Freyr - 01.09.1993, Page 31

17.’93
FREYR 607
gangi fram og um afnám útflutn-
ingsbóta (liggur nú þegar fyrir) og
samdrátt í ríkisstyrkjum (GATT).
Skortur á hráefni er því ein af
örsökum bágborins reksturs hjá ís-
lenskum skinnaiðnaði. Hér kemur
því greinilega fram hversu mikil-
væg undirstaða hefðbundinn land-
búnaður er fyrir atvinnu víða á
landsbyggðinni. Petta vill oft
gleymast, nema þegar á reynir.
Ékki hefur reynst mögulegt að
flytja inn gærur af erlendu sauðfé
þar sem nægjanleg gæði eru ekki
fyrir hendi. Frá 1987 hefði inn-
flutningsverð einnig reynst iðnað-
inum um megn, þar sem íslenskar
gærur hafa verið seldar iðnaðinum
á mun lægra verði en fengist hefði á
erlendum mörkuðum. Til saman-
burðar má skoða verðþróun á
Bretlandsmarkaði frá 1987, (sjá
töflu I.).
Útflutningur á gœrum.
Útflutningur á gærum hefur ver-
Jarðvegsvernd.
Frh. afbls. 597.
Lögð var áhersla á að skýra bak-
grunn flokkunar rofs og rofkvarða
og ýmis vandamál sem eru því sam-
fara að mynda rofkvarða.
Samhliða þróun á aðferðum hef-
ur verið unnið að kortlagningu á
jarðvegseyðingu á nokkrum svæð-
um landsins. Þau svæði þar sem
kortlagningu er nú lokið eru sýnd á
5. mynd.
Ekki er aðeins lögð áhersla á að
kortleggja þau svæði þar sem jarð-
vegseyðing er mikil, heldur ekki
síður þau svæði þar sem lítið rof á
sér stað.
Fátt kann að vera mikilvægara
íslenskum landbúnaði en að hann
sé sannanlega sjálfbær á stórum
svæðum landsins. Það bætir ímynd
framleiðslunnar, gerir hana seljan-
legri og betur f stakk búna til að
mæta erlendri samkeppni, heima
sem erlendis. Sú vinna sem hér er
gerð grein fyrir er til þess fallin að
sýna hvar vandamálin eru mikil, en
ekki síður þau svæði þar sem lítil
ið takmarkaður síðan 1985.
Greinilegt er að ef íslenskar gærur
hefðu verið fluttar út hefði það
skapað sauðfjárbændum auknar
tekjur uppá um það bil 500 miljónir
króna síðastliðin fimm ár.
Síðastliðinn vetur stóð höfundur
þessarar greinar fyrir útflutningi á
söltuðum gærum í samvinnu við
Kaupfélag Hrútfirðinga á Borð-
eyri. Niðurstöður sýna að hægt er
að ná fram umtalsvert hærra verði í
útflutningi samanborið við sölu á
innanlandsmarkaði, þrátt fyrir
mikla lægð á erlendum mörkuðum
á undanförnum misserum.
Horfur á erlendum mörkuðum
eru góðar í ár og má þar sérstak-
lega nefna Finnland, Spán, Bret-
land og Pólland, en Pólverjar
keyptu um langat árabil verulegt
magn af íslenskum gærum.
Pess má geta að verð til sauðfjár-
bænda í löndum þar sem áhersla er
lögð á gæruverkun er mun hærra
en hér á landi. Til dæmis fá sauð-
sem engin jarðvegseyðing fylgir
framleiðslu landbúnaðarvara.
HEIMILDIR
Brady, N.C. (1974). The nature and
properties of soils. 8. útgáfa. MacMil-
lan Publ. Co., New York.
Eyles, G.O. (1985). The New Zealand
land resource inventory erosion clas-
sification. Water and Soil Misc.
Publ. No. 85. Natioanl Water and Soil
Conserv. Authority, Wellington.
FitzPatrick, E. A. (1983). Soils, their for-
mation, classification and distribution.
Longman, New York.
Ingvi Porsteinsson (1978). Gróöur og
landnýting. Lesarkir Landverndar 3.
Landgræðsla ríkisins (1991). Stefnumið í
landgræðslu og gróðurvernd. Land-
græðslufréttir, sérútgáfa, nóvember
1991.
Manrique, L.A. (1988). Land erodibility
assessment methodology. Editorial &
Public. Shop, Honolulu.
Morgan, R.P.C. (1986). Soil erosion and
conservation. Longman, New York.
Ólafur Amalds (1990). Characterization
and erosion of Andisols in lceland.
fjárbændur á Nýja-Sjálandi nú um
290 kr fyrir hverja lambsgæru
(órúin með 1 kg af ull), samanbor-
ið við 165 kr hér á landi, þrátt fyrir
að gæði íslensku gærunnar séu
meiri.
Endurreisn íslensks
skinnaiðnaðar.
Greinilegt er að endurreisn á
íslenskum skinnaiðnaði verður að
taka mið af útflutningsverði á ís-
lenskum gærum ef tryggja á hrá-
efni og sérstöðu íslensks skinna-
iðnaðar. Fjárhagslegar forsendur
skinnaiðnaðar á íslandi byggjast á
að greiða það hátt verð fyrir gær-
urnar að þær verði ekki fluttar út.
íslensk sauðfjárrækt er ekki í
þeirri stöðu að geta gefið með hrá-
efninu. Samkeppnisstaða greinar-
innar á erlendum mörkuðum er
verulega skekkt með útflutnings-
bótum flestra GATT þjóða og sí-
vaxandi styrkjum til sauðfjárrækt-
ar í Evrópu.
Ph.D. ritgerð, Dept. of Soil & Crop
Sci., Texas A&M University, College
Station.
Ólafur Arnalds, Wilding, L.P. & Hall-
mark, C.T. (1992). Drög að flokkun
rofmynda. Græðum Island 4: 55-72.
Ólafur Arnalds & Sigmar Metúsalems-
son (1993). Jarðvegsvernd, áfanga-
skýrsla 1993. Fjölrit RALA, í vinnslu.
Skidmore, E.L. (1988). Wind erosion. í:
R.L. Lal (ritstj.); Soil erosion research
methods, bls. 203-244. Soil and Water
Conserv. Soc., Ankeny.
Sturla Friðriksson (1988). Rofhraði
mældur. Búvísindi 1: 3-10.
Sveinn Runólfsson (1990). Landgræðslan
á árinu 1989. Græðum ísland 3: 13-26.
Wishmeier, N.P. & Smith, D.D. (1978).
Predicting rainfall erosion losses, a
guide to conservation planning.
USDA Agric. Handb. No. 537. Was-
hington D.C.
Woodruff, N.P. & Siddoway, F.H.
(1965). A wind erosion equation. Soil
Sci. Soc. Am. Proc. 29: 602-608.
Ólafur Arnalds er jarðvegsfræðingur og
starfar sem sérfræðingur hjá Rala. Sig-
mar Metúslemsson er landfræðingur.
Hann vann um tíma hjá Landgræðslu
ríkisins en er nú við framhaldsnám í Utah
í Bandaríkjum N-Ameríku.