blaðið - 12.09.2007, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2007
blaðið
stundin
bragðið
stemningin
>*g * KArriJ
I
Binding kolefnis og lands
Fyrir nokkrum misserum sá ég
mynd af Islandi sem greyptist í vit-
undina. Myndin var tekin utan úr
geimnum á björtum sumardegi árið
2004. Norðanvindur blés og svo þétt
var sandfokið að syðri útlínur lands-
ins voru vart merkjanlegar, landið
virtist bókstaflega fjúka á haf út.
Landrof er að margra áliti ein mesta
umhverfisógn sem við stöndum
frammi fyrir hér á landi. Alþjóðlega
blasir við önnur vá sem er mun geig-
vænlegri, þegar á heildina er litið,
en hún felst í hlýnun loftslagsins
með tilheyrandi afleiðingum fyrir
umhverfi og lífríki Jarðar. Þessi
tvö vandamál eru raunveruleg og
aðsteðjandi, þau eru ekki vandamál
framtíðarinnar heldur viðfangsefni
okkar í dag.
Kolviður
I þessu ljósi heillaðist ég af verk-
efni Landverndar og Skógræktarfé-
lags Islands sem kennt er við Kolvið.
Tilgangur þess er þríþættur, þ.e. að
draga úr styrk koldíoxíðs með því
að binda kolefni með nýskógrækt,
vinna um leið gegn landrofi og
auka þekkingu landsmanna á gróð-
urhúsavandanum. Með stofnun Kol-
viðarsjóðsins bjóða Landvernd og
Skógræktarfélagið einstaklingum
og fyrirtækjum að láta gróðursetja
tré til að jafna út það kolefni sem
farið hefur út í andrúmsloftið vegna
ferða þeirra með bíl eða flugvél (sjá
kolvidur.is). Þannig er kolviðarverk-
efnið í anda endurvinnslu. Hvatt er
til þess að við losum sem minnst, en
látum kolefnisbinda losunina sem
við berum ábyrgð á.
Skógrækt er viðurkennd leið til
að sporna við loftslagsbreytingum
og um leið mikilvægt vopn í barátt-
unni gegn landrofi. I gegnum ald-
irnar hefur orðið mikil eyðing skóga
hér á landi. Talið er að við landnám
hafi um þriðjungur landsins verið
skógi vaxinn, en í dag eru það ein-
ungis um t,5 prósent. Islendingar
eiga vel yfir 200 þúsund einkabíla
sem losa ríflega 800 þúsund tonn af
koldíoxíði á ári. Þetta magn verður
aldrei jafnað út með skógrækt einni
saman, því til þess þyrfti að gróð-
ursetja u.þ.b. sjö milljónir trjáa á
hverju ári. Ekki þarf að óttast að
landið hverfi í skóg, því með slíkri
skógrækt tæki nær hálfa öld að
þekja 1 prósent landsins.
Staðsetning og tegundaval Kol-
viðar er í samræmi við leiðbeiningar
Skógræktarfélagsins um „Skógrækt
í sátt við umhverfið”. Fyrsti Kolvið-
arskógurinn verður á Geitasandi,
sem í dag er örfoka land, gróðursetn-
ing er þegar hafin. Þegar tímar líða
verða Kolviðarskógar opnir almenn-
ingi til útivistar.
Efasemdaraddir
Nokkuð hefur borið á efasemda-
röddum um ágæti Kolviðar. Til
dæmis hefur þátttöku í Kolviðar-
verkefninu verið líkt við syndaaf-
lausn þar sem fólki á mengandi
farartækjum gefst kostur á að friða
samviskuna. Auðvitað væri best
að allir hættu að menga, - en það
verður ekki með núverandi bílaflota.
Líklega munu farartæki framtíðar-
innar taka mið af kröfum neytenda
um vistvænni valkosti, eftir sem
áður er hver og einn ábyrgur fyrir
sinum útblæstri.
Aðrir eru á móti skógrækt. Sam-
kvæmt Gallupkönnun frá árinu
2005 eru þeir þó einungis um 4
prósent landsmanna. Vissulega
þarf að vanda til verka, nota helst
íslenskar tegundir og spilla ekki
mikilvægum vistkerfum eða
landslagsheildum.
