Bændablaðið - 01.08.1987, Blaðsíða 21

Bændablaðið — BÚ «87
21
FOÐURFRAHILEIÐSLAN
HEIM í SVEITIRNAR
- segir Þórarinn Lárusson forsvarsmaður Heimaöflunar
á BÚ ’87
„Með tilkomu byggs í heykögglagerð bænda þá er komið innlent
kolvetnisefni í fóðrið. Þetta hefur vantað og ef menn kæmust núna
í svoldið ræktunarstuð þá þurfum við ekkert erlent fóður í búskap-
inn. Með fiskimjölinu höfum við það besta eggjahvítufóður sem
hægt er að fá og kögglunin breytir heyinu í kjarnfóðurígildi. Menn
geta kögglað allt sem er eftir í hlöðunni að vori og sett svo inn að
nyju
Viðmælandi Bændablaðsins er Þórarinn Lárusson til-
raunastjóri á Skriðuklaustri og forsvarsmaður þeirra aðila sem eru
með svokallaðan Heimaöflunarbás á BXJ ’87. Með byggrækt og fær-
anlegum heykögglunarsamstæðum bænda er sá draumur í augsýn að
bændur geti fóðrað gripi sína alfarið á heimafengnu íslensku fóðri,
— fyrir minni útlagðan kostnað.

Getur heimafeng-
iðfóður; hey, bygg
og örlítið af fiski-
mjöli leyst fóður-
innflutninginn af
hólmi?

Upphafið að heykögglagerð heima á
bændabýlum má rekja til umræðu norður í
Eyjafirði um 1970ogþangað kom fyrsta vél-
in 1974. Veruleg framleiðsla hófst þó ekki
fyrr en um 1980 og síðan hefur hún tekið
stórstígum framförum og er þekkt meðal æ
fleiri bænda. Frumkvöðullinn var Stefán
Þórðarson í Teigi í Eyjafirði sem setti hey-
kögglunarsamstæðu sína á bílpall og hefur
síðan kögglað fyrir bændur fyrir norðan.
Þrír aðilar aðrir fylgdu í kjölfarið; Heima-
fóður hf. í Húnaþingi, Mýrdalsfóður í Vest-
ur-Skaftafellssýslu og Heykögglar hf. á
Austurlandi. Á 7 árum hafa þessir fjórir að-
ilar kögglað tæp 14000 tonn hjá 400 bænd-
um og hefur heykögglagerðin farið ört vax-
andi seinni ár. Það eru þessir fjórir aðilar
sem hafa tekið sig saman um sýningarbás á
BU ’87 og réðu Þórarinn Lárusson sem
nokkurskonar framkvæmdaaðila þessa,
enda einn þeirra manna sem gerst þekkir tii
þessarar starfsemi í landinu. Jafnframt hey-
kögglagerðinni verður íslenskri byggrækt
gerð nokkur skil í sama bás og í þeim rækt-
unargeira á merkileg þróun sér stað . . .
íslenskt byggbrauð
„Byggrækt hér á landi er ennþá lítil og
markaðurinn er alls ekki fullur. Byggið er
bæði notað í skepnufóður með heyköggla-
gerðinni og í brauðgerð,“ sagði Þórarinn.
Islenskt byggbrauð verður einmitt kynnt í
bás þeirra Heimaöflunarmanna. Það er
Hermann Brydde bakarameistari sem bakar
það en hann hefur selt þessháttar brauð um
nokkurt skeið og við nýlega athugun sem
hann lét gera á hráefninu hjá efnarannsókn-
arstofu NABISCO í Bandaríkjunum var
lokið miklu lofsorði á þessa íslensku land-
búnaðarafurð. Samkvæmt þeim heimildum
sem Bændablaðið hefur, annar takmörkuð
framleiðsla alls ekki þeim markaði sem hér
er fyrir þessi íslensku heilsubrauð. En von-
andi fá allir að smakka á sýningunni!
Byggræktin er mest sunnanlands, í Fljóts-
hlíð, Landeyjum og á Þorvaldseyri. Auk
þess sem þegar er nefnt er talsverður mark-
aður fyrir bygghálm vegna svepparæktar en
sveppirnir eru látnir vaxa í hálminum. „Víða
úti er mjög mikil byggrækt. Þar nota menn
þetta meðal annars í blómakransa og líka
sem eldsneyti. Svo er hægt að köggla byggið
saman við hey, — það er allt til í dæminu,“
sagði Þórarinn.
Föðureiningin á 8 krónur
En borgar þetta sig, — er heimaöflunin
samkeppnisfær við aðfengið niðurgreitt
fóður að utan?
„Hagfræðidæmið er ekki alveg uppgert,
— en það segir sína sögu að þeir sem láta
köggla fyrir sig eru þeir sömu og gengur
mjög vel í búskap. Þessir menn fá líka hag-
stæðar tölur útúr þessu en verkun heysins
skiptir líka mjög miklu máli. Ef heyið er
toppverkað þá eru heykögglarnir mjög vel
sambærilegir við annað kjarnfóður. Á
Skriðuklaustri og Möðruvöllum eru núna
gerðar tilraunir með fóðurgildið og við erum
að fá fyrstu tölur sem lofa mjög góðu um
niðurstöðuna . . .
En hvort þetta sé samkeppnisfært við nið-
urgreitt útlent fóður, — það er vafalaust
hægt að segja að þetta brölt borgaði sig
ekki. En heimaaflahugtakið í búskap þýðir
að menn ganga í gegnum ákveðna þróun, —
þetta verður fastur liður í búskapnum að
búa á þennan hátt og í eðli sínu samkvæmt
ódýrara. Búskapurinn verður óháður sveifl-
um erlendis frá og við styðjum við byggða-
stefnu. Það má greiða talsvert fyrir það.
Það er þessvegna nær að miða við þessi
sjónarmið heldur en það hvort þetta borgar
sig alveg krónulega, núna meðan verksmiðj-
urnar eru ennþá í þróun og að ná sér uppí
það að geta boðið framleiðsluna mjög
ódýra. Samkeppnisstaðan ræðst líka af
skattlagningu á innflutta fóðrinu og því
hvernig menn vilja verðleggja umframhey.
Segjum til dæmis að bóndi þurfi 1000
hestburði af heyi fyrir sinn búskap en reyni
síðan að tryggja sér 200 hestburði umfram
til öryggis þá er framleiðslukostnaður vegna
þeirra heyja ekki nema rúmlega áburðar-
verðið. Segjum þessvegna að heyverðið séu 3
kr. á kíló og kögglunarkostnaður getur hæg-
lega komist niður í 2,50 á kílóið. Þá er kíló-
verðið 5,50 en fóðureiningin svarar 1,5 kg.
Hún er því á um 8 krónur meðan fóðurein-
ingin í aðkeyptu kjarnfóðri er á um 20 kr. Þá
á eftir að reikna kaupið en mér sýnist að
menn geti reiknað sér ansi gott kaup við
þetta.“
Þeir sem ekki nenna að hugsa
„Þetta er ekki mjög sterkt kjarnfóður en
byggið gæti breytt því dæmi töluvert. Það er
aftur á móti sammerkt með öllum heima-
afla og sjálfsnægtarbúskap að hann er alltaf
flókinn. Þeir sent ekki hugsa og ekki leita
leiðanna heldur miða sinn búskap við að
komast sem auðveldast frá öllu til hugar og
sálar, — slíkum mönnum hentar ekki
heimaöflunarstefnan.
Leiðbeiningarþjónustan þarf að láta
meira til sín taka í þessu og ef að það væri
í auknum mæli horfið til þessara leiða þá yki