Orðlaus - 01.07.2003, Blaðsíða 37

Ég hitti fyrir nokkru kunningja minn á förnum
vegi og tókum við tal saman um kvikmyndir. Ég
spurði hann meðal annars um myndina Vanilla Sky
og hvort hann hefði séð hana"Já" -svaraði hann
"Hvernig fannst þér tónlistin” ? -spurði ég"Hvaða
tónlist"? -svaraði hann og horfði undirfurðulega
á mig. Mér varð fátt um svör enda vildi ég ekki
styggja piltinn með óþarfa skotum og eftir stund
kvöddumst við og ég gekk mina leið, þá varð mér
hugsað til orða hans og þess að tónlistin sem fyllir
Vanilla Sky er svo haganlega spunnin saman við
efnið að maður tekur varla eftir henni. Þetta leiddi
svo hugann að öðrum myndum bæði gömlum og
nýjum sem fullar eru af múslk og þeirri staðreynd
að kvikmyndin byggir á tveim jafnvlgum þáttum;
hljóði og mynd sem geta vart án annars verið ef
kvikmynd á að rfsa undir nafni.Takist þetta samspil
vel er kvikmyndin sjónræn upplifun með hljóðið til
styrktar og áherslu.
HIMINN ÁN FESTINGAR
VanillaSkyerekkigamanmynd,ekkihryllingsmynd,
ekki hasarmynd og ekki drama samt er hún allt
þetta og meira til. Hún segir sögu ungs manns,
Davids einkasonar auðugs blaðaútgefanda sem
erfir blaðaveldi foreldranna eftir vofveiflegt lát
þeirra og viðleitni hans til að fóta sig á hálu svelli
lifsins þar sem hættulegar sprungur leynast við
MEÐVITAÐUR
AÐ HORFA Á TÓNLIST - HLUSTA Á KVIKMYND
hvert fótmál. Þar er komið inn á spurningar um
uppeldi, þroska, umhyggju og ást, hvort skortur
á því geri mann sjálfhverfan, sinnulausan og
dofinn á þarfir annarra, hvort verndandi umhverfi
velmegunar hefti þroska og hvort firring fylgi auði
eða geri mann meðvitaðan og hamingjusamann.
Sálin leikur þarna stórt hlutverk enda fjallar
myndin að stærstum hluta um lendur hugans
og þær ógöngur sem við rötum í ef leiðirnar eru
óljósar og styrka hönd vantar til að beina veginn.
Það er Tom Cruise sem leikur unga manninn
og gerir það snilldarlega ásamt meðleikurum
sinum Cameron Diaz sem leikur bólfélagann,
Jason Lee sem túlkar vininn eina og sanna og
Penélope Cruz er stúlkan sem verður stóra
ástin 1 llfi Davids. Það er svo Cameron Crowe sem
leikstýrir og hann notar drauminn og táknmál
hans ásamt leikaranum Kurt Russel ( hlutverki
og verstu? Eða þarf allt þetta að vera til staðar
svo svarti riddari dauðans sem þeysir um héruð
á náhvítum Bleik sfnum og hrifsar blóman úr eggi
landsmanna fái magafylli og seðjan dýrslegra
hvata?
EITT LAG SEM ÞÚSUND MYNDIR
Það er hljómsveitin Radiohead sem rlður á vaðið
( byrjun myndarinnar með feykigóðu seyðandi og
táknrænu lagi sínu "Everything in its right place"
af plötunni Kid-A Yesterday I woke up sucking
a lemon Everything Everything in its right place
l've got two colours in my head What was that
you tried to say? Tried to say er kyrjað og segir
það allt um framhaldið.R.E.M kallarnir eru
með tvo smelli, rokklagið "All the right friends"
um "sannan" vinskap og ballöðuna "Sweetness
follows" sem fjallar um missi foreldra. Bítillinn
SUNDAY MORNING I'M WAKING UP CAN'T
EVEN FOCUS ON A COFFEE CUP DON'T
EVEN KNOW WHO'S BED I'M IN WHERE DO I
START WHERE DO I BEGIN
sálfræðingsins til að koma baráttu Davids við
innri veruleika (sýnilegt form og skiljanlegt.Þegar
ég horfði á myndina I þriðja sinn nú á dögunum
varð mér hugsaö til frétta síðustu vikna um flæði
eiturlyfja til landsins, yfirfulla unglingageðdeild
og verulega aukna tíðni sjálfsmorða ungs fólks!
Hver er ástæðan? Eiturlyfin, hraði nútímans, klám,
tölvuleikir, skortur á aga og réttlátu uppeldi eða
ástleysið sem fylgir tímaskorti á þessum sfðustu
gamli McCartney semur titillagið "Vanilla Sky"
glúrinn texta við gott lag eins og honum einum
er lagið. Önnur gamalmenni eru þarna og fara
stórum Kkt og Peter Gabríel úr Genesis með
"Solsbury Hill" lag um trúarlega vakningu en
tilbúnu sjónvarpsstjörnurnar Monkees eru með
óvenju þungmelt lag "Porpoise Song" miðað við
sykurpoppsöngvarann Davy Jones sem allar
ungptur fengu verki út af hér ("denn" Guðfaðir
þjóðlagsins Bob Dylan fiytur sálræna fiéttu um
samband kynjanna til góðs og ills ("Fourth time
around"og sænski slagarinn Todd Rundgren
rekursvogamlingjalestinameðumhugsunarvert
lag sitt "Can we still be friends?" We can't play
this game anymore But can we still be friends?
Things just can't go on like before But can we
still be friends?
Á sauðskinnsskóm koma síðan álfarnir (
Sigurrós með “Svefn-g-engilinn" útpælt
verk fyrir væl og gól en Nancy Wilson er
á Instrumental pinnahælum f vinylbrakandi
"Elevator Beat"Þar næst bjóða Jeff Buckley og
Josh Rouse upp (dans með"Last Goodbye"og
"Directions"Englaröddin Julianna Gianni syngur
svo fallega um það "að fara (rusl" í "I Fall Apart''
en Francis McDonnald heldur samt taktinum og
andlitinu í"Mondo"og Leftfield bætir um betur
og löðrungar kröftuglega í "Afrika Bambaataa”
Cemical Brothers fá svo að syngja lokaversið
"Where Do I Begin"Sunday morning l'm waking
up Can't even focus on a coffee cup Don't even
know who's bed l'm in Where do I start Where do
I begin Allt eru þetta lög sem tala um Kðan og
tilfinningar; ást, hatur, blygðun, samviskubit og
hefnd. Þætti sem við þurfum að finna með okkur
og kannast við, læra að þekkja, temja og þroska
til vitundar um eigið sjálf til að varða leiðina
fram um hálan veg. Myndin Vanitla Sky er ekkert
léttmeti, enginn skyndibiti sem gleyptur er á
hlaupum heldur mynd sem gerir kröfu um tíma
og þolinmæði, t(ma til að sofa og dreyma, tíma
til að melta og hugsa,tfma til að vera og skynja,
tima til að finna sjálfan sig, þroskast og vera til.
Tfma til að hlusta.
Kristján Frímann
Frfend? þœttfnœ- fœrbfr hjá- otfcur/
VIDEOHOL LIN
Á bnm* baiTdfj
LÁGMÚLA