blaðið - 20.10.2006, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 2006
bla6iö
Símahleranir stjórnvalda í kalda stríöinu og eftir:
Takast á um rannsókn
Gögn á flakki I Gagnsemi nefndar dregiö í efa Jón Baldvin fyrirskipaði athuganir og var sjálfur hleraöur
Eftir Ingibjörgu B. Sveinsdóttur
ingibjorg@bladid.net
Þegar Guðni Th. Jóhannesson sagn-
fræðingur greindi frá því í maí síð-
astliðnum að hann hefði fundið
skriflegar heimildir sem sýndu
að símar voru hleraðir á vegum
stjórnvalda i kalda stríðinu, meðal
annars símar þingmanna, greindi
hann jafnframt frá því að aðgengi
hans að heimildunum hefði verið
bundið því að hann greindi ekki
frá því hverjir voru hleraðir. Slíkt
væri hlutverk einhvers konar opin-
berrar rannsóknarnefndar..
Gögnin flutt í Þjóðskjalasafn
Þann 22. maí, eða skömmu
eftir að greint var frá rannsókn
Guðna Th. Jónssonar sagnfræð-
ings í fjölmiðlum, bað Ragnar Að-
alsteinsson hæstaréttarlögmaður
um aðgang að gögnunum í dóms-
málaráðuneytinu um hleranirnar.
Að sögn Ragnars var beiðninni
synjað 31. maí með vísun til þess
að skipa ætti nefnd vegna aðgangs
að gögnunum. Ragnar ítrekaði
tvisvar kröfu sína, 2. og 30. júní.
Þann 25. júlí
fékk hann
það svar að gögnin væri ekki að
finna í ráðuneytinu. í ljós kom að
dómsmálaráðuney tið afhenti Þjóð-
skjalasafni gögnin þann 5. júlí. Að
sögn Björns Bjarnasonar dóms-
málaráðherra vakti Þorsteinn
Geirsson ráðuneytisstjóri máls á
því hvort ekki væri eðlilegt að hler-
unarskjölin yrðu flutt í Þjóðskjala-
safnið og kvaðst hann ekki hafa
gert athugasemd við það.
Synjað um aðgang
Þegar ljóst var að heimildirnar
um símhleranir voru komnar í
Þjóðskjalasafnið bað Kjartan Ól-
afsson, fyrrverandi þingmaðurog
ritstjóri Þjóðviljans, um aðgang
að þeim. Þjóðskjalavörður synj-
aði beiðni hans og vísaði til þess
að reglugerð sem næði til slíks
aðgangs hefði ekki verið sett. I
stjórnsýslukæru til menntamála-
ráðherra benti Kjartan á að hann
væri sagnfræðingur eins og Guðni
Th. Jóhannesson og ætti að lág-
marki aðgang af þeirri ástæðu
einni. Þorgerður Katrín Gunnars-
dóttir menntamálaráðherra hefur
fellt úr gildi ákvörðun Ólafs Ás-
geirssonar þjóðskjalavarðar um
að synja beiðni Kjartans.
Robert T. Arna-
son, fyrrverandi
varafastafulltrúi
hjá Atlantshafs-
bandalaginu
Beðinn um að
kanna STASI-

