blaðið - 18.11.2005, Blaðsíða 10

10 I ERLENDAR FRETTIR
FðSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 2005 blaAÍÖ
FRÉTTA-
SKÝRING
EINAR ÖRN JÓNSSON
llmandi
jólasápa
Framkvæmdamaður
úr menningarlífinu
Stuöningsmenn
SJÁLFSTÆÐISMENN
í HÁFNARFiRÐI:
Hallur
Helgason
í 4. sætið
Spenna eykst í Afganistan
íslenskir friðargœsluliðar verða kallaðir heim, enda hefurárásum á óháð hjálparsamtök
fjölgað. Bandaríkjamenn vilja að friðargœsluliðar NATO taki í auknum mœli við störfum
bandarískra hersveita í hinum róstursama suðurhluta landsins.
bandalagsins í landinu orðið allt
að 15.000 í kjölfarið. Hersveitir
NATO hafa verið í Afganistan
síðan síðla árs 2001 og eru nú um
10.000 hermenn á þeirra vegum
í landinu, þar af um 2000 sem
sendir voru til að tryggja öryggi í
kringum þingkosningar í landinu
í september.
Meginástæða fjölgunarinnar
er sú að Bandaríkjamenn hafa í
hyggju að senda stóran hluta sinna
sveita til suðurhluta landsins til að
taka þátt í átökum við uppreisnar-
menn Talibana og leita að Osama
bin Laden, leiðtoga A1 Kaída sam-
takanna. Nú þegar eru um 20.000
bandarískir hermenn á þessum
slóðum. Bandaríkjaher stjórnar
öllum aðgerðum gegn uppreisnar-
mönnum Talibana eins og er. Öf-
ugt við bandarísku hersveitirnar
taka sveitir Atlantshafsbandalags-
ins ekki þátt í aðgerðum gegn
uppreisnarmönnum. B
Samkomulagá milli Rúmena og Bandartkjamanna:
Bandaríkjamenn fá
herstöövar við Svartahaf
Bandaríkin þrýsta á bandamenn
Bandarískar hersveitir eru um
tveir þriðju erlends herafla í Afgan-
istan og hafa bandarísk stjórnvöld
farið fram á að ISAF-sveitirnar
taki við starfi þeirra í suðurhluta
landsins þar sem ástandið er mun
ótryggara en annars staðar í land-
inu. Frakkar, Þjóðverjar og Spán-
verjar hafa hafnað beiðni Banda-
ríkjamanna og leggja áherslu á
að sveitirnar eigi að halda sig við
friðargæslu. Bretar hafa aftur á
móti staðið við bakið á Banda-
ríkjamönnum í málinú og lofað
auknum liðsauka. ISAF-sveitirnar
hafa í auknum mæli fært út kví-
arnar að undanförnu, bæði til
hinna tiltölulega friðsælu héraða
í norður- og vesturhluta landsins
sem og til suðurs þar sem áhrif
Talibana og annarra uppreisnar-
manna eru mikil.
Ef Atlantshafsbandalagið myndi
auka umsvif sín i Afganistan gæti
Bandaríkjastjórn framfylgt áætlun
um að fækka hermönnum á hennar
vegum í landinu. Bandaríska dag-
blaðið New York Times sagði fyrr
í haust að í bígerð væri að fækka
bandarískum hermönnum í land-
inu um 4000 og yrði það mesti
brottflutningur hermanna síðan
stjórn Talibana var velt úr sessi
árið 2001.
Friðargæsluliðum NATO fjölgar
NATO tilkynnti í október að það
hyggðist senda þúsundir her-
manna til viðbótar til Afganistan
og gæti heildarfjöldi hermanna
...með ekta jolailm
Islenskir friðargæsluliðar verða
kallaðir heim frá norðurhluta Afg-
anistans þar sem spenna hefur
aukist að undanförnu i héraðinu
og árásum fjölgað á óháð hjálpar-
samtök. Endurreisnarstarfi friðar-
gæsluliða í vesturhluta landsins
verður haldið áfram að óbreyttu.
