Tónlistin - 01.06.1945, Blaðsíða 17

TÓNLISTIN
15
branle, bransle (fr.), fornfranskur,
fljótur hringdans.
bratz (úr ítölsku viola da braccio =
armfiðla, í mótsetningu við viola
da gamba = knéfiðla), strokhljóð-
færi, sem í strokkvartett fyllir upp
miðleguna, er dálítið stærra en
fiðla og er spennt fjórum strengj-
um, sem stilltir eru c g d1 a1;
skrifast í altlykli (sjá þar).
bravo (ít.): hraustur, slyngur, dug-
legur! uppörfunarliróp; við dömu
brava; bravissimo, hástig af bravo:
mjög vel af sér vikið!
bravour (fr.)5 bravura (ít.), tækni-
leg hæfni, snillileikni.
bravour-aría: koloraturaría (með
miklum sönghrögðum og tálmun-
um).
break (e.), í jazz-músík staður fjTÍr
tæknilegt flos og flúr.
brevis, nafn á tveggja takta nótunni
(2X%); sbr. alla breve.
brillante (it.), skínandi, leiftrandi.
brillubassar, háðsheiti á síendurtekn-
um bassanótum (t. d. c-g, c-g, c-g
osf.) í hljómbundnum (hómófón)
rithætti.
brio (ít.), ferskleiki, frísldeiki; con
brio, brioso, frísklega.
brjóslverk nefnist á pipuorgelinu
pipuröð sú, sem venjulega er sett
upp í miðju fyrir framan hrjóst
spilarans og heyrir til 2. nótnaborði
(manual); ef það stendur fyrir
aftan spilarann, nefnist það „bak-
positiv“ (positiv = lítið orgel með
flauturöddum án pedals).
broderies (fr.): viðhafnarnótur.
brummeisen (þ.): e. k. munn-
tromma, málmþynna, sem sungið
gr á (sbr. að „spila á greiðu“).
„brúmmraddir“: söngur með lokuð-
um munni (a bocca chiusa), nefni-
lega gegnum nefið.
buffo (ít.), skringilegur; opera buffa
= gamanleikur í óperuformi;
hassabuffo, tenórhuffo (buffone),
söngvari gamanhlutverka.
Bund (þ.) nefnist á gítar, mandólíni
og zitar (áður fyrr lika á strok-
hljóðfærum) örmjór listi, sem
hólfar gripbrettið sundur til þess
að létta fyrir um létt fingragrip í
hinni breytilegu tónhæð. Á íslenzku
hefir listi þessi verið kallaður
„band“.
bundfrei (þ.) nefndust gömul klavi-
kordin, þegar þau höfðu sérstakan
streng fyrir hvei-ja nótu.
burla (ít.), glettni, spaug. Stundum
nafn á svítukafla hjá Bacli; bur-
lelta: skripaleikur.
Til skifnings verður krafizt orku.
Aristoteles.
„Hlutverk tónlistar í kirkju er að efln
trúartilfinninguna með auknum fögnuði
við sætleik söngsins og f jölbreytileik sam-
hljómsins. Því harðar ber þessvegna að
áfellast þá menn, sem misnota svo mikla
og veglega guðsgjöf í léttúðugum og ó-
sæmilegum tilgangi, og tæla þar með
mennina, sem i eðli sínu hneigjast að
öllu illu, til synda og misgjörða."
Palestrina,
„princeps musicae“
(höfðingi tónlistarinnar).
Hinn frægi fiðlusmiður Antonio Stra-
divarius lauk þróun fiðlusmíðinnar
mátulega snemma til þess að leggja full-
komið hljóðfæri í hendurnar á mesta
fiðluleikara ofanvert á 17. öld, Arcang-
elo Corelli.
Helen Kanfmann.