Bændablaðið - 02.03.1999, Blaðsíða 12

12
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 2. mars 1999
1,8 mjöltum á kú á dag en ætti að
öllu eðlilegu að vera með 2,3
mjaltir á dag. Hann sagði þó að
kvígumar væru mun betri og
greinilegt að það tæki ákveðinn
tíma fyrir kýmar að læra á þessa
nýju tækni. Ennfremur vildi hann
meina að júgurheilbrigði hefði
batnað þar sem básinn greindi
strax ef breytingar yrðu á mjólk-
inni, tæki þær kýr frá og þá væri
hægt að meðhöndla á alfyrstu stig-
um júgurbólgu, áður en hún væri
orðin sýnileg.
Höfuðstöðvarnar í Skejby
í Skejby eru höfuðstöðvar
dönsku leiðbeiningaþjónustunnar
Guðmundur Jóhannesson,
Búnaðarsambandi Suðurlands.
í nóvember s.l. fór undirritaður
í heimsókn til dansks búnaðarsam-
bands og kynnti sér leiðbeininga-
þjónustu í nautgriparækt þar í
landi. Eg dvaldi í Aulum á V-Jót-
landi í 4 daga og heimsótti svo
höfuðstöðvar dönsku leiðbeininga-
þjónustunnar í Skejby.
Danir vom sem óðast að taka
kýr á hús og höfðu nýlega upp-
skorið rófur/næpur sínar þannig að
nóg var að gera við fóðuráætlana-
gerð. Bændur em þá heimsóttir,
fóðurbirgðir mældar og í fram-
haldinu eru unnar fóðuráætlanir
sem er svo fylgt eftir með eins
dags fóðuráætlunum sem berast
mánaðarlega með niðurstöðum úr
skýrsluhaldi. Skipulag fóðrunar er
nokkuð frábrugðið frá því sem
gerist og gengur hér en lítið er lagt
upp úr einstaklingsfóðran vegna of
mikillar fyrirhafnar. Gert er ráð
fyrir fastri fóðmn með heyi eða
heilfóðri, rófum/næpum og hálmi
en síðan kemur kjamfóður til
viðbótar. Allt er þetta reiknað í
fóðureiningum á kú á dag. Búin
eru líka að öllu jöfnu mun stærri en
nærri lætur að meðalkúabú í Dan-
mörku telji 60 kýr og framleiði um
440 þús. lítra mjólkur. Þá var mikil
áhersla lögð á fóðrun kvígna og
ungneyta í uppeldi og sérstaklega
passað upp á að tapa gripum aldrei
niður í vexti þar sem slíkir gripir
em ónýtar framleiðslueiningar.
Þama eru ungneyti komin í um
600 kg á fæti við 13 mánaða aldur.
Framleiðsla og verðlag -
kvótaviðskipti
Mjólkurframleiðsla í Dan-
mörku nemur um 4,5 milljörðum
lítra eða 45 föld mjólkurfram-
leiðsla hérlendis. Nautakjötsfram-
leiðsla er um 182 þús. tonn. Verð-
lag á afurðum og aðföngum er
ólikt því sem gerist og gengur hér.
Þannig fá bændur u.þ.b. 26-27 kr.
fyrir mjólkurlítrann (engar bein-
greiðslur) og fyrir lífræna mjólk er
verðið 20% hærra. Það er því mikil
aukning í lífrænni mjólkurfram-
leiðslu. Verð á kjamfóðurblöndum
er 13-15 kr/kg og bygg kostar 9-10
kr/kg. Áburðarverð lætur nærri að
sé 16 þús. kr/tonn, að sjálfsögðu
breytilegt eftir tegundum.
