Bændablaðið - 29.04.2008, Blaðsíða 6

6 Bændablaðið | Þriðjudagur 29. apríl 2008
Málgagn bænda og landsbyggðar
LEIÐARINN
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 5.400 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.400.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279 – Ritstjóri: Þröstur Haraldsson, ábm. th@bondi.is – Sími: 563 0375
Blaðamenn: Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurdór Sigurdórsson ss@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti. ISSN 1025-5621
Af geitungum,
evrum og repju
Það er komin gul slikja á repjuakr-
ana og ávaxtatrén farin að blómstra
hér í sunnanverðu Þýskalandi
en þangað þurfti yðar einlægur
að bregða sér fyrstu helgi hins
nýkviknaða sumars. Ég fór reynd-
ar úr ágætisveðri og í enn betra, en
svo sé ég á fréttasíðum netsins að
hitinn heima er kominn niður undir
frostmark og varað við hálkublett-
um á Hellisheiði og skafrenningi á
Holtavörðuheiði. Kannski maður
framlengi dvölina.
Allt hefur þó sínar jákvæðu
hliðar. Það var frétt um það nú
um helgina að fyrstu geitungarnir
og hunangsflugurnar væru farnar
að sveima um garða landsmanna.
Þetta kuldakast gæti hugsanlega
sett strik í reikning geitungastofns-
ins. Því myndu margir fagna.
Menn á mínum aldri ólust
upp á þeirri sælu tíð þegar þessar
pöddur voru óþekktar hér á landi.
Ég man enn eftir því hvað mér
varð bilt við það þegar ég kom
til útlanda og upplifði geitunga
í fyrsta sinn, ekki síst af því þeir
sýndu svo mikinn áhuga á að deila
með mér matnum og drykkjar-
föngunum. Við vorum hópur
unglinga frá Íslandi, grunlaus um
þennan ófögnuð, og stukkum hæð
okkar í loft upp í hvert sinn sem
geitungarnir birtust.
Nú eru geitungar orðnir hluti
af daglegri tilveru Íslendinga
og raunar margt fleira svipaðrar
ættar sem áður fyrr var óþekkt.
Sennilega á þeim plágum eftir að
fjölga ef spár um hlýnun andrúms-
loftsins ganga eftir. Ekki mun hina
nýju landnema skorta fæðu því
fregnir úr ríki náttúrunnar herma
að gróðurbelti hveitis færist norð-
ur um einn metra á klukkustund
þessi misserin. Þá verður þess
væntanlega ekki langt að bíða að
gulir repjuakrar og blómstrandi
ávaxtatré verði jafnalgeng og indæl
sjón og hér suður við Saxelfi.
Hér fara reyndar öll viðskipti
fram í evrum eins og æ fleiri
dreymir um á Íslandi. Hvort evran
verður á undan repjunni að leggja
undir sig landið verður ekki spáð
um hér. Við fylgjumst spennt með.
-ÞH
Mikil áhersla er lögð á sjálfbæra þróun,
sérstöðu landa og matvælaöryggi nú á
tímum. Vaxandi eftirspurn eftir matvæl-
um í heiminum, ekki síst í löndum Asíu,
er talin ógn við matvælaöryggi víða um
heim. Aðalástæðan er sú að efnahagur
hefur batnað og íbúar taka upp breyttan
lífsstíl.
Á sama tíma og þessi þróun leiðir til
aðfangahækkana í landbúnaði og efna-
hagsumhverfið er bændum að ýmsu leyti
óhagstætt, eru fyrirhugaðar lagabreyting-
ar sem geta gert starfsskilyrði okkar enn
óhagstæðari. Frumvarp um breytingu á
ýmsum lögum, vegna endurskoðunar á
undanþáguákvæðum EES-samningsins, er
nú til umsagnar hjá Bændasamtökunum.
Frumvarpið felur í sér verulegar breyting-
ar á starfsumhverfi bænda ef það verður
samþykkt óbreytt. Í því er m.a. opnað fyrir
innflutning á fersku kjöti og frumvarpið
felur í sér margþættar gjaldtökuheimildir
og leyfisveitingar sem geta orðið veru-
lega íþyngjandi fyrir bændur. Ennfremur
er vart þörf á því að fjalla um í þessum
miðli hversu berskjaldaðir búfjárstofnar
okkar eru gegn sjúkdómum sem við erum
laus við. Á síðustu áratugum hefur verið
unnið að því að sporna gegn útbreiðslu
búfjársjúkdóma og koma í veg fyrir pestir
sem víða erlendis eru landlægar.
