Freyr - 01.01.1997, Blaðsíða 8

Frá ritstjórn
Jarðbundnar hugsjónir
Hér með er auglýst eftir leikriti. Leikritið
fjallar um fjölskyldu, hjón með börn. Gest-
ur kemur í heimsókn og fær góðar móttökur.
Hann býðst til að hjálpa til á heimilinu og það er
vel þegið. Hann reynist vinnufús og heimilis-
fólkið nýtur þjónustunnar og á náðugri daga og
meiri tíma til að sinna hugðarefnum sínum.
Gesturinn slakar hvergi á þjónustu sinni og það
teygist úr dvöl hans og farið er að reikna með'
þjónustu hans sem eðlilegum hluta af heimilis-
rekstrinum. Þó kemur að því að efasemdir fara
að vakna um alla þessa hjálpsemi. Hvað gerðist
ef gesturinn yrði veikur og óvinnufær um
skemmri eða lengri tíma? Og hvað gerist þegar
að því kemur að aldur færist yfir gestinn? Má þá
gera ráð fyrir að nýr gestur leysi hinn eldri af
hólmi og taki að sér verkin hans? Þessu getur
enginn svarað á líðandi stundu. En er þá ráð að
þiggja þjónustu gestsins, þótt hann sé velviljað-
ur og velmeinandi? Yrði nýr gestur það einnig,
eða vildi hann fá eitthvað fyrir snúð sinn? Staf-
aði fjölskyldunni einhver hætta af honum, færi
hann að ýja að því að hefð og vani gæfi rétt? Eða
gerðist það einfaldlega að enginn kæmi í stað
þess sem hætti, en heimilisfólkið kynni einfald-
lega ekki lengur til þeirra verka sem því voru
áður töm? Eða yrði þjónustan ekki eins vel af
hendi leyst og áður?
Þessar hugrenningar gætu átt við um margt en
í þetta sinn eru hér höfð í huga lífskjör þjóðar-
innar. Þjóðinni er boðið að setjast við nægtaborð
heimsmarkaðarins. Þar er allt til alls til hnífs og
skeiðar, á kostakjörum og hvers kyns þjónusta
til reiðu.
Beint liggur við að þiggja hana og ýmsir eru
því fylgjandi af fullri sannfæringu. En spurning-
ar koma upp. Verður nægtaborðið til um aldur
og ævi? Er óhætt að treysta svo á nægtaborð
heimsmarkaðarins að íslensk verkþekking verði
vanrækt? Eða gæti það gerst að ekkert nægta-
borð yrði lengur til og hver og einn yrði að
bjarga sér, eða það litla sem á boðstólum væri
hækkaði óþyrmilega í verði? Hvað þarf mikið
að raskast til að slíkt gerist? Núlifandi fólk hefur
lifað skömmtun og skort á matvælum. Flestar
kynslóðir Islendinga fram að því frá landnáms-
tíð upplifðu hungur og mannfelli. Nægur að-
gangur að mat hér á landi hefur staðið í um fjóra
áratugi af rúmlega 11 alda sögu þjóðarinnar.
Þjóðin hefur allan þennan tíma verið að kynnast
landinu, möguleikum þess og takmörkunum.
Hvert hérað og hver sveit á sína landkosti. Þjóð-
in hefur lært að lifa með þeim. Þeir eru hluti af
henni og hún er hluti af landinu. Landið er runn-
ið henni í merg og bein. Á sambúð lands og
þjóðar verður ekki settur verðmiði, frekar en
flest annað sem stendur næst hjarta fólks.
M.E.
Ekki sér hann sína menn
Ritstjórnargrein 10. tbl. Freys 1996 ber heitið:
“Sá hann ekki sína menn svo hann sló þá
líka”. Undirritaður mundi að efnislega hafði hann
heyrt þessar hendingar en ekki hvaðan þær voru
né hvernig þær voru rétt eftir hafðar. Hann spurð-
ist fyrir um það en án árangurs. Eftir að blaðið
kom út kom hins vegar Tómás Helgason frá
Hnífsdal að máli við undirritaðan og upplýsti
hvaðan þetta væri, en það er úr 46. erindi úr 8.
rímu Númarímna eftir Sigurð Breiðfjörð. Allt er-
indið er þannig:
Kylfu um herinn harðleikinn
hvassri gerir flíka.
Ekki sér hann sína menn
svo hann ber þá líka.
Ég flyt Tómási bestu þakkir fyrir að hafa komið
þessu á hreint.
M.E.
4 FREYR -1. ‘97