Skátaforinginn - 01.06.1991, Page 12

TEXTI: KARL EIRÍKSSON OG EGGERT AKERLIE
Fjallahjóllö er tlltölu-
lega nýr fararskjóti
sem býöur upp á ótal
mögulelka. Þaö hent-
ar elnkar vel vlö
íslenskar aöstæður,
þar sem auövelt er að
ferðast á því um
lólega slóða upp um
fjöll og firnlndl.
SAGA
FJALLAHJÓLSINS
Segja má að saga fjallahjóLsins
hafi hafist á áttunda áratugnum
þegar nokkrir hjólreiðaáhuga-
menn komu saman og settu
breið dekk undir venjuleg reið-
hjól. Fyrstu "alvöru" fjallahjólin
voru svo sett á markað á árunum
1978-81. Þau voru mjög dýr, svo
fáir höfðu efhi á þeim. Frá þess-
um tíma hafa fjallahjólin teldð
mildum breytingum og lækkað í
verði. í dag má fá góð hjól frá
40.000 kr. og upp úr.
Hægt er að fá hjól sem líkjast
fjallahjólum mjög í byggingu, en
hafa oftast nær færri gíra og
þyngri stell, eru að sumu leyti
óvandaðri, en eru góð til síns
brúks innanbæjar. Þau kallast
"borgarhjól". Ginnig eru á mark-
aðnum hjól sem seld eru sem
fjallahjól, en eru aðeins ódýrar
eftírhldngar og flest mjög léleg.
Þess eru dæmi að slfk hjól hafi
aðeins enst í tæpan mánuð.
VAL Á HJÓLI
Það sama gildir um fjallahjól og
flestan annan vaming, að eftír því
sem þau eru dýrari, því betri em
þau. Þetta er þó ekld algilt og því
mikið atriði að vanda valið.
Fyrst og fremst ber að athuga
stellið, en það er útbreiddur mis-
skilningur að þau eigi að vera
stór. Besta reglan er sú að hafa
fjórar tommur frá slá upp í klof
og um leið má nefna á að hæð
stýrisins á að vera þremur tomm-
um lægri en hnakkurinn, því
þannig nýtíst orkan best. Á betri
fjallahjólum em stellin úr cro-
molid (cr-mo) eða áli, en einnig
þekkjast stell úr carbor-fiber og
titanium, en þau em mjög dýr.
Stærstu framleiðendur cr-mo
stella em Tknge, Reynolds, Col-
umbus og True Temper, sem
framleiða m.a. stell fyrir Trek, Di-
amond Back, Muddy Fox og
DBS. Merkja þeir firamleiðslu
sfna með miða á sætispfpu og
framgaffli. Ef ekki em slíkir mið-
ar fyrir hendi er líklegt að verið
sé að kaupa köttínn í sekknum.
Næst ber að athuga gíra- og
bremsukerfi. Þau þekktustu em
frá Shimano og SunTour og má
fá þau í öllum gæðaflokkum, allt
frá kerfum fyrir byrjendur upp í
hágæða kerfi fyrir atvinnu- og
keppnismenn (t.d. Deore XT og
Suntour XC-Pro), en öll em þau
það dýr að meðal-pyngja lætur
sig heldur betur muna um
minna. Nær öU fjallahjól á mark-
aðnum í dag em 21 gíra og ér það
mikiU kostur, því að með þeim
fjölda gíra fæst mjög góð breidd.
Því er hægt að komast upp og
niður bröttustu brekkur án mik-
ils trafala.
Áður en hjóUð er keypt þarf að
hugleiða við hvemig aðstæður
ætlunin er að nota það. Ef lengri
ferðalög em fyrirhuguð ber að
athuga, auk fyrrgreindra atriða,
hvort festingar fyrir bögglabera
séu tíl staðar að framan og aftan,
auk festinga fyrir a.m.k. tvo vatns-
brúsa. Þó má bjarga þessu fyrir
horn ef svo er ekki, t.d. með
klemm um eða með því að
"snitta" í stellið. Varast skal að
hafa stutt keðjustag, því þá er
hætta á að hælamir reldst í aftur-
töskumar.
