Litli Bergþór - 01.12.2001, Side 16

Sigríður og Sveinn í Bræðratungu frh....
hafa neitt með að gefa mér hana, því auðvitað hafði faðir
minn alið hana og fóðrað! Það kom til tals að ég færi til
hans þegar ég hefði aldur til, en svo skall stríðið á 1939
og Sven dó á stríðstímanum.
L-B: Geturþú sagt mér fleirafrá uppvextinum hér í
Bræðratungu.
Sveinn: Þegar ég var að alast upp hér í
Tunguhverfinu var margt krakka í nágrenninu. T.d. í
Halakoti, sem síðar varð Hvítárbakki. Þar bjuggu Jónína
Kristjánsdóttir og Ingvar Jóhannsson og áttu 13 börn.
Við Hörður, sonur þeirra, vorum jafnaldrar og
fermingarbræður. Systkinin í Asakoti, Ragnar og Eygló,
voru líka á sama reki, en foreldrar þeirra voru Margrét
Halldórsdóttir og Jóhannes Jónsson. Auk þeirra bjuggu
þar foreldrar Margrétar, Rannveig Jónsdóttir og Halldór
Magnússon. Halldór var fæddur á Miðhúsum 1866 en
fluttist til föðursystur sinnar í Tungu tveggja ára gamall
og ólst þar upp, þar til hann fór að búa, þá flutti hann í
Ásakot. Jóhannes í Ásakoti var sérstakur víkingur til
allra verka, bæði lagvirkur og svo var hann svo áræðinn.
Raflýsti hann með vindmyllu, á stríðsárunum, alla bæi í
Tunguhverfinu, eftir því sem menn keyptu sér vindmillur
og lagði rafmagnið í húsin líka. Eins gerði hann við
vélar, s.s. ljósavélar o.f.
Nú, svo ég haldi áfram að telja upp nágrannana, þá
bjuggu í Lambhúskoti þau Ágústa Jónsdóttir og Bjarni
Gíslason, eldra fólk, og börn þeirra, Gísli Bjarnason og
Magnea Bjarnadóttir. En þau voru eldri en ég. Gísli
gerði árið 1952 kvikmynd hér í Biskupstungum, sem
margir kannast við.
Konur úr Brœðratungusókn 1927. Taliðfrá vinstri:
Margrét og Rannveig Asakoti, Agústa Lambhúskoti,
Soffía Kiðjabergi, Steinunn Galtalœk, Oddný
Borgarholti, Þórdís Króki og Jónína Halakoti.
Á Galtalæk bjó þá Egill Egilsson og Steinunn
Guðlaugsdóttir, en þeirra börn voru uppkomin og komin í
búskap þegar ég var að alast upp. Egill sonur þeirra og
Þórdís Ivarsdóttir kona hans bjuggu á Króki og Hermann
Egilsson og Jensína Jónatansdóttir bjuggu síðar á
Galtalæk.
Á þeim árum hafði hver sitt tún og afmarkaðar engjar,
en fénaður gekk um sameiginlega bithaga. Það var því
mikil samvinna við búrekstur og smalamennskur hér á
torfunni og mikil og góð samskipti milli þessarra heimila
og ríkjandi greiðasemi. Til dæmis sameinuðust menn um
að reka sláturfé til Reykjavíkur og eins á vorin, var
samvinna við að reka á fjall. Það má segja að þetta hafi
verið einstakt sambýli og mikil samhjálp.
Við unglingarnir fórum saman á skemmtanir og oft
var farið í útreiðartúra á sunnudögum. Þetta var
samheldinn og glaður hópur, t.d. man ég eftir hópreið á
Álfaskeið. En þá var riðið yfir Hvítá á Kópsvatnseyrum.
Samgöngurnar á mínum uppvaxtarárum, eða réttara
sagt samgönguleysið, er saga út af fyrir sig, því það var
enginn vegur, aðeins hestabraut yfir mýrarnar og fólk og
farangur þurfti að ferja yfir Tungufljót.
Þegar gamla íbúðarhúsið var byggt 1926, en það var
fyrsta steinhús á þessum slóðum, var bara bflvegur að
Torfastöðum. Var allt efni í húsið því flutt á hestvögnum
niður að Höfða og ferjað þaðan yfir Tungufljót yfir í
Sporðinn (milli Tungufljóts og Hvítár). Þaðan var það
flutt á hestvögnum heim.
Skömmu síðar kom vegur að Fellskoti og eftir það
var ferjan við Krók aðallega notuð. Mjólkurbfllinn kom
þar á móts við ferjuna til að sækja mjólk og flytja vörur
til bænda og höfðum við nágrannarnir þá félagsflutning á
mjólkinni
að Króki.
Ég má
til með að
minnast á
vetrarflóðin,
sem komið
geta í
ámar.
Ferjað úr sporðinum
yfir í Höfða.
Bæði Hvítá og
Tungufljót. Vatnið
verður þá svo mikið,
að það kemst ekki í
gegn hjá Iðu og
gríðarmikil lanflæmi
fara undir vatn. Allt Skúli teymir hross á Króksferjunni.
Tunguhverfið og
margir bæir í Hrunamannahreppi, eins og Hvítárholt og
Auðsholt, verða umflotnir nema rétt bæjarhóllinn. Eins
flæðir Iðukrókurinn, og þurfti t.d. oft að fara á bát til að
gefa lömbunum á Eiríksbakka og eins var það víðar.
Þetta er svo mikill sjór, að menn trúa þessu ekki þegar
sagt er frá því, vegna þess hve langt líður á milli.
Sigríður: í flóðinu 1968 voru jakarnir sem flutu hér
framhjá á stærð við stór hús. Og samt eru það ekki nema
1/10 hlut jakanna, sem standa uppúr vatninu.
L-B: Þið lialdið þá aðflóð séu ekki hœtt að koma í
þessar ár?
Litli - Bergþór 16