Neytendablaðið - 01.04.1998, Blaðsíða 10

Persónuábyrgðir
Sjálfskuldarábyrgð-
um verður fækkað
Nýlega undirrituðu stjórn-
völd, Neytendasamtökin,
lánastofnanir og greiðslukorta-
fyrirtækin samkomulag um
sjálfsskuldarábyrgðir. Neyt-
endasamtökin hafa raunar kraf-
ist lagasetningar á þessu sviði,
en féllusj á að þessi leið yrði
reynd fyrst. Markmiðið með
þessu samkomulagi er meðal
annars að draga úr sjálfskuldar-
ábyrgðum, en slíkar ábyrgðir
hafa tíðkast hér miklu meira en
í nágrannalöndunum.
Samkomulagið nær til allra
sem gangast í sjálfskuldar-
ábyrgð og einfalda ábyrgð og
til þeirra sem heimila að fast-
eign þeirra sé véðsett til að
tryggja skuldir annars aðila.
Munurinn á einfaldri ábyrgð
og á sjálfskuldarábyrgð er sá
að ef ábyrgðarmaður er í ein-
faldri ábyrgð þarf hann ekki að
greiða skuld sem fallin er í
gjalddaga, og hann er í ábyrgð
fyrir, fyrr en skuldareigandinn
hefur reynt að fá greidda kröf-
una hjá greiðandanum, til
dæmis með árangurslausu fjár-
námi.
Hvað þýðir
samkomulagið?
■ Ábyrgðarmaður fjár-
skuldbindingar getur ósk-
að greiðslumats lántaka
og kynnt sér það.
■ Alltaf er skylt að
greiðslumeta lántakanda
ef lán er yfir I milljón
króna.
■ Fjármálafyrirtæki hafa
upplýsingaskyldu.
■ Tillkynningaskylda um
vanskil.
■ Sérreglur um ábyrgðir
vegna tékkareikninga og
kreditkorta, ábyrgðarupp-
hæðir lækka.
■ Fjárhæðarmörk eiga að
koma fram, opnar á-
byrgðir bannaðar.
■ Urskurðarnefnd um
ágreiningsmál.
Þegar einstaklingur gengst í
ábyrgð fyrir annan aðila, til að
tryggja fjárhagslega skuldbind-
ingu hans, gengst hann í sjálf-
skuldarábyrgð. Ábyrgðarmað-
ur ábyrgist þar með að greiða
skuldina með öllum kostnaði
ef greiðandi borgar hana ekki.
Ábyrgðarmaður getur
krafist mats á greiðslugetu
Ábyrgðarmaður getur alltaf
óskað eftir því áður en hann
gengst í ábyrgð að ijármálafyr-
irtæki greiðslumeti greiðanda.
Fjármálafyrirtæki verður að fá
skriflega staðfestingu ábyrgð-
armanns um hvort hann vill að
greiðandi sé greiðslumetinn.
Ábyrgðarmaður á rétt á að
kynna sér niðurstöðu greiðslu-
matsins og meta þannig þá
fjárhagslegu áhættu sem hann
tekur. Ef lánsupphæð er hærri
en ein milljón króna þarf hann
ekki að óska eftir greiðslumati,
fjármálafyrirtæki er þá skylt að
greiðslumeta greiðanda. Fjár-
málafyrirtæki verður að upp-
lýsa ábyrgðarmann um það ef
niðurstaða greiðslumatsins
bendir til þess að greiðandi geti
ekki staðið við skuldbindingar
sínar.
Forsenda fyrir því að hægt
sé að greiðslumeta greiðanda
með áreiðanlegum hætti er að
fjármálafyrirtæki fái upplýs-
ingar um ijárhagsstöðu greið-
anda. I samkomulaginu lýsa
íjármálafyrirtækin því yfír að
þau muni fyrir I. desember
1998 koma á fót upplýsinga-
miðstöð sem hefur það hlut-
verk að miðla þeim upplýsing-
um um fjárhagsmálefni greið-
anda sem hann samþykkir að
miðlað verði.