Kvótaviðskipti em frjáls en
fara öll í gegnum markað (kvota-
börsen) þar sem bændur senda inn
ákveðið hámarksverð sem þeir em
tilbúnir að greiða. Seljandi tekur
fram lágmarksverð og viðskipti
fara því einungis fram að kauptil-
boð og söluverð skarist. Verð á
kvóta hefur verið 30-35 krónur í
lítra mjólkur. Framleiðslukvótinn
er í kg mjólkurfitu þannig að
bændur geta aðeins spilað á fram-
leiðslumagn og verð með efna-
innihaldi. Þannig getur verið hag-
stætt að lækka fituinnihald og
hækka prótein en þó aðeins innan
vissra marka því að öðmm kosti er
viðmiðun á efnamagni í kvótaút-
reikningum breytt.
Skipulag og þjónusta
framúrskarandi
Greinilegt var á öllu að danska
leiðbeiningaþjónustan er skipu-
lögð út í ystu æsar, aðgangur að
gögnum greiður og þjónustan við
bændurna framúrskarandi. Um það
bil 25% rekstrarfjármagns kemur
frá danska ríkinu en afgangurinn
(75%) er fjármagnaður með
þjónustugjöldum. Flestir bænd-
anna sjá sér hag í því að skipta við
búnaðarsamböndin og t.d. er eftir-
spurn eftir forritum lítil meðal
bænda þar. Það eitt og sér sýnir að
þjónustan fullnægir þeirra kröfum.
Búnaðarsambandinu í Aulum
er skipt upp í nokkur svið; naut-
griparæktarsvið, hagfræðisvið,
jarðræktarsvið, lögfræðisvið og af-
leysingaþjónustu. Stærsti munur-
inn frá því sem við þekkjum liggur
í lögfræðisviðinu en þar eru bænd-
ur aðstoðaðir við gerð ýmiss konar
samninga og veitt lögfræðiráðgjöf.
Á nautgriparæktarsviði em starf-
andi 10 ráðunautar og sinna þeir
420 mjólkurframleiðendum með
um 28 þús. kýr og 300 nautakjöts-
framleiðendum.
Sjálfvirkur mjaltabás
Ég heimsótti nokkur bú meðan
á heimsókn minni stóð og má segja
að þau hafi spannað alla flóruna,
voru allt frá því að vera stór-
glæsileg niður í það að vera í
niðumíðslu. Þó sá maður hvergi
fara illa um gripi en aðstaðan var
eins og áður sagði ákaflega mis-
jöfn. Mér gafst kostur á að sjá
mjaltavélmenni (ég vil heldur kalla
þetta sjálfvirkan mjaltabás) á einu
búanna og var það athyglisvert.
Eftir að hafa séð sjálfvirka mjalta-
básinn í vinnslu er ég sannfærður
um að þessi tækni er komin til þess
að vera enda á sér stað gríðarleg
þróun hvað þennan búnað varðar í
dag. Bóndinn var ekki alls kostar
ánægður með básinn þar sem eldri
kýmar eru tregar til þess að koma
sjálfviljugar í mjaltir, bíða eftir að
fara í hinn hefðbundna mjaltabás.
Þannig náði hann ekki nema 1,7 til
Mjólkað f mjaltavélmenni (sjálfvirkum mjaltabási).
með um 400 manna starfslið og
gríðarlega öflugan miðlægan
gagnagmnn sem safnar upplýsing-
um úr skýrsluhaldinu, frá mjólk-
urbúum, dýralæknum, sláturhús-
um, fijótæknum o.s.frv. Þar sá mað-
ur að við eigum langt í land með
þróun leiðbeiningaþjónustunnar,
sérstaklega hvað varðar aðgang
búnaðarsambanda í gagnagmnna
og miðlun upplýsinga frá
höfuðstöðvunum út til bún-
aðarsambandanna. T.d. er vikulega
sent út til búnaðarsambandanna
fræðsluefni um hvað er á döfinni
ásamt nýjum upplýsingum um
verðlag, framleiðslumál, námskeið
o.s.frv. Þá er mikið unnið og þróað
af leiðbeiningaefni fyrir héraðs-
ráðunauta þannig að þeir þurfa
ekki allir að „finna upp hjólið"
heldur geta einbeitt sér að því að
vinna fyrir bændur sem borga jú
brúsann. Eftir að hafa litið þessa
starfsemi augum sé ég að við þurf-
um nauðsynlega að gera stórátak á
þessu sviði og skilgreina betur og
jafnvel upp á nýtt störf og starfs-
svið landsráðunauta. Þeirra um-
fangsmiklu þekkingu er ég fullviss
um að við getum nýtt betur.
