Foreldrablaðið - 01.01.1968, Page 13

andlegu og líkamlegu þreki og heilsu
barnsins, að ónefndum mismun drengja
og telpna hvað snertir þroskahraða.
Séu framangreindar staðhæfingar rétt-
ar, má ljóst vera: Börn eru geysi-mis-
þroskuð til lestrarnáms, einstaka geta
byrjað 4—5 ára, öðrum væri greiði
gerður, ef lestrarnám þeirra hæfist ekki
fyrr en 9—10 ára. Lestrarkennsla af
hálfu skólanna er afar-misjöfn bæði að
gæðum og kröfu. Foreldrar og heimili
eru, að óbreyttum núverandi aldri byrj-
enda og árlegri og daglegri lengd skóla-
tíma, sennilega áhrifameiri um árang-
ur lestrarnáms hjá nokkrum hluta nem-
enda en skólinn og kennarinn. Hér skal
ekki rætt samstarf þessara aðila, en
það er geysimikilvægt. Ef börn hér byrja
skólanám 1—2 árum fyrr, og daglegur
skólatími lengist, þá skapast ný við-
horf, og kröfur hljóta að breytast bæði
til barna, kennara og foreldra.
Það er með tilliti til allra þessara af-
stæðu atriða, sem undirritaður hefur
aldrei treyst sér til að hvetja foreldra
opinberlega og almennt til að hætta allri
lestrarkennslu barna en fela hana al-
gerlega barnaskólunum. Myndi mín skoð-
un að vísu litlu hafa breytt um við-
horf foreldra hvort sem var. Jafnvíst
er hitt, að ótímabær, léleg og ruglings-
leg byrjunarkennsla fyrir skyldunám er
allstórum hópi barna einungis til skaða,
bæði hvað snertir lestramám og þó ekki
síður viðhorf til skóla og náms yfirleitt.
En það réttlætir ekki, að mínu áliti, að
helmingur barna eða vel það sé hindr-
aður í að byrja lestrarnám sér til gagns.
Hvaö er í vœndum?
Menn tala nú mikið um breytingar í
skólamálum. Margt af því tali er utan-
gátta við staðreyndir. Þó er vafalaust
rétt, að nám mun taka miklum breyt-
ingum á næstu áratugum. Ekki mun
það síður eiga við um lestrarnám, enda
hefur þar mátt finna feiknin öll af bá-
biljum, sem tekin hafa verið fyrir gildan
sannleik.
í nýlegri bók, þar sem reynt er að meta
gildi rannsókna á lestramámi, er talið,
að niðurstöður margra þeirra séu æði-
hæpnar. Er það að vonum, þar sem mjög
litlu fé hefur í rauninni verið varið til
þessa. Hér hjá okkur, sem teljum okk-
ur mjög bökelskandi fólk, hefur sárafátt
verið ritað um lestur, lestrarnám og
kennslu, og rannsóknir engar gerðar að
kalla. Undirritaður telur, að hér sé þörf
mikilla umbóta. Stórauka þurfi bóka-
kost um þessi efni, sérhæfa kennara frá
Kennaraskóla íslands enn frekar en nú er
gert í lestrarkennslu byrjenda og ann-
arri kennslu í 3—4 fyrstu bekkjum
barnaskólans, enda verði börnin skóla-
skyld 6 ára. Foreldrar ættu að fá aukna
fræðslu um lestramám og byrjenda-
kennslu.
Að lokum vil ég láta í ljós þá skoðun
mína, að lestregða eigi mjög oft rætur
að rekja til geðrænna og uppeldislegra
orsaka. Námsáhuganum og hinum til-
finningalegu þáttum hafi ekki verið næg-
ur gaumur gefinn. Með því er ekki neit-
að, að lestrarörðugleikar margra barna
eigi rætur í ýmsum öðrum þáttum, svo
sem í beinum greindarskorti (þá er
raunar hæpið að tala um lestrarörðug-
leika), kennslumistökum, sjónrænum og
heymrænum ágöllum eða blöndu þess-
ara og annarra ágalla í skynferli.
En hér var ekki ætlunin að fara út í
orsakir lestrarörðugleika, og er þessu
spjalli lokið.
FORELDRABLAÐIÐ 11