Orðlaus - 01.07.2003, Blaðsíða 40

h
Umræða um suokallaðan femínisma
hefur uerið i delglunni undanfarið og
hefur það uarla farið framhjá nelnum.
Umfjöllun i fjölmiðlum hefur hlotið
mikla athygll og upp hafa sprot-
tið bæði gagnrýnisraddir og raddir
sem lýsa ánægju yf Ir þróun mála.
Mikiluægt er þó að upplýsa fólk um
huað feminfsmi raunuerulega snýst,
þui auðuelt getur uerið að misskilja
og túlka hlutina á ranga uegu. Fólk
á það til að dæma hlutina fyrirfram
án þess að gera sér grein fyrir þui
um huað allt fletta snýst. Mikiluægi
þess að kynna sér hlutina er griðar-
legt. Fjölmiðlar dæla i okkur upp-
lýsingum daglega og uið tökum
á móti þeim bæði meðuitað og
omeðuitað. Stundum getur borgað
sig að sýna smá uiðleitni i sam- j
bandi uið upplýsingaöflun, jafnuel
þó suo að það þýði að maður þurfi
að nálgast þær upplýsingar upp á
eigin spýtur. Uið búum nú einu sinni
í lýðræðislegu samfélagi og kjósum
okkur fulltrúa til RIÞingis og þá er nu
efns gott að ulta huert maður uill
samfélagið, sem maður lifir og hrærist
f, stefni. það skiptir nefninlega máli.
það skiptir einnig höfuðmáli að maður
takl afstöðu og láti ekki aðra um að
hugsa fyrir sig. Óuirkni leiðir okkur
ekki neitt.
Jafnvel þó svo aö (sland, landið fagra við
norðurheimsskautsbaug, virðist vera fmynd hins
fullkomna lands miöaö við önnur strfðshrjáð lönd,
þá er sú uppteiknaöa mynd fjarri lagi. Það er engin
tilviljun að þeir sem tilheyra rfkisstjórn okkar hafi
hlotið atkvaeði okkar og traust til þess aö gegna
þeim störfum sem þeir gegna. Um er að ræða
vel geÞð fólk og þvf er ekki að neita. Hins vegar
stöndum við ekki öll á sömu skoðuninni, en þaö
er annað mál.
Til þess að viö getum nú öll búið f sátt og sarrtlyndi
þurfum við þó að hafa einhvern ramma svo að
ekki rfki algjört stjórnleysi. En óþarfi er nú samt að
hafa rammann svo þröngan að hugmyndir, sem
upp spretta, séu hunsaðar eöa að málefnum, sem
barist hefur verið fyrir f fjöfda ára, sé ekki veittur
gaumur.
Hvar værum við stödd án mannréttinda? Einhvers
staðar I forneskju, það er víst, og ekki viljum við,
sem þykjumst lifa (nútfmasamfélagi, hýrast þar.
Feministar berjast fyrir jafnrétti, ( hugtakinu
femfnismi felst þvl tilraun til þess að bæta kjör
kvenna sem eru u.þ.b. helmingur jaröarbúa. Þvi
furöar maður sig oft á þvf hvernig standi á þvf
misrétti sem er enn við lýöi árið 2003 þegar um er
að ræöa svo stóran hóp af manneskjum. Að visu
er ekki langt sföan að konan var talin vera eins
konar viðhengi mannsins. Konan var oftast sett í
húsmóðurstarfið, sinnti barnauppeldi og var stoð
og stytta hins útivinnandi karlmanns, en hlutverk
hans var að framþeyta fjölskyldu sinni. En tfmarnir
breytast og mennirnir með og árið 1915 hlutu
íslenskir kvenmenn kosningarétt. Árið 2003 er
þaö staöreynd að launabilið milli kynjanna er þaö
hæsta á íslandi af Noröurlöndunum.
