Freyr - 01.11.2002, Side 29

sókn. Sé svo er hún vandamál
sem veldur bændum án efa
miklu ijárhagslegu tjóni. Þá er
augljóst að þörf er fyrir nánari
rannsóknir á orsökum hennar,
sem og aukna fræðslu og ráðgjöf
á þessu sviði.
Molar
Riðuveiki í hjartar-
DÝRUM OG ELG í
Norður-Ameríku?
Heilasjúkdómur, sem líkist
kúariðu, breiðist nú hratt út í villt-
um dýrum i Norður-Ameríku.
Ekki er talið unnt að útiloka að
fólk geti smitast af honum líkt og
gerist með kúariðu.
Náttúruverndarráðuneytið í
Wisconsinríki í Bandaríkjunum
hefur skipað að fella skuli 50
þúsund hirti í ríkinu fram til nk.
áramótá. Grunur leikur á að allt
að 20% þessara dýra séu sýkt af
taugasjúkdómi sem nefnist
“Chromc Wasting Desease,
CWD”. Skrokkum af felldum dýr-
um er eytt.
í fýlkinu Saskatchewan í Kan-
ada hafa þegar verið greind yfir
100 tilfelli af CWD meðal villtra
dýra. Þá hafa fundist sýkt dýr í
sunnanverðum Bandaríkjum, ná-
lægt landamærum Mexíkó, og
það hefur valdið áhyggjum meðal
veiðimanna og yfirvalda í Texas.
Yfirvöld hvetja veiðimenn til að
nota gúmmíhanska þegar þeir
gera að bráð sinni og Alþjóða
heilbrigðisstofnunin varar við
hættu af að neyta kjöts af CWD
sýktu kjöti. Veikin hefur þegar
fundist í níu ríkjum Bandaríkj-
anna og tveimur fylkjum Kanada.
Meðgöngutími veikinnar er 18
mánuðir. Þá fara dýrin að vesl-
ast upp, reika og drepast að lok-
um upptærð. Veikin leggst bæði
á hirti og elga.
Lokaorð
Þeim bændum, sem góðfúslega
veittu aðstoð og leyfi til sýnatöku
úr kvígum sínum eru hér með
færðar bestu þakkir fyrir, sömu-
leiðis Laufeyju Bjamadóttur
ráðunauti, Hildi Eddu Þórarins-
Dýralæknar, stjórnmálamenn
og veiðimenn eru áhyggjufullir,
ekki síst vegna þess að veikin
minnir óþægilega mikið á kúarið-
una í Evrópu. Báðir sjúkdómarn-
ir, kúariðan og CWD, stafa af
gölluðum príonproteinum og heili
sýktra dýra dregst saman og
verður svampkenndur.
Þessir sjúkdómar eru hins
vegar ólíkir að því leyti að CWD
er mjög smitandi. Fjöldi ríkja
innan Bandaríkjanna hafa því
bannað flutning á villtum dýrum
frá nærliggjandi ríkjum, en talið
er að faraldurinn hafi hafist með
verslun með hjartardýr, sem alin
hafa verið upp í girðingarhólfum.
Bændur sem stunda uppeldi á
hjartardýrum bjóða upp á veiðar
á þeim. Þessi starfsemi hefur
aukist mjög á undanförnum árum
og umfangsmiklir flutningar á
dýrum milli býla er talinn hafa
valdið miklu um það að veikin
hefur dreifst um stórt svæði.
Kenningar eru uppi um að
sjúkdómurinn hafi borist út í nátt-
úruna með snertingu taminna
hjarta og villtra gegnum girðingu.
Eins og sakir standa er ein-
ungis unnt að greina CWD sjúk-
dóminn með sýnatöku út heilavef
dauðra dýra, en unnið er að því
að finna aðferð til að greina sjúk-
dóminn í lifandi dýrum.
Sterkur grunur leikur á að
CWD sjúkdómurinn geti borist í
fólk. Á árunum 1997-2000 hafa
þrjár manneskur á fertugsaldri á
dóttur dýralækni og Guðbjörgu
Jónsdóttur meinatækni fyrir
þeirra aðstoð.
Framleiðnisjóður landbúnaðar-
ins, Landbúnaðarháskólinn á
Hvanneyri og Embætti yfirdýra-
læknis fjármögnuðu rannsóknina.
þessum slóðum dáið úr sjald-
gæfu afbrigði af Creutzfeldt -
Jakob sjúkdómi, tveir veiðimenn
og dóttir veiðimanns, sem öll
höfðu neytt kjöts af villtum hjart-
ardýrum.
(Landsbygdens Folk nr. 34/2002).
Kjarrsagir sem hlífa
LÍKAMANUM
Sænska fyrirtækið Husqvarna
hefur hannað nýjar ólar fyrir
kjarrsagir. Ólarnar heita Trio-
Balance og þær eiga að hlífa
betur baki og öxlum, ásamt því
að auðvelda vinnuna.
Nýju ólarnar eru með breiðar
stoppaðar axlaólar og stóra plötu
sem styður við bakið og er ætlað
að draga úr átakinu þegar sög-
inni er beitt á ská.
Stuðlað er að því að átakið
komi jafnt á báðar axlir, sem og
að það jafnist milli axla og
mjaðma og baks og brjóstvöðva.
Jafnframt eiga ólarnar að vera
þægilegar og sögin auðveld í
meðförum.
Trio-Balance er unnt að stilla
eftir stærð þess sem notar sög-
ina og þess gætt að hún henti
jafnt konum sem körlum.
Mjaðmapúðinn er af nýrri
gerð með festingum sem teygst
getur á og öryggisrofi gegnir
því hlutverki að unnt er að losa
frá sér sögina með einu hand-
taki.
(Landsbygdens Folk, nr 35/2002)
Freyr 9/2002 - 29 j