Freyr - 15.04.1990, Blaðsíða 19

Árni G. Pétursson,
fyrrv. hlunnindaráðunautur
ÆðarbúskapuráVatnscnda 1989
A Melrakkasléttu voraði seint 1989 og mikilfönn lá umhverfis bœjarhús á Vatnsendafram
í viku af júní, en búseta hófst þar 17. maí. Heima við á Vatnsenda varð fyrst eggvart 6.
júní, og síðasta œðarhreiður fannst þar með vissu 16. júní.
Árin 1987 og 1988 var ekkert
ungauppeldi á Vatnsenda og ekk-
ert skrifað um æðarbúskap þar þau
árin. En fylgst var með endur-
heimtum, hegðun og varpsetu
uppeldisárganga eins og fyrr, og
fór fugli fjölgandi með árum.
Aligæsin sem um var rætt í grein
um æðarbúskap á Vatnsenda 1986,
kom aftur með makann 1987 og
’88. Fyrra árið fór hún ekki í varp
en var um of heimarík. Árið 1988
verpti hún þremur eggjum við tún-
garðinn. Hún kom heim í mat
reglulega fyrir varp og í upphafi
útungunar, en var lítið um það
gefið að ég liti til hennar á hreiðri.
Eitt eggið komst ekki til útungunar
og ungar skriðu úr eggi daga sem
ég var ekki heima við. Hún og
maki sáust ekki meira það árið.
Um 20. maí 1989 sást gæsin og
ntaki heima á Vatnsenda á vappi á
holti heima við bæinn. Það leit út
fyrir að gæsin hefði misst gleði
sína, ég fann ekki hreiður, en tófa
gekk um Vatnsenda á þessu vori.
Þann 25. maí fannst gæsin á einu
eggi úti í Esju, 30. maí var gæsin
enn á einu og var að amast við
kollum í grennd sinni. Ég ávítaði
hana og benti á, að hún ætti að
haga sér vel í æðarvarpi. Fimmtu-
daginn 8. júní kom hún klagandi
heim, ég fór þá út í eyjar til að
athuga hvað um væri að vera.
Kolla hafði þá lagt undir sig gæsar-
hreiðrið, var lögst á, hafði fulldún-
að og orpið fimrn eggjum. Gæsin
var þá ekki til staðar í eyjum svo að
ég lét slag standa og flutti ekki
eggið hennar í nýtt hreiður. Ég sá
gæsina mína lítið úr því á liðnu
vori, en þykir leitt hve henni hefur
vegnað lélega með svo glæsilegan
maka.
Vorið 1989 úrkomusamt.
Árin 1987 og '88 voru mjög þurr-
viðrasöm um Norðausturland. Þá
gat æðarfugl valið sér hreiður-
stæði, sem næst hvar sem var, án
ótta við raklendi. Vorið 1989 var
mjög hátt í vötnum og hreiður frá
árinu áður lágu víða undir vatni og
raka fram eftir öllu vori.
Þessar aðstæður rugluðu mjög
uppeldiskollur mínar, sem biðu
þess í ofvæni að fyrri varpstöðvar
þeirra kæmu undan vatni, ís og
fönn. Hversu mikil endurheimta
fór úrskeiðis af þessum orsökum.
er ekki vitað en 20 hreiður, sem
gerð voru á þurru landi 1988,
komu aldrei undan vatni á þessu
vori. Tvær kollur biðu þess fram
undir miðjan júní, að ég gerði
hreiður á svölum, þar sem hreiður
íbúðarhúsið á Vatnsenda í Presthólahreppi. (Ljósm. tók Á.G.P.)
8. APRÍL 1990
Freyr 315