Gögn brennd í sumarbústað
Aður en úrskurður Þorgerðar
Katrínar lá fyrir birtist grein eftir
ÞórWhiteheadsagnfræðiprófessor
í Þjóðmálum þar sem sagði að vísir
að íslenskri leyniþjónustu eða ör-
yggisdeild hefði verið starfræktur
hér í áratugi frá því skömmu fyrir
seinni heimsstyrjöldina. Verk-
efnið var hjá útlendingaeftirlitinu
en árið 1950 beitti Bjarni Benedikts-
son, þáverandi dómsmálaráðherra
og faðir Björns Bjarnasonar núver-
andi dómsmálaráðherra, sér fyrir
stofnun strangleynilegrar öryggis-
þjónustudeildar hjá lögreglustjóra-
embættinu í nánum tengslum
við dómsmálaráðuneytið. Aflað
var upplýsinga um grunsamlega
menn og ýmsa starfsemi sem laut
að öryggi landsins. Gögn leyni-
þjónustunnar voru brennd í sum-
arbústað 1976.
Davíð fullur efasemda
Jón Baldvin Hannibalsson, fyrr-
verandi utanríkisráðherra hélt því
fram fyrri hluta þessa mánaðar
að hann hefði vitneskju um að
sími sinn á ráðherraskrifstofunni
hefði verið hleraður á árunum
1992 til 1993. Árni Páll Árnason,
fyrrverandi starfsmaður á varnar-
málaskrifstofunni, greindi einnig
frá viðvörun sem hann fékk vegna
símahlerana.
Þau ummæli Jóns Baldvins
Hannibalssonar að hann hefði
hvorki látið samráðherra sína né
lögreglu vita af þeirri vitneskju
sinni að sími sinn hefði verið hler-
aður vakti talsverða athygli. Davíð
Oddsson seðlabankastjóri, sem var
forsætisráðherra þegar meintar
hleranir áttu sér stað, kvaðst 1 við-
tali við Ríkissjónvarpið efast um
að sími Jóns Baldvins hefði verið
hleraður.
STASI-tengsl könnuð
Upplýsingarnar i grein Þórs
Whiteheads í Fréttablaðinu nú í
vikunni um að Jón Baldvin hefði
viljað láta kanna tengsl Svavars
Gestssonar, sendiherra og fyrrver-
andi þingmanns, við austurþýsku
leyniþjónustuna STASI árið 1989
hafa ekki vakið minni athygli. Þór
hefur það eftir Róberti Trausta
Árnasyni, sem var varafastafull-
trúi íslands hjá Atlantshafsbanda-
laginu í lok kalda stríðsins, að
Steingrímur Hermannsson og Jón
Baldvin hefðu viljað vita hvort ein-
hverjir íslendingar hefðu verið í
þjónustu STASI. Einkum hefði Jón
Baldvin viljað vita hvort Svavar
hafi verið í hópi erindreka
austur-þýsku leyniþjón-
ustunnar. Svavar var
menntamála-
ráðherra í
stjórn
Steingríms frá 1989 til 1991. Róbert
mun hafa verið tregur til verksins
þar sem hvorugur ráðherranna
gat eða vildi gefa viðunandi svör
um hvernig upplýsingarnar yrðu
notaðar. Ráðherrarnir hafi tekið
sérstaklega fram að ekkert mætti
fréttast um málið til Árna Sig-
urjónssonar, forstöðumanns Út-
lendingaeftirlitsins, sem annaðist
öryggisþjónustu á vegum lögregl-
unnar og dómsmálaráðuneytisins
á þeim árum. Svörin sem fengust
að lokum, eftir svo virtist sem
kippt hefði verið f spottann til að
stöðva eftirgrennslanina, voru þau
að STASI hefði ekkert orðið ágengt
í að ráða til sín íslenska erindreka.
Málið verði rannsakað í heild
Skipuð hefur verið nefnd á
vegum hins opinbera en hún á
eingöngu að fjalla um aðgang að
gögnum er varða þær hleranir
er áttu sér stað í kalda stríðinu.
Fjölmargir krefjast þess að málið
verði rannsakað í heild.
®r'

Svavar Gestsson sendiherra
og fyrrverandi þingmaöur
Grunaður um njósnir

Stór pizza
mcð 2 áleggjum
ICr. 1.1
Opnunartimi:
Virka daga 16-22
Um helgar 12 - 22
TVÆR Á
2.000
oodtkinc I HækkaftuÞíb
r Hr INUO upp um einn
P I Z Z fl 3
... J-n I 5? 12345
Núpalind 1 Hverafold 1-5 Reykjavikurvegi 62
Kópavogi Grafarvogi Hafnarfirði
Gagnlegur fundur dómsmálaráðherra:
Björn skoðar eftirlitsnefnd
„Ég átti fund með fulltrúum Fé-
lags fasteignasala á miðvikudag og
ræddum við málefni eftirlitsnefnd-
arinnar. Fór vel á með okkur og
vænti ég þess að fundurinn verði til
nokkurs gagns,“ segir Björn Bjarna-
son, dómsmálaráðherra, um gagn-
rýni sem komið hefur fram undan-
farið á störf eftirlitsnefndar Félags
fasteignasala.
Nefndin hefur verið sökuð um
slæleg vinnubrögð og seina af-
greiðslu mála sem til hennar berast.
Formaður hennar svarar því til að
nefndin vinni samkvæmt þeim
lögum sem um hana gilda og ekkert
athugavert sé við afgreiðslu mála.
Aðspurður segist Björn ekki geta
gefið upp niðurstöðu fundarins
með stjórn Félags fasteignasala en
Lögin endurskoðuð Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra, gekk á fund
stjórnar Félags fasteignasala til að fara yfir gagnrýni sem komið hefur fram á
eftirlitsnefnd félagsins. Hann segir lögin verða endurskoðuö á næsta ári.
ítrekar að núgildandi lög um eft- á meðan lögin gilda en samkvæmt
irlitsnefndina verði endurskoðuð. þeim verða þau endurskoðuð og
„Ég skýri ekki frá efni slíkra funda. verður hafist handa við það á næsta
Fyrirkomulagið verður hið sama ári,“ segir Björn.