Unga Ísland - 01.10.1938, Blaðsíða 8

112
UNGA ÍSLAND
vaxnir. Ef bjart er veður og við höf-
um nægan tíma, sltulum við ganga upp
á Arnarfell. Þaðan er ljómandi fögur
útsýn yfir nágrennið, svo að það marg-
borgar það litla erfiði, sem það kostar.
Þegar við komum ofan af fjallinu, skul-
um við halda norður með Iirafnagjá.
Stundum getum við gengið eftir botni
hennar, en víðast er það ógreitt og
seinfarið, því að enn þá meira er hún
hrunin saman en Almannagjá. Þá er
þar margt að sjá: Unaðslegar lautir og
holur, vaxnar stórgerðu blómgresi og
burknum, þar sem birkilimið slútir yfir,
ferlegir hamraveggir með margbreyti-
legum syllum og stöllum, og alls konar
einkennilegum tindum og turnum. Ef
við fylgjum gjánni þar til hún endar,
norður undir Hrafnabjörgum, getur
skeð að við rekumst á fjárhella, sem
notaðir voru sem beitarhús frá bæjun-
um í Þingvallahrauni. Einhvern dag-
inn skulum við bregða okkur upp í Al-
mannagjá. Og nú förum við suður
gjána, fram hjá þar sem vegurinn ligg-
ur ofan í hana. Þar fyrir sunnan heitir
hún Hestagjá — þar voru oft geymdir
hestar áður fyr. — Hún er öll grasi
gróin í botninn, greiðfær og stórfeng-
leg. Syðst lokast hún af berghafti og
þar er skarð í austurbarm hennar, auð-
velt útgöngu. Göngum við niður barm-
inn opnast gjáin enn á tveim stöðum,
nokkurn spöl. Héitir hún þar Hrútagjá
og Lambagjá. Þar er kafgresi, veður-
sæld mikil og friðsælt. Þegar hér er
komið, skagar nes allmikið austur í
vatnið, gegnt Lambhaga, Rauðukusunes
— og víkin þar á milli heitir Hálfdán-
arvík. Kennd við prest, sem þar er
sagt að hafi drukknað.
Nesið er vaxið fjalldrapa, víði og
lyngi, og því eru víða fallegar lautir
og hvammar. Okkur mun furða á því,
að norðanvert við það eru rofabakkar
að vatninu og torf í botni. Það er frá
þeirri tíð, er land var hér hærra. I
annálum er getið um það, að árið 1789
hafi komið jarðskjálfti og land sigið
hjá Þingvöllum um 2 fet. Áður en það
skeði, lá alfaraleiðin ekki eftir Al-
mannagjá, heldur hér meðfram vatn-
inu og yfir Öxará fyrir sunnan Þing-
vallabæ og austur yfir ofanverðan
Lambhaga. Sjást og greinilega fornir
götutroðningar víða á þessum slóðum,
jafnvel í sléttum hraunklöppum, þar
sem vatnið hefir ekki flætt yfir. Nú
skulum við ganga Hallinn aftur heim
að Þingvöllum. — En Hallur heitir
hallinn af eystri barmi gjánna niður
að vatninu. — Þar er nú víða að vaxa
upp fagur skógur en var nálega alveg
skóglaust fyrir nokkrum áratugum.
Eftir að við höfum hvílt okkur eft-
ir þessa ferð, skulum við ennþá leggja
land undir fót. Aftur höldum við upp
í Almannagjá t. d. nálægt fossinum.
Litlu fyrir norðan fossinn er gamall
garður þvert yfir gjána, þar fyrir norð-
an heitir Stekkjargjá og eru þar tótt-
ir af stekk frá Þingvöllum. Nyrðst úr
Stekkjargjá liggur langistígur upp á
efri gjábakkann, flórlagður vegur, eft-
ir gjáarsprungu. Þar getum við líka
farið austur úr gjánni og gengið norð-
ur Fögrubrekku, en svo heitir Hallur-
inn hér, allt inn að Leirum, — flötun-
um þar sem tjaldborgin stóð um Al-
þingishátíðina. Norður af Stekkjargjá
heitir Snóka og enn norðar Hvanna-
gjá — hver annarri fegurri. Úr því
kemur norður á móts við Leirá, fer
Almannagjá að greinast í ótal sprung-
ur, smáar og stórar uns þær hverfa
alveg inn undir Bolabás, en svo heitir