Femínistafélag íslands
Femínistafélag fslands var stofnað nú I vor. Stofn-
fundur var settur þann 14. mars en framhaldsstof-
nfundur var svo haldinn þann 1. aprfl þar sem lög
voru sett og kosið var f ráð. Starfsemi félagsins
hefur verið frekar áberandi og má segja að vel sé
staðið að þróun mála þar á bæ.
Helstu markmið Femfnistafélags (slands má Þnna (
stefnuskrá félagsins og eru þau eftirfarandl:
• Að vtnna að jafnrétti kynjanna.
• Að vinna gegn hverskonar birtingarmyndum
kynjamisréttis. Þar má nefna klámvæðinguna,
ágengar, Iftilsvirðandi auglýsingar, of
beldi, mansal og vændi.
• Að uppræta
staðalmyndir
hlutverk og
eðli kvenna
og karla
og eru þess vegna samkynhnelgðir, aörlr eru hrifnlr
af gagnstæöa kyninu og eru þvf gagnkynhnelgðlr.
Það er bara val hvers og elns hvaö hann gerlr. Það
vantar stundum þessa viðsýnl hjá okkur sem gerir
okkur kleyft að sjá hlutina i réttu Ijósi.
- ...
Ýmsir gætu oröaö það þannig aö feministastefnan
skapaði elns konar togstreltu á mllll kynjanna og
skipti kynjunum I tvo andstæða póla. Gott og vel,
en höfum vlð ekkl nú þegar leitt til þess ástands
meö launamisréttlnu svo dæmi sé tekiö? Sumir
þykjast ekki kannast við neltt sem heitir kynjamis-
rétti þvl auðvltaö meta þest altlr konuna til Jafns
vlð karllnn. Hlns vegar er kynjamisréttiö enn
bundiö (lögum, og ef viö Iftum okkur nær
þá er þaö staðreynd að staða konun-
nar á undir högg aö sækja f
sambandi við t.d. vændi
sem þrífst elnmitt
hér á landi eins og
vlðar. Misréttið
r leynt, og
er kannski
ekkl jafn
u i n
• Að bæta
kvenna
útrýma kynbundum
mun og auka hlut kvenna í
nun auðlinda og fjármagns.
• Að styrkja þátttöku 'kvenna f opinberu Iffl,
fjölmiðlum og stjórnmálum.
• Að stuðla að samfélagi sem tekur mið af
mismunandi hagsmunum og sjónarmiðum
karla og kvenna svo sem f atvinnu- og men-
ntamálum, stjórnmálum, menningu og á vet-
tvangi einkalffsins.
Markmiðum þessum skal náð með lýöræöislegrl,
gagnrýnni og sýnilegri umræðu á fundum, Netinu
og (öðrum fjölmiðlum.
Eins og sjá má kennir ýmissa að gi#sa í félaginu
og eru félagsmenn orðnir um 550 talsins, en
svokaliaðir póstlistafélagar eru um 700 sem verður
að teljast frekar gott fyrir svona ungt félag.
Strákar og stelpur,
ykkur er ohætt að
koma út úr skápnum!
sýnilegt
þaö
f rau-
ninnl að vera
svo hægt væri
að sporna enn betur
gegn þvi.
Þaö aö vera femfnisti er orðiö svo neikvætt ( sam-
félaginu okkar að fólk sem aðhyllist femfnisma
þarf beinllnis að koma út úr skápnum ef svo má að
oröi komast. Það fyrsta sem fólki dettur oft I hug
þegar rætt er um femfnista eru einhverjar kven-
rembur, illskeyttar á svip með kökukeþi (hendinni,
tilbúnar til þess að lumbra á körlunum. En þessi
skilgreining á feministum er fjarri góðu gamni.