Sjávarútvegs- og landbúnaðarnefnd
Alþingis fjallar um frumvarpið eins og
eðlilegt er þegar lög sem þessi eru til
meðferðar. Þar þarf að meta fjárhagsleg-
ar afleiðingar á atvinnu þeirra sem vinna
við frumframleiðslu og úrvinnslu land-
búnaðarvara og setja fram hugmyndir um
mótvægisaðgerðir. Bent skal á að á sama
tíma fellur niður útflutningsskylda lamba-
kjöts sem mun án efa raska því jafnvægi
sem ríkt hefur á kjötmarkaði.
Á það hefur verið bent og það mun vera
rétt að fyrir alllöngu var gert samkomulag
í Brussel sem bindur hendur okkar um
margt sem í frumvarpinu stendur. Ljóst
má þó vera að margt í útfærslu laganna
má aðlaga svo það verði sem minnst
íþyngjandi fyrir atvinnugreinina. Nokkrir
dagar nægja hins vegar ekki hagsmuna-
samtökum bænda til þess að benda á allar
þær leiðir.
En hvað gerðist í Brussel sem varð til
þess að EES-samningurinn, sem þó var
gerður 1992, hélt ekki lengur gildi sínu?
Hvað varð um þau rök sem þá giltu um
sérstöðu eyríkisins í málum sem varðar
t.d. búfjársjúkdóma? Fram hefur komið
að framkvæmdastjórn ESB hafi gert kröf-
ur til breytinga. En hverjar voru þær kröf-
ur nákvæmlega, eða er framkvæmdastjórn
ESB yfirleitt heimilt að stilla okkur upp
við vegg með þessum hætti? Þrátt fyrir að
eftir hafi verið leitað, þá höfum við ekki
fengið frumgögn þessarar kröfugerðar
framkvæmdastjórnar ESB. Er það svo að
embættismenn í Brussel geti afgreitt með
varanlegum hætti svo veigamikla samn-
inga án þess að um málið sé fjallað með
eðlilegum hætti heima fyrir? Fróðlegt
væri að heyra viðhorf utanríkismála-
nefndar til þessa máls.
Það er rétt að hvetja alla þá sem hafa
aðgang að hinu takmarkaða netsambandi
til sveita að kynna sér til hlítar lagafrum-
varpið og þær gerðir ESB sem málið
varða. Sú aðvörun þarf þó að fylgja að
það er mikið verk.
En hvað ætli gerist ef frumvarpið verð-
ur ekki samþykkt á þessu þingi? Nefnt
hefur verið að eftirlitsstofnun EFTA gæti
blandað sér í málið. Sá málarekstur tæki
hins vegar marga mánuði. Einnig hefur
verið nefnt að viðskiptahömlur verði
settar á aðrar útflutningsvörur Íslendinga,
þ.e.a.s. fiskafurðir. Menn hafa þó ekki
sýnt fram á að ESB sé einhliða heimilt
að setja slíkar hömlur
Það liggur því ekkert á að afgreiða
þetta frumvarp: Bændur þurfa að fá
betri aðkomu að því og skýra þarf hvort
frumvarpið gengur lengra en skuldbind-
ingar krefjast. Það er því meginkrafa
Bændasamtaka Íslands að stjórnmála-
menn gefi hagsmunaaðilum svigrúm til
nánari skoðunar og jafnframt aðlögunar.
Hér gildir að gefa sér tíma til þess að
rannsaka gaumgæfilega allar hliðar þessa
umfangsmikla máls. Því fara samtökin
fram á að frumvarpið verði ekki afgreitt
á þessu þingi.
- EBL
Frestum
afgreiðslu
bandormsins
Heitar umræður urðu á aðalfundi
Búnaðarsambands Eyjafjarðar,
sem haldinn var í Hlíðarbæ í
Hörgárbyggð nýverið, vegna
frumvarps sem lagt hefur verið
fram á Alþingi og varðar breyt-
ingar á matvælalöggjöf, viðauka
við EES-samninginn og hefur
í för með sér, að heimilt verður
að flytja inn til landsins ferskt
kjöt. Hljóðið í bændum sem
sóttu fundinn var í þyngra lagi
vegna þessa og umræður miklar.
Samþykkti fundurinn ályktun
vegna málsins en víða var komið
við að auki. Þá var kjörin stjórn
sambandsins, sú sama og setið
hefur. Tveir stjórnarmanna,
Sigurgeir Hreinsson formaður
og Svana Halldórsdóttir, hugð-
ust ganga úr stjórn nú, en leik-
ar fóru þó þannig að bæði sitja
áfram.
„Það stóð nú til að hætta, við
áttum bæði að hætta í stjórninni
