Freyr - 01.10.1994, Qupperneq 30

Er markaður fyrir íslenskar
búvörur erlendis?
Agnar Guðnason
Frá því að ég fyrst kom til starfa hjá bœndasamtökunum fyrir u.þ.b. 40 árum
hefur það ekki farið fram hjá mér að margir bœndur álíta að það sé tiltölulega
auðvelt að selja íslenskt dilkakjöt erlendis. Kjötið sé svo gott og heilnœmt að
það selji sig sjálft.
Ég hafði óljóst hugboð um það á
sínum tíma þegar útflutningsbætur
voru greiddar að söluaðilar legðu
ekkert ofurkapp á að fá gott verð
heldur aðeins að fá einhvem til að
taka við kjötinu erlendis.
Sölumenn voru sendir út um
hvippinn og hvappinn, til Banda-
rfkjanna, Afríku, Asíu og flestra
landa í Evrópu. Það væri engu líkara
en að við værum með nokkur hundr-
uð þúsundir tonna til að sölu. Þó að
tækist að selja nokkur tonn þá fannst
ekki sá kaupandi sem vildi greiða
meira fyrir íslenskt dilkakjöt en fyrir
annað dilkakjöt sem völ var á og í
raun enginn tryggur markaður nema
þá helst á Norðurlöndum.
Sá markaður sem ég taldi raun-
hæfastan fyrir okkur fyrir 40 árum
er það ennþá. Og ég er enn sann-
færðari um að við gætum náð þar
einhverjum árangri. Sá markaður er
í Svíþjóð og í raun ættum við aðeins
að velja eina sæmilega borg í Sví-
þjóð þar sem einhverju væri til-
kostað til að kynna kjötið. Það er
ennþá verið að reyna að selja kjöt í
allar áttir og það undantekningalaust
á mörkuðum sem eru yfirfullir af
kjöti af innlendri framleiðslu.
Hvers vegna Svíþjóð?
Það má segja að reynslan af sölu
dilkakjöts til Svíþjóðar ætti að
afsanna þetta hugboð mitt. Því mið-
ur hefur tekist eins óhönduglega og
hugsast getur með dilkakjötssölu til
Svíþjóðar allt fram undir þetta.
Kjötsala sænsku bændasamtakanna
sá um innflutning og sölu. Á þeim
bæ var ekki nokkur áhugi fyrir að
selja kjötið. Þeir vildu frekar hafa
söluna á hendi en að einhver
Agnar Guðnason.
kjötheildsalinn tæki það að sér, því
hann hefði getað farið að keppa
við sænska dilkakjötsframleiðendur.
Þegar við gengum í EFTA varð það
að samkomulagi að Norðurlöndin
keyptu ákveðið magn af dilkakjöti
héðan - mig minnir að samið hafi
verið um árlega sölu til Svíþjóðar á
600 tonnum, sama magn og var selt
til Noregs. Markaðssetning íslenska
dilkakjötsins var með þeim hætti í
Svíþjóð að hún fór fram hjá flestum
ef ekki öllum sem hefðu haft áhuga
sérstaklega. Þrátt fyrir að þannig
hafi tekist til hefi ég ennþá þá trú að
við getum selt umframframleiðslu
okkar á dilkakjöti til Svíþjóðar. Það
er mikið um erlenda verkamenn frá
Tyrklandi og Grikklandi í Svíþjóð,
en í þeim löndum er löng hefð fyrir
mikilli neyslu á kinda- og geitakjöti.
Neysla á hvem íbúa af kindakjöti í
Evrópu er mest hér á landi en þar
næst í Grikklandi. Þar er neyslan
talin vera um 20 kg. á mann. Aftur á
móti neyta Svíar innan við 200 gr á
mann að meðaltali á ári af kinda-
kjöti.
Ég hefi haft þó nokkur afskipti af
sænskum ferðahópum hér á landi og
það er ekki ósjaldan að rígfullorðið
fólk hafi bragðað dilkakjöt í fyrsta
sinn í þessum ferðum. Nær undan-
tekingarlaust hæla Svíarnir kjötinu,
sama hvort þeir fá það í kjötsúpu
eða matreitt á annan hátt. Islenskt
dilkakjöt fellur því ágætlega að
matarsmekk Svía þó að þeir neyti
lítils af því heima fyrir. Framboð á
kindakjöti er lítið í Svíþjóð vegna
þess að í þarlendri sauðfjárrækt
hefur verið lögð meiri áhersla á
gæru- og ullarframleiðslu en kjöt-
gæði.
Lífrœnt eða vistvœnt?
í Svíþjóð hefur um langt árabil
verið mikill áhugi fyrir lífrænt
ræktuðu grænmeti. Á síðari árum
hefur eftirspurn á lífrænt framleiddu
kjöti og mjólkurafurðum verið tölu-
verð. Sænsku bændasamtökin hafa
stutt við bakið á þeim bændum sem
breytt hafa út hefðbundinni fram-
leiðslu í lífræna. Þar er strangt eftir-
lit með að reglum sé fylgt. Ekki má
nota tilbúinn áburð og bannað er að
nota lyf gegn sýklalyfi handa búfé
eða hormóna sem örva vöxt eða
mjólkurframleiðslu. Með óbreyttri
framleiðslu á dilkakjöti, þ.e.a.s. með
hefðbundinni fóðrun sauðfjár yfir
vetrarmánuðina, er varla hægt að
búast við að íslenska dilkakjötið geti
flokkast sem lífrænt framleitt, en
örugglega gætum við auglýst það
sem vistvænt, að minnsta kosti frá
þeim svæðum sem hóflega eru beitt.
710 FREYR - 19*94