Freyr - 01.09.1993, Side 24

600 FREYR
17.’93
notað í nokkra daga. Þær tölur sem
fram koma benda til að tveggja
mm munur muni vera á mældri
vöðvaþykkt með þessum tækjum.
Pess má raunar geta að þegar gögn
voru takmörkuð við lömb undan
sæðingarhrútum, þannig að leið-
rétting fékkst fyrir faðerni lamba,
þá reyndist þessi munur í nær öll-
um tilfellum þar sem hann varð
mældur nær nákvæmlega tveir
mm. Engin athugun hefur hins
vegar farið fram á því hvort munur
geti verið á mælingum hjá einstök-
um tækjum. Hitt er líklegri skýring
að ekki sé fullt samræmi á milli
þeirra aðila sem með tækin vinna,
hvernig úr myndunum er lesið.
Þriðji möguleikinn er sá að hér
komi fram munur á milli héraða í
eðliseiginleikum fjárstofna. Þetta
má að hluta fá mælikvarða á þegar
skoðun er bundin við lömb undan
sæðingarhrútum og þannig leiðrétt
fyrir faðerni lambanna. Þá verður
munur milli héraða minni. Par er
Skagafjörður samt með allnokkru
hærri mælingar en önnur svæði þó
að tekið sé tillit til tækjamunar.
Strandasýsla kemur einnig með
miklu hærri gildi en önnur héruð,
en þessi haust er nær ekkert af
lömbum úr sæðingum mæld þar í
héraði þannig að þeir koma ekki
með í þann samanburð. Við slíkan
samanburð á Suðurlandi á milli
Vestur-Skaftafellssýslu annars
vegar og Arnes- og Rangárvalla-
sýslu hins vegar hverfur sá munur
sem fram kemur í töflunni, sem er
bending um að hann megi skýra
sem mun á fjárstofnum.
I þessum gögnum er ekki hægt
að meta áhrif frá einstökum búum
vegna þess að víðast er aðeins um
að ræða mælingu á örfáum lömb-
um frá hverju búi. Það er heldur
ekki ólíklegt að verulegan hluta af
þeim mun megi rekja til mismunar
í vænleika fjár á milli bæja. Þegar
mælingar eru skoðaðar eru hins
vegar flest rök sem hníga að því að
einangra þann mun sem fram kem-
ur í mælingum vegna þungamunar
lambanna. Þungi lambsins reynd-
ist einnig sá einstaki þáttur sem
skýrði langsamlega mest af breyti-
leika í mælingunum. Línulegt sam-
band þunga og mælinga reyndist
nánast alveg jafn öflugt til að eyða
þessum mun og boglínusamband.
Fyrir þykkt bakfitu reyndust áhrif
þau að fyrir hvert kg sem lambið
var þyngra var þykkt bakfitu 0,073
mm meiri. Þetta þýðir að fyrir hver
13 kg í mismun í þunga á fæti er
eðlilegt að reikna með eins mm
mun í þykkt bakfitu. Fyrir þykkt
bakvöðva var þetta samband á
þann veg að fyrir hvert kg sem
lambið var þyngra á fæti þá jókst
þykkt bakvöðva um 0,168 mm. í
raun þýðir það að fyrir hver 5-6 kg í
mismun í þunga á fæti er eðlilegt að
reikna með eins mm mun í þykkt
bakvöðva. Það var einnig kannað
hvort þessi þungaáhrif væru breyti-
leg eftir héruðum. Ekki reyndist
þar koma fram munur sem nokkur
ástæða væri að taka tillit til. Ef
eitthvað má benda á í því sambandi
þá voru þungaáhrif heldur minni
hjá lömbum á Ströndum en á öðr-
um stöðum. Þær niðurstöður sem
hér koma fram eru í mjög góðu
samræmi við niðurstöður hjá
Ólöfu Einarsdóttur varðandi áhrif
þessara sömu þátta, sem rennir
stoðum undir það að þær tölur sem
hér hafa verið raktar séu vel hæfir
leiðréttingarstuðlar til notkun hér
á landi.
Eins og fram hefur komið voru
einnig metin áhrif þess hvernig
lambið var fætt og hafði gengið
undir (einlembingur, tvílembingur
o.s.frv.) á mælingarnar. Þessi áhrif
reyndust marktæk en voru það lítil
að líklega er ekki ástæða til þess að
taka tillit til þeirra. Bendingar
voru um að hluti af þessum mun
gæti skapast af þungamun og yrðu
því til þess að hann væri frekar
vanmetinn. Bendingar eru samt
um að tvílembingar séu örlítið fitu-
minni við sama þunga en ein-
lembingar.
Aðrir þættir sem ætla mætti að
gæti verið ástæða til að taka tillit til
eru aldur lambsins og aldur móð-
ur. Þess má samt vænta að mest af
hugsanlegum áhrifum þeirra þátta
skýrist í þungamun lamba. Niður-
stöður í verkefni Ólafar Einars-
dóttur styðja raunar þá tilgátu.
Þessar niðurstöður benda því ein-
dregið til að þegar verið er að meta
niðurstöður ómsjármælinga við
lambhrútaval sé nægjanlegt að
leiðrétta þær mælingar með tilliti
til áhrifa af mismunandi vænleika
þeirra lamba sem mæld eru.
Verulegur hluti þeirra hrút-
lamba sem mæld hafa verið eru
undan hrútum á sæðingarstöðvum.
Samtals voru það 1393 af þessum
lömbum sem þannig voru feðruð.
Lagt var mat á kynbótagildi sæð-
ingahrútanna fyrir þessar tvær
mælingar. í töflu 2 eru sýnd meðal-
töl fyrir þá hrúta á stöðvunum sem
áttu 10 mæld lömb eða fleiri. í því
Tafla 1. Meðaltöl eftir svœðum, þegar eytt er áhrifum þunga og burðar lambsins.
1991 1992
Svæði Fjöldi Vöðvi Fita Fjöldi Vöðvi Fita
Vesturland .... 40 23,1 3,3 347 22,4 3,3
Strandir .... 259 25,1 4,2 112 25,7 4,5
V.-Hún . . . . 251 23,5 4,2
Skagafjörður .... , 148 ' ' ' ' ^ 111 27.3 25.3 2,9 2,7 124 25,5 3,3
Eyjafjörður .... 405 23,3 3,8 161 23,4 3,8
S.-Þing .... 84 22,9 4,4 68 22,6 4,4
V.-Skaft .... 177 22,5 2,8 176 24,8 2,8
Árn.ogRang. . . . .... 177 23,4 2,9 459 25,2 2,8