Freyr - 01.09.2000, Blaðsíða 35

Gæðastýring
í sauðfjárrækt
Hvað, hvernig og hvers vegna?
Inngangur
Frá og með árinu 2003 verður
hluti ríkisstuðnings við sauðfjár-
rækt greiddur út á gæðastýrða
framleiðslu. Utfærsla gæðastýring-
arinnar er vandasamt verk. Hér á
eftir er ætlunin að gera nokkra
grein fyrir stöðu mála í því verki,
tilgangi þess og helstu efnisþáttum.
Framkvæmdaaðilar
Framkvæmdanefnd búvörusamn-
inga hefur umsjón með framkvæmd
búvörusamningsins og tekur þar af
leiðandi helstu ákvarðanir varðandi
framkvæmd gæðastýringarinnar. í
þeirri nefnd eiga sæti fulltrúar land-
búnaðarráðuneytisins, Bændasam-
taka Islands, Landssamtaka sauð-
fjárbænda og Landssambands kúa-
bænda. Framkvæmdanefnd bú-
vörusamninga hefur gert samning
við Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri um vinnu að ákveðnum
þáttum gæðastýringarinnar. Jafn-
framt hefur framkvæmdanefndin
skipað sérstaka ráðgjafanefnd sem
falið er að gera tillögur til fram-
kvæmdanefndar búvörusamninga
um skipulag gæðastýringarverkefn-
isins. Þó er landnýtingarþáttur
gæðastýringarinnar að svo komnu
ekki á verksviði ráðgjafanefndar-
innar. I ráðgjafanefndina voru
skipaðir:
Jóhannes Sveinbjömsson, Heið-
arbæ, Þingvallasveit (formaður)
Jóhannes Ríkharðsson, Brúna-
stöðum, Fljótum
Gunnar Guðmundsson, Bænda-
samtökum Islands
Grein þessi er skrifuð fyrir hönd
ráðgjafanefndarinnar og er einkum
ætluð til upplýsingar fyrir sauðfjár-
bændur og þá sem fyrir þá vinna.
Framkvæmdanefnd búvömsamn-
eftir
Jóhannes
Sveinbjörnsson,
formann
ráðgjafa-
nefndar um
gæðastýringu
í sauðfjárrækt
inga boðaði fulltrúa Landbúnaðar-
háskólans og ráðgjafanefndina á
sinn fund á Hvanneyri 1. ágúst sl.
þar sem farið var yfir þau atriði sem
þessum aðilum er ætlað að vinna.
Landbúnaðarháskólinn mun vinna
að ákveðnum þáttum gæðahand-
bókarinnar en endanlegt form
hennar er þó á ábyrgð Bændasam-
taka Islands. Landbúnaðarháskól-
inn mun einnig leggja fram vinnu
við gerð reglna um eftirlit með
framkvæmd gæðastýringar og
hönnun skráningarferlis um hverjir
uppfylli skilyrði til að vera aðilar
að gæðastýringarkerfi. Eitt megin-
verkefni skólans er þó að standa
fyrir uppbyggingu á tveggja daga
námsskeiðum um gæðastýringu og
sérstökum fagnámskeiðum um ein-
stök svið búrekstrarins. Verkefni
Landbúnaðarháskólans hefjast 1.
ágúst 2000 og skal lokið á vordög-
um 2002. Landbúnaðarháskólinn
ákveður hvaða starfsmenn skólans
inna þessi verkefni af hendi og
greiðir þeim laun. Landbúnaðar-
ráðuneytið greiðir Landbúnaðarhá-
skólanum vegna þessa verkefnis
sem svarar árslaunum tveggja
starfsmanna í dagvinnu auk launa-
tengdra gjalda og ferðakostnaðar
upp að ákveðnu hámarki. Sveinn
Hallgrímsson vinnur nú að verkefn-
inu fyrir hönd skólans.
Verkefni Landbúnaðarháskólans
skulu samkvæmt samningnum unn-
in undir yfirstjóm Framkvæmda-
nefndar búvömsamninga og í sam-
ráði við ráðgjafanefnd þá sem áður
var getið og þá aðila sem til ráð-
gjafar verða varðandi landnýtingar-
þátt gæðastýringarinnar.
Ráðgjafanefndin lítur m.a. á það
sem hlutverk sitt að gera tillögur
um aðkomu annarra aðila að verk-
efninu. Það liggur ljóst fyrir að
búnaðarsamböndin munu hafa
mjög veigamiklu hlutverki að
gegna varðandi kynningu verkefn-
isins heima í hémðum. Bændasam-
tök Islands munu koma að sam-
ræmingu þeirrar vinnu, auk þess að
bera ábyrgð á gæðahandbókinni.
Einnig þarf að nýta fagþekkingu
aðila á Rannsóknastofnun landbún-
aðarins og á fleiri stofnunum til að
útfæra ýmis atriði kerfisins. Sem
dæmi má nefna að hugmyndir hafa
verið um að nýta tilraunabúið á
Hesti til prófunar á gæðastýringar-
kerfinu. Um þessi atriði mun ráð-
gjafanefndin móta tillögur en það
er svo endanlega á valdi Fram-
kvæmdanefndar búvörusamninga
að ráðstafa fé í þessi verkefni.
Tilgangurinn
Tilgangur gæðastýringarkerfis í
sauðfjárrækt er, skv. fylgiskjali 1
með nýjum sauðfjársamningi: „Að
bæta sauðfjárbúskap, tryggja neyt-
endum ömgga vöru og bændum
betri afkomu.“
Gæðastýring eða gæðastjómun er
viðskiptaleg hugmyndafræði sem
byggist á því að tryggja neytendum
ákveðin gæði, minnka sóun og auka
framleiðni. Með öðmm orðum að
bæta reksturinn á sem flestum svið-
um.
FREYR 8/2000 - 35