Þá hafa einstaklingar haldið því
fram að ísland sé ekki kjörland skóg-
ræktar í því skyni að binda kolefni.
Niðurstöður rannsókna íslenskra
vísindamanna sýna þvert á móti
góða bindingu kolefnis í trjám og
jarðvegi hér á landi. Það kann að
vera að tré vaxi hraðar við miðbaug,
en gleymum ekki því hlutverki Kol-
viðar að sporna gegn uppblæstri og
jarðvegseyðingu á Islandi.
Aðgerðir
Meginþorri vísindamanna sem
fást við loftslagsrannsóknir er þeirrar
skoðunar að þær hröðu loftslags-
breytingar sem nú eiga sér stað séu af
manna völdum, sbr. nýjustu skýrslu
milliríkjanefndar Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar (IPCC).
Ekki er lengur deilt um að loftslags-
breytingar eigi sér stað, heldur snýst
umræðan um aðgerðir.
Vestrænar þjóðir hafa sett sér
afar metnaðarfull markmið til að
draga úr loftslagsbreytingum. Það
hefur ríkissjórn Islands líka gert
með stefnu um loftslagsmál sem
kynnt var fyrr á árinu. Engin ein
töfralausn er til að jafna kolefnisbú-
skap jarðar, heldur verð'ur að beita
fjölþættum aðgerðum til þess að ná
utan um vandann. Kolviður er eitt
slíkt verkefni. Kolviður vekur menn
til yitundar og höfðar til ábyrgðar
bæði einstaklinga og athafnalífs.
Hann gerir okkur kleift að láta
binda í senn kolefni og land.
Höfundur er alþingismaður
ENDURBIRTING
Vegna mistaka í vinnslu Blaðsins í
gær vantaði hluta úr grein Guðfinnu.
Hún er því birt hér í fullri lengd.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Gústi skrifaði:
Ég var að lesa greinina um miðbæ
á Geirsnefi (í Blaðinu 8. sept.) og
finnst þetta frábær hugmynd. Ég
er sammála um að þetta muni
laga umferðina og koma í veg fyrir
óþarfa umferðarmannvirki í gamla
bænum sem munu bara eyðileggja
íbúabyggðina sem fyrir er.
Þessi framkvæmd gæti bjargað
miðbænum, Laugaveginum (eða
því sem enn er eftir!) og höfninni
sem margir vilja fylla upp í. Ef við
viljum halda Tjörninni og fuglalíf-
inu þar þá látum við Vatnsmýrina
í friði. Það eina sem þarf að gæta
að er að skemma ekki veiðina í
Elliðaánum.
Skipulagsmál virðast sjaldan snú-
ast um heildarskipulag, frekar um
einstakar lóðir, en nú er tími til að
hafa allt Reykjavíkursvæðið undir
og skipuleggja í samræmi við það.
Látum ekki braskarana ráða
ferðinni.
Soffía hringdi:
Mér fannst góð og þörf umræða
í Blaðinu í gær um kynferðisbrot
gagnvart þroskaheftum einstak-
lingum. Sjálf starfaði ég um árabil
á stofnunum fyrir fatlaða einstak-
linga og þó ég hafi persónulega,
sem betur fer, aldrei orðið vitni
að neinu slíku þá vita allir sem
starfa með þroskaskertum ein-
staklingum að þetta á sér stað og
sennilega í miklu meira mæli en
við öll ímyndum okkar. Einmitt
þess vegna fannst mér skuggalegt
að lesa ummæli Jóns Heiðars Rík-
harðssonar, framkvæmdastjóra
Svæðisskrifstofunnar, um að kyn-
ferðislegt ofbeldi væri sennilega
ekki alvarlegra vandamál meðal
fatlaðra en hjá öðrum í þjóðfélag-
inu. Maður í þessari stöðu á að vita
betur og það þarf ekki annað' en
að skoða fjölda rannsókna, bæði
íslenskra og erlendra, sem sýna að
fatlaðir einstaklingar eru í mun
meiri hættu en við hin.