Árbók VFÍ - 01.01.1991, Qupperneq 113

Járnbtendi 111
ins þótti takast mjög vel, en tækið er sntíðað að öllu leyti hérlendis. Töppunarskörungarn-
ir létta verulega alla vinnu við að tappa málmi af ofnunum, en áður en þessi vélbúnaður
kom til sögunnar voru töppunarholurnar hreinsaðar með handafli. Töppunarskörung-
arnir voru kynntir fyrirtækjum í Noregi og víðar og er nú þegar búið að smíða og selja um
tíu slík tæki, nú síðast til Tékkóslóvakíu.
Járnblendifélagið flytur inn eldföst efni á hverju ári fyrir á annan tug milljóna króna.
Mikill hluti þessara efna fer til viðgerða á deiglum og rennum fyrir heitan málm. Deiglur
fyrir málm eru gerðar úr þykku stáli sem er klætt að innan með eldfastri steypu. Innan á
steypuna kemur um 20 cm kolefnisfóðring, en næst málmbráðinni er þunnt hlífðarlag. I
deiglur er tappað um 5-6 tonnum af um 1750°C heitum málmi hverju sinni. Eftir að hver
deigla hefur verið notuð um 40-50 sinnum hefur safnast söri og málmur innan í hana og
þarf því að hreinsa hana. Deiglan er þá kæld niður og sorinn hreinsaður úr henni með
öflugum vökvafleyg. Yfirleitt hefur þetta verið töluverð vinna. Auk þess slitna og
skemmast deiglur við hreinsunina og hefur því þurft að endurbyggja þær eftur unt 700
tappanir.
Einn af starfsmönnum Járnblendifélagsins, Leif Steindal, hóf tilraunir með að
endurbæta efnið í hlífðarlag deiglanna. Það tókst og hefur ný blanda verið þróuð sem
hefur gefist mjög vel. Þetta efni er gert með þeim ágætum að því má ýmist sprauta eða
smyrja innan á deiglurnar. Það bakast þegar heitur málmur kemur í dciglurnar og myndar
mjög sterkt hlífðarlag. Fjær málmi, nær kolefnisfóðringu deiglunnar, bakast hlífðarlagið
ekki að fullu og helst því veikt og stökkt. Þetta verður til þess að mjög auðvelt er að
hreinsa deiglurnar án þess að raska kolefnisfóðringunni. Hlífðarefnið hefur verið nefnt
STEINDALIT eftir upphafsmanninum. Eftir að byrjað var að nota Steindalít hafa
deiglurnar enst um og yfir 2000 tappanir án þess að þurfi að endurbyggja þær (sjá rnynd
4).
Mynd 4.
Deigla með hlífðarlagi úr Steindalíti. Deiglan er2.3 m ú hœð og rúmar um 6 tonn affljótandi málmi.