Prentarinn - 01.01.1966, Blaðsíða 20

ers í Kaupmannahöfn. En um haustið fór
hann til Englands og lærði þar vélsetningu
á Linotype-skólanum í Lundúnum. Gerði
hann það vegna hinnar nýju prentsmiðju,
sem þá var fullráðið, að yrði stofnuð í
Reykjavík. Jafnframt því kynnti Jakob sér
meðferð sjálfíleggjandi prentvéla, sem þá
voru að ryðja sér til rúms og voru því al-
gjör nýjung hér heima á íslandi.
★
JáKOB KRISTJÁNSSON sagði mér það
sjálfur, að á meðan hann dvaldist í Lund-
únum, kom þangað hinn heimsfrægi,
ítalski tenórsöngvari, Enrico Caruso, og
söng í stærstu óperuhöll borgarinnar. Hann
náði í aðgöngumiða að söngnum. Jakob er
því einn af þeim fáu íslendingum, sem séð
hafa og hlustað á Caruso. Þetta var hon-
um ógleymanleg stund. Söngurinn var svo
heillandi og stórkostlegur, að líkast var
sem sætin færðust með áheyrendunum nær
og nær söngvaranum. Mannfjöldinn, sem
hlýddi á hann, gleymdi stað og stund. Það
var sem tíminn sjálfur stæði kyrr og hlust-
aði hugfanginn. Ekki var nóg með það, að
hvert sæti væri skipað í húsinu. Allar götur
nálægar óperunni voru sem eitt mannhaf
að sjá. Slík var aðsóknin að sönglist þessa
töframanns.
★
EGAR Jakob kom heim frá Lundúnum,
flutti hann með sér fyrstu setjaravélina og
einnig fyrstu prentvélina með sjálfíleggj-
ara, og sá um uppsetningu þeirra og með-
ferð.
Snemma árs 1914 tók svo hin nýja prent-
smiðja til starfa. Hlaut liún nafnið Prent-
smiðjan Rún. Var Jakob forstjóri liennar
og vann þá jafnframt sem vélsetjari og
j)rentari. Kom þá að góðu haldi starfshæfni
hans og dugnaður. Var það ekki sízt að
þakka þeim eiginleikum hans, að sigrazt
varð á ýmsum erfiðleikum í byrjun, sem
margir reyndust vandasamir viðfangs. Þeg-
ar svo ofan á allt annað bættust erfiðleik-
ar fyrri stríðsáranna 1914 til 1918, þá geta
menn rennt grun í, hvað Jakob hafði við
að stríða.
Þó keyrði ekki um þverbak fyrr en gasið
brást. Gasstöðin gat þá aðeins selt gas til
bæjarbúa þrjár til fjórar stundir á dag. Þá
leiddi af sjálfu sér, að prentsmiðja, sem
eingöngu byggði vinnu sína á gasvélarekstri
hlaut að stöðvast algjörlega. í þessum vand-
ræðum seldu þeir félagar Félagsprentsmiðj-
unni prentsmiðjuna Rún.
Ég skal geta þess, mönnum til fróðleiks,
að frostaveturinn mikla 1917—1918 mæld-
ist frostið tvö stig á vélarborðinu, en sjö stig
út við gluggann. Þetta virðist þó ekki hafa
gert þeim neitt mein, Jakob og Ólafi
Sveinssyni, en hann lærði fyrstur vélsetn-
ingu hjá Jakob og vann hjá honum, því að
vorið eftir vann Ólafur Víðavangshlaupið
í Reykjavík.
Þrátt fyrir þetta skipbrot þeirra félaga,
bar þó þetta brautryðjendastarf Jakobs
góðan árangur, íslenzkri prentarastétt í
hag. Hann liafði komið með fyrstu setjara-
vélina til íslands, en setjaravélar veittu
stéttinni þá aðstöðu og möguleika, sem hún
hafði tæpast þorað að láta sig dreyma um.
Eftir eigendaskij)tin á Rún 1918 vann
Jakob fyrst hjá hinum nýja eiganda, Fé-
lagsprentsmiðjunni, og síðan í Isafoldar-
jnentsmiðju. En alltaf mun útþráin hafa
seitt og togað hinn unga mann, því að 1920
fer hann enn utan til Danmerkur og vann
þar að vélsetningu í prentsmiðju Möns
Dagblad, í Stege á Mön, sem er eyja við
suðurströnd Sjálands.
Árið 1926 bregður Jakob sér til Noregs
á vegum þeirra feðga Odds Björnssonar og
Sigurðar, sonar hans. Þar kaupir hann upj>-
gerða setjaravél, flytur hana til Akureyrar
og setur hana niður í jnentverki þeirra
feðga. Eftir það kennir liann Sigurði á vél-
ina, en Sigurður síðan öðrum, til að mynda
Þorkeli Ottesen og Snorra Áskelssyni. Fer
Jiað jafnan svo, að Jiegar húsbóndinn gríp-
ur í árina, J)á fer róðurinn að ganga, hvort
16
PRENTARINN