blaðið - 24.06.2006, Side 4

4 I FRÉTTIR
LAUGADAGUR 24. JÚNÍ 2006 blaöiö
Enn verulegur munur á
tekjum karla og kvenna
Jafnréttisstofa segir margt hindra raunverulegt jafnrétti.
Sérfræðingur Jafnréttisstofu
segir að það sé erfiðara fyrir
karla að sækja í hefðbundin
kvennastörf en fyrir konur að
sækja í hefðbundin karlastörf.
Enn hallar töluvert á konur hvað
varðar tekjur af atvinnu sam-
kvæmt upplýsingum frá Hagstofu
fslands. Að meðaltali voru konur
með 63,7% af meðalatvinnutekjum
karla árið 2005 en voru með 56,7%
árið 1998. Hugrún R. Hjaltadóttir,
sérfræðingur Jafnréttisstofu, segir
að hluta til megi kenna samfélags-
mynstrinu um. „Konur eru mikið í
hlutastörfum og lengur að ná upp
þeim starfsframa sem karlar hafa.
Þá hugsa þær oft meira um börn og
bú og það hefur áhrif á heildartekj-
urnar. Þættir eins og menntun,
fyrri starfsreynsla og annað
kemur síðan inn í heild-
armyndina", segir
Hugrún.
Þannig er ekki
hægt að beita
þeirri einföldun
að segja að
launamunur
kynjanna sé
alltað36,3%af
meðalatvinnu-
tekjum karla
á ársgrund-
velli. „Þegar
það er búið að
taka inn ýmsar
breytur þá er
tifellið að það
stendur alltaf eftir
ákveðin tala sem
erfitt er að útskýra
öðruvísi en með vísun í
kyn. Þetta snýst þá um það
hvernig dæmið er reiknað en
það er umdeilt hvað á að taka með
í reikninginn. Danir nota 22 breytur
við reikninginn og þegar er búið
að taka tillit til þess stendur ekkert
eftir. Þannig má skilja það sem svo
að það sé ekkert launamisrétti í Dan-
rnörku", segir Hugrún.
Hlutfallið á milli kynjanna rokkar
Aðspurð segir Hugrún að hér á landi
sé venjulega stuðst við um fimm
breytur þegar meta á laun og stöðu
launþega gagnvart öðrum laun-
þegum. „ I launakönnun, sem var
gerðávegumFélagsvísindastofnunar
Háskóla Islands, var fyrst reiknað
það sem kallast hrátölur, dæmi er
það að konur hafi 63,7% af launum
karla. í framhaldinu eru reiknaðar
breytur á borð við aldur, menntun,
yfirvinnu, bakvaktir og hlutastörf.
Fyrirtækið sem þessi könnun náði
yfir var með á endanum 15-16% mun.
Það hlutfall er algengt en það hefur
í mörgum tilfellum rokkað á milli 9-
17%,“ segir Hugrún.
Hugrún R. Hjaltadóttir
Mynd/Ásdis
Hæfasti einstaklingurinn
alltaf af öðru kyninu?
1 sumum tilvikum njóta konur og
karlar ekki sömu launa fyrir sömu
störf en önnur skýring er ef til vill
sú að konur og karlar stunda oft
ekki sömu störfin. „Konur velja
oft hefðbundin kvennastörf og
karlar sækja í karlastörfin.
Sögulega eru kvennastörfin
ekki jafn mikils virði,
borga ekki jafn vel og
hefðbundin karlastörf.
Konur sem sækja inn
á karlasvið hækka í
launum og virðingu
en það á ekki við
um karla sem sækja
inn á svið kvenna.
ísland er með af-
skaplega hátt hlut-
fall af kynbundnum
vinnustöðum þar
sem nánast eingöngu
annað kynið vinnur
á vinnustaðnum. Það
er hátt í 70-80% þar sem
annað kynið er í miklum
meirihluta en það hlýtur að
borga sig að hafa blandaðan
vinnustað, fleiri og fjölbrey ttari hug-
myndir. Það er alltaf talað um að
það eigi að ráða hæfasta einstakling-
inn en það er skrýtið ef að hæfasti
einstaklingurinn er alltaf af öðru
kyni og við verðum að skoða hvað
býr þar að baki“, segir Hugrún.