Aö sjálfsögðu eru þessar sérstöku týpur til sem
nefndar eru héreö ofan, en það er þvllík fáslnna
að ætla að alhæfa um þaö aö allir femínistar séu
svona. Þetta er sú neikvæða mynd af femfnisma
sem er mjög oft á tföum dregln upp. Femfnistar
eru jafn ólfkir og jaröarbúarnir eru margir. Sumir
jarðarbúar kjósa aö safna hári undir höndum, aðrir
kjósa að raka sig. Sumír eru hrifnir af sama kyninu,
Hugtakið femínismi
Margir eiga erf itt með að segja að þeir séu femíni-
star, og þá sérstaklega karlmenn vegna þelrrar ein-
földu ástæðu að þeim Þnnast þeir ekki samræmast
þvf að gé>a kennt sig viö kvenkyn (femin) þegar
þeir sjálÞr eru fæddir karlkyns (maskulin).
HugtakiÖ femfnismi er skilgrelnt hugtak og dregur
merkingu sina af kvenfrelsisbaráttu sem hefur
verið háð sfðan á 19. öld. Merking hugtakslns ke-
mur vfða við og tekur á ýmsum málum. Feministi
er meöal annars sá sem veit aö fullu og algjöru
jafnrétti hefur ekki verið náö en vlll breyta þeirri
staðreynd. Femfnisti getur einnig verið sá sem ber-
st gegn klámvæöingu, stöðluðum Imyndum kyn-
janna o.s.frv. Þó svo að hugtakiö femfnismí dragi
merkíngu slna af kvenfrelsisbaráttu, þá setur þaö
ekki samasemmerki á milli þess aö stuöningsmenn
femínismans þurÞ eingöngu að vera konur. Sá sem
er femfnisti er þá sem sagt kvenfrelsissinni, kona
eöa karl.
Þetta hugtak hefur verið hraparlega misskillð
af fólki og er kominn timi tll þess aö breyta þvf
viöhorfi sem femínlsminn hefur mætt ( samfélag-
inu okkar. Þetta er spurning um almenn mannrét-
tindi, en ekki um einhver heimsyÞrráð kvenna.
Karlmennskan í húfi?
Þaö þykir ekki beint karlmannlegt f dag að ganga
(femínistafélag. Karlmenn virðast oft vera hræddir
um þaö hvernig þvl veröi tekiö af öörum ef það
fréttist að sá hinn sami sé orölnn einhver „femfni-
stakerling". Þessi hræösla stafar einfaldlega af
upplýsingaleysi og vöntun á almennri umfjöllun
um hvað (rauninni femfnismi er. Karlmenn gleyma
þvf stundum að þetta er jafnmikið þeirra mál og
mál kvenna, þvi jú þest okkar festum einhvern
tima ráö okkar og stofnum heimili og þá skiptir
það nefnilega miklu máli aö hlutur konunnar sé
jafn hár og hlutur karlsins. Aö báðir aðilar geti átt
kost á þvi að skaffa jafn mikiö til heimilisins.
Jafnréttisfélag
kynjanna
Þetta hugtak, femfnismi, hefur skapað svo mlkinn
misskilning að þaö er spurning hvort að það
sé ekki bara kominn tlml til þess að breyta um
nafn á stefnunni og kalla hana jafnréttisstefnu,
fylgjendur hennar jafnréttisslnna og félaglð Jaf-
nréttisfélag (slands. Jafnréttlsfélagiö yrði þá að
einbllna á kynjamisréttlð og kannski út frá þeirri
sérhæfingu kalla sig Jafnréttisfélag kynjanna. En
til hvers að breyta öllu þessu vegna tóms misskiln-
Ings? Erum við þá ekki bara að fara erfiðari leið og
f leiöinni aö skapa jafnvel þeirl vandamál? Þessum
spurningum er ekki auðvelt að svara en það er um
að gera að velta þeim fyrlr sér. Femfnismi er svo
miklu melra en bara „allt of ýktar stelpur sem halda
að það breyti einhverju að sleppa þvi aö raka sig
undir höndunum".