Upplýsingaskylda
til ábyrgðarmanna
Fjármálafyrirtæki á að láta
ábyrgðarmann fá upplýsinga-
bækling um ábyrgðir áður en
hann skrifar undir lánsskjalið. í
upplýsingabæklingnum á með-
al annars að lýsa því hvað felst
í að gerast ábyrgðarmaður, að
ábyrgðarmaður hafi heimild til
að segja ábyrgðinni upp, að
hann hafi heimild til að óska
eftir greiðslumati og að ábyrgð-
armaður geti borið ágreinings-
mál vegna ábyrgðarinnar undir
Urskurðamefnd um viðskipti
við íjármálafyrirtæki. Ábyrgð-
armaður verður að staðfesta
skriflega að hann hafi kynnt sér
upplýsingabæklinginn.
Fjármálafyrirtæki verður
einnig að upplýsa ábyrgðar-
mann um það ef meira en
helmingur af lánsfjárhæðinni
fer til að endurgreiða eldri lán.
Ábyrgðannanni skal tilkynnt
um vanskil hjá greiðanda og
ekki má breyta skilmálum á
láni nema með samþykki
ábyrgðarmanns.
Ábyrgðir á tékkareikning-
um og kreditkortum
Ábyrgðarmaður ábyrgist ekki
hærri fjárhæð vegna yfirdráttar-
heimildar á tékkareikningi en
sem nemur upphæð yfirdráttar-
heimildarinnar þegar ábyrgðin
er veitt. Ef yfirdráttarheimild er
hækkuð á meðan ábyrgðin er í
gildi er það ábyrgðarmanni
óviðkomandi og tekur hann
ekki ábyrgð á þeirri fjárhæð
sem yfirdráttarheimildin hefur
verið hækkuð um. Ábyrgðin
gildir ekki lengur en í Ijögur ár
frá útgáfudegi hennar.
Ábyrgðarmaður ábyrgist
ekki hærri Ijárhæð vegna út-
tektarheimildar á kreditkorti en
sem nemur tvöfaldri mánaðar-
Eftir Sigríði A.
Arnardóttur
lögfræðing
legri úttektarheimild korthafa
og gildir ábyrgðin í íjögur ár
frá útgáfudegi. Ef úttekt kort-
hafa sem fallin er í gjalddaga er
ógreidd við næsta gjalddaga
þar á eftir skal notkun kredit-
korts stöðvuð. Þó getur ábyrgð-
armaður leyft að kreditkortið
verði opnað að nýju, en þá
verður hann að samþykkja það
skriflega. Tilkynna verður
ábyrgðarmanni um það ef
samið hefur verið við korthafa
um gjaldfallna skuld, til dæmis
með greiðsludreifingu.
Opnar ábyrgðir bannaöar
Miða skal við að aldur ábyrgð-
armanna sé ekki lægri en 20 ár
og ekki hærri en 70 ár. Ekki er
heimilt að hafa ábyrgðir án til-
greindra tjárhæðamarka. Opnar
ábyrgðir eru því ekki lengur
leyfðar.
Samkomulagið tekur gildi
frá og með 1. maí 1998 og
gildir um allar sjálfskuldar-
ábyrgðir sem stofnað er til eftir
þann tíma, en 1. desember
1998 taka gildi þau ákvæði að
íjármálafyrirtæki sé skylt að
upplýsa ábyrgðarmann um það
ef niðurstaða greiðslumats
bendir til að greiðandi geti ekki
staðið við skuldbindingar sínar.
Ágreiningur vegna
sjálfskuldarábyrgða
Úrskurðamefnd um viðskipti
við fjármálafyrirtæki hefur að-
semr að Austurstræti 5,
Reykjavík. Nefndin fjallar um
ágreiningsmál neytenda og
Ijármálafyrirtækja, þar með tal-
inn ágreining vegna sjálfskuld-
arábyrgða. Allar upplýsingar
um nefndina veita Neytenda-
samtökin í síma 562 5000 og
Samband íslenskra viðskipta-
banka í síma 525 6075.
10
NEYTENDABLAÐIÐ - apríl 1998