Þetta kom fram þegar Geir H. Ha-
arde, utanríkisráðherra kynnti
skýrslu um utanríkismál á Alþingi
igær.
Friðargæsluliðarnir héldu til
þjálfunar í Noregi í lok júlimán-
aðar á þessu ári. Að þjálfun lok-
inni í byrjun september hélt fyrri
hópurinn til norðurhluta Afganist-
ans og í síðasta mánuði fór hinn
hópurinn til starfa í vesturhluta
landsins. I hvorum hópi voru 8-9
manns og var gert ráð fyrir að
hvor hópur yrði að störfum í land-
inu í fjóra mánuði. Fyrri hópurinn
sem var sendur til borgarinnar
Maymana í Faryab-héraði í norð-
urhluta landsins hefur starfað
þar ásamt norskum og finnskum
friðargæsluliðum. Seinni hópur-
inn var sendur til Chagcharan í
Ghor-héraði í vesturhluta landsins
og starfar þar við hlið danskra og
lettneskra friðargæsluliða.
Með þessu framlagi vildi ísland
Þýskur friðargæsluliði úr ISAF-sveitum NATO stendur vörð í Kabúl, höfuðborg Afganist-
ans.
leggja sitt af mörkum við skipulag
og framkvæmd endurreisnarstarfs
1 Afganistan. I starfi íslensku frið-
argæsluliðanna felst einkum að
þeir fara um og kanna aðstæður í
þorpum og sveitum og gera tillögur
um úrbætur til viðeigandi hjálpar-
samtaka og alþjóðastofnana.
Friðargæslusveitir NATO
fslensku friðargæsluliðarnir eru
hluti af ISAF-sveitum (Interna-
tional Security Assistance Force)
Atlantshafsbandalagsins (NATO).
ISAF-sveitirnar starfa i umboði
Sameinuðu þjóðanna og ályktanna
öryggisráðsins. Hlutverk þess er
að aðstoða Afganistan og Samein-
uðu þjóðirnar og stofnanir hennar
við uppbyggingu í landinu.
Rúmenía og Bandaríkin hafa
komist að samkomulagi um að
bandarískum herstöðvum verði
komið upp á nokkrum stöðum við
Svartahafið og hugsanlega víðar
í Rúmeníu. Condoleezza Rice, ut-
anrikisráðherra Bandaríkjanna,
mun hugsanlega fara til Rúmeníu
í næsta mánuði til að undirrita
samkomulagið að sögn Traian Bas-
escu, forseta Rúmeníu. Ekki hefur
verið gefin upp nákvæm staðsetn-
ing stöðvanna en í síðasta mánuði
sagði Basescu að á meðal þeirra
Condoleezza Rice, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, mun að öllum líkindum halda til
Rúmenlu í næsta mánuði til að ganga frá samkomulagi um bandarískar herstöðvar í
landinu.
staða sem kæmu til greina væru
Babadag, rétt hjá árósum Danube,
Constanta við Svartahafið og Fet-
esti sem er um 200 km austur af
höfuðborginni Bucharest.
Stjórnvöld í Washington hafa
í hyggju að kalla um 70.000 her-
menn heim frá Evrópu og Asíu á
næsta áratug. Gömlum kaldastriðs-
stöðvum verður lokað en meiri
áhersla lögð á minni herstöðvar í
Austur Evrópu þar sem styttra er
til hugsanlegra átakasvæða, meðal
annars í Miðausturlöndum.
Tryggja erlenda (járfestingar
Herstöðvarnar eru taldar mikilvægar
í þeirri viðleitni Rúmeníu að tryggja
meiri erlendar fjárfestingar í landinu
og minnka bilið sem er á milli þess og
Evrópusambandsins í efnahagslegu
tilliti. Rúmenía gerir sér vonir um
að geta gengið í sambandið á næstu
árum, jafnvel árið 2007. Landið hefur
verið í Atlantshafsbandalaginu síðan
á síðasta ári. Nágrannaríkið Búlgaría
hefur einnig boðið bandarískum her-
sveitum í Evrópu að nýta sér flugvelli
í landinu. ■