Ef nota á hjóUð til keppni er
gottað hafa keðjustagið stutt (15-
17,5") til að auka grip afturhjóls-
insíkUfri. Síðast en ekki síst þarf
hjóUð að vera létt, én það má þó
ekki koma niður á gæðum þess.
NÝJUNGARÁ
MARKAÐNUM
Eins og gefúr að skilja er aUtaf
heilmildl þróun í útbúnaði hjól-
anna. Ein þeirra nýjunga sem nú
em að ryðja sér til rúms er fjöðr-
un. Höggdeyfum er komið fyrir
við firam- og afturdekk, hnakk,
hnakkstoð og stýrisstoð, sem ger-
ir það að verkum að mun mýkra
er að ferðast um ójöfnur. Enn
sem komið er em höggdeyfar við
framdekk algengastir.
Einnigmá nefnavökvabremsur,
sem em léttari og öflugri en þær
sem hingað til hafia verið á boð-
stólum. Á næsta ári er von á 24ra
gíra hjólum, sem skiljanlega gefia
enn meiri breidd en þau sem nú
em seld.
Fleira er hugsanlega hægt að
tína til, en flestar nýjungamar
fela einungis í sér minni þyngd á
hinum ýmsa útbúnaði.
AÐ FERÐASTÁ
FJALLAHJÓLUM
Þegar ferðast er á fjallahjóU er
aðalatriðið að hjóUð sé í góðu
lagi og sá sem á því ferðast sé í
góðu líkamlegu formi. Ef svo er
ekki er óvíst að ferðin verði jafn
ánægjuleg og vonast var til. Að
sjálfsögðu verður þyngd búnað-
ar að vera í lágmarid líkt og þegar
ferðast er gangandi með bak-
poka.
Skemmtílegra er að taka sér
góðan tíma í að skoða umhverfið
en að fiara of geyst yfir. Einnig
verður alltaf að muna að hafa
nóg af vatni á brúsa og gott getur
verið að hafa þrúgusykur við
hendina (eða í drykkjarvatninu,
s. s. Isostar eða sambærilegt).
Ef veður leyfir er gott er að vera
í þar til gerður hjólastuttbuxum,
en annars í t.d. göngu- eða fleeze-
buxum. Best er að utanyfirflík-
umar séu úr efni sem bæði er
vatnshelt og hleypir frá sér svita,
t. d. Gore-tex. Eins og aflir vita
dugar þó ekkert minna en
gúmmígallinn í hellidembu.
Þunnir hanskar, vettUngar eða
griflflur em með öllu ómissandi
og best er að vera í léttum skóm
sem lofta vel. Allur er varinn
góður og því betra að hafa hjálm
á höfðinu. Skátabúðin mun
hafa á boðstólum eitthvað af
hjólreiðafiatnaði sem hentar við
íslenskar aðstæður, en a.m.k. til
að byrja með er þó ekkert verra
að nota gömlu, góðu útileg-
ugræjumar.
Mikilvægt er að hafia góðar tösk-
ur, því lélegar töskur eiga það
bókstaflega til að gufa upp, en
því urðu greinarhöfundar ein-
mitt fyrir í einni af ferðum sínum.
Aftur á móti hafia Kalahari-tösk-
urnar frá Karrimor, sem fiást í
Skátabúðinni, reynst einstaklega
vel í ferðum höfunda um hálendi
landsins, þó margt annað hafi
gefið eftír í hinum ýmsu óhöpp-
um.
Nauðsynlegt er að eigandi
fjallahjólsins hafi grundvallar-
kunnáttu í viðgerð og umhirðu
þess og hafi meðferðis eitthvað af
12 - SKÁTAFORINGINN