Hér eru ráðunauturinn og bóndinn sestir fyrir framan fartölvuna og í
henni er fóðuráætlunin gerð. Bóndinn er því kominn með hana í hendur
áður en heimsókn ráðunautarins er lokið.
Vel skipulögö leiðbeininga-
w
I
■ I
Fréttii' frá
Búnafiarsam-
bandi Sufiur
Þingeyinga
Ragnar Guðmundsson, Sýrnesi,
Aðaldal.
Ný jarðanefnd hefur tekið til
starfa á svæði BSSÞ en um ára-
mótin óskaði Stefán Skaftason
eftir því að hætta störfum í
nefndinni, og var fallist á þá
beiðni. í nefndinni eru nú Sig-
tryggur Vagnsson Halldórs-
stöðum formaður, Tryggvi
Stefánsson Hallgilsstöðum og
Erlingur Teitsson Brún.
Á fundi stjómar BSSÞ nýverið
samþykkti meirihluti hennar að
leggja fram kr. 2,000,000 til
hlutafjárkaupa Búnaðarsambands-
ins í hlutafélagi um nýbyggingu
og og rekstur hótelálmu við Fram-
haldsskólann að Laugum í Suður-
Þingeyjarsýslu. I því skyni verða
nýttir þeir fjármunir sem fengust
fyrir sölu hlutabréfa í Norðurlaxi
h/f. ,
Á fundinum var tekin fyrir ósk
um framlag til ritunar sögu Lauga-
skóla, en Steinþór Þráinsson hef-
ur verið ráðinn tímabundið til
verksins, áætlað er að bókin komi
út um mitt ár 2000. Stjóm BSSÞ
taldi sér ekki fært að svo stöddu að
styrkja verkefnið fjárhagslega þar
sem sambandið er að vinna að
framgangi skólans á öðmm svið-
um.
Á fundinum var einnig
ræddur samningur milli Bænda-
samtaka Islands og búnaðar-
sambanda þar sem BI taka að sér
sérhæfða ráðgjöf í tilteknum
búgreinum þ.e.a.s. garðyrkju-
ylrækt, svína-alifugla og loð-
dýrarækt ásamt hlunninda-
nytjum, en búnaðarsamböndin
annast áfram almenna þjónustu
við bænduma. Hluti búnaðar-
sambands í búnaðargjaldi þeirra
búgreina sem samningurinn tekur
til gengur þá að hluta, til BÍ.
Ekki var tekin afstaða til
samningsins þar sem ýmislegt
varðandi hann þarfnast nánari
skoðunar.
Ákveðið var að halda
aðalfund sambandsins föstu-
daginn 16. apríl að Breiðumýri
og mun hann að venju hefjast kl.
10,00. Samþykkt var að leggja
til Ráðunautaþjónustu Þing-
eyinga ýmsar eignir búnaðar-
sambandsins sem eru í vörslu
ráðunauta; aðallega skrifstofutól
og tæki. Á fundinum voru einnig
fulltrúar sambandsins á Búnaðar-
þingi þeir Ari Teitsson og Jón
Benediktsson og kynntu mála-
skrá þingsins. Rædd var m.a.
skýrsla A-hóps um stefnumörkun
og starfshætti B1 og breytingar á
kosningu til Búnaðarþings.
Margt jákvætt er í þessari skýrslu
og til bóta, en hvað varðar
fulltrúa afurðastöðva á þinginu
þykir stjóm BSSÞ ekki rétt að
þeir séu þar fulltrúar með full
réttindi.
JÖTUGRINDUR
læsanlegar
Vélaval ■
Varmahlíð HF
Sírni: 453 8888 Fax: 453 8828