Bátasýning 24.06.06
Dreymir þig um sportbát, hraðbát, skemmtisnekkju, vatnabát,
sjóbát eða gúmmíbát? Komdu og virtu fyrir þér glæsilegustu
skemmtibáta landsins í öllum stærðum og gerðum á bátasýningu
okkar að Ánanaustum 1. Opið laugardag frá kl. 10-16.
VÉLASALAN
©radiomidun
R.SIGMUNDSSON
ÁNANAUSTUM 1 | 101 REYKJAVÍK I SÍMI 580 5300
BlaÖiÖ/Steinar Hugi
Finnskt hrossa-
tað ekki notað
á Kárahnjúkum
Eftir Gunnar Reyni Valþórsson
Finnskt hrossatað hefur ekki verið
notað til að þétta sprungur á Kára-
hnjúkum en sú saga ku hafa gengið
manna á millum um nokkurt skeið.
Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, hefur svarað bréf-
lega fyrirspurn frá Halldóri Runólfs-
syni, yfirdýralækni, þess efnis hvort
finnskt hrossatað hafi verið flutt inn
í miklum mæli til að nota sem þétt-
ingarefni í jarðvegssprungur í Kára-
hnjúkavirkjun. Guðmundur Páll Ól-
afsson, náttúrufræðingur, spurðist
fyrir um málið hjá Sigurði Sigurð-
arsyni, dýralækni hjá embættti yfir-
dýralæknis. Guðmundi hafði borist
til eyrna að „finnskur hrossaskítur
hafi verið fluttur inn í miklum mæli
til að nota sem þéttingarefni í jarð-
vegssprungur í Kárahnjúkavirkjun."
Guðmundur segir ennfremur í fyr-
irspurn sinni, sem Friðrik vitnar til,
að fræðingar sem til þekkja hafi full-
yrt í sín eyru að skíturinn hafi verið
fluttur inn í „verulegum mæli“.
Hrossaskítur lélegt þéttingarefni
t bréfinu sem Friðrik svarar setur
Guðmundur fram fyrirspurn í
fjórum liðum vegna þessa merkilega
máls. Þar er spurt hvort yfirdýra-
lækni sé kunnugt um innflutning
á finnskum hrossaskít, hvort slíkur
innflutningur hafi verið leyfður
og hvort mögulegt sé að slíkur inn-
flutningur fari fram án vitneskju
og leyfis embættisins. Að síðustu
spyr Guðmundur hvort ástæða sé
til að „kanna frekar fregn sem eng-
inn þorir að staðfesta vegna ótta við
stöðumissi?“
Friðrik svarar og segir, að sér hafi
að undanförnu borist margvíslegar
og furðulegar spurningar varðandi
Kárahnjúka og að hann hafi jafnan
reynt að „svara þeim eftir bestu
getu.“ Það virðist hann einnig hafa
gert í þessu máli. Leitað var til
verkfræðinga Landsvirkjunar og
höfðu þeir samband við verktaka á
staðnum. „Enginn kannast við að
hrossaskítur, sem oftast er kallaður
hrossatað hér á landi, sé notaður til
að þétta sprungur undir stíflum.
Benda menn á að stöðugleiki efnis-
ins, þegar það blandast vatni, geti
varla verið mikill og skiptir þá varla
máli hvort hrossataðið sé finnskt
eða íslenskt," segir Friðrik 1 bréfinu.
Finnland og Litháen
Friðrik segir að f kjölfar fyrirspurn-
arinnar hafi menn lagst f rannsókn-
arvinnu til þess að finna ástæður
þess að flökkusagan hafi hafist. Lík-
legasta skýringin virðist vera sú að
hér á landi hafi menn með góðum
árangri skolað sagi og hefilspæni í
sprungur sem erfitt er að þétta og
síðan þétt á hefðbundinn hátt á eftir
með vatni og sementi, steypu. Þetta
var reynt við Desjarárstíflu sfðasta
sumar og þá kom í ljós að hagkvæm-
ast var að kaupa innfluttan spæni
sem fóðurfyrirtæki flytja inn til að
nota í hesthúsum. Suðurverk mun
hafa keypt einn gám af slíku efni af
MR búðinni sem kallaði spæninn
„hrossaspæni“ og var hann ættaður
frá Litháen. Það virðist því vera,
að Litháen hafi breyst í Finnland
og hrossaspænir í hrossaskít þegar
sagan gekk manna á milli.
gunnar@bladid.net
Grilikjötið frá Goða er
heitast á grillið í sumar!