöntun á snefilefnum
og vöntun á lífrænum áburði að
hluta til o. s. fr. Öll umönnun og
meðferð framleiðslunnar verður
oftast að einhverju leyti ábótavant
vegna vinnuálags og erfiðrar að-
stöðu.
Meiri varúð þarf við upptöku í
sandi, en í moldarbornum jarð-
vegi.
Eitt er það sem fram hefur komið
hjá okkur við athugun á geymslu-
þoli kartaflna, og er mjög athyglis-
vert, það er að úr þeim sveitum,
sem rækta meira í moldarbornum
jarðvegi, berst mun áferðarbetri
uppskera sem geymist lengur án
teljandi rýrnunar, heldur en af
þeim svæðum, þar sem sandjarð-
vegur er meira ríkjandi.
Glöggir og reyndir kartöflu-
bændur telja að hér sé fyrst og
fremst um að ræða, að moldarjarð-
vegurinn berst betur með upp-
skerunni í upptökuvélina og hlífi
Kartöfluakrar á mismunandi vaxtar-
skeiði.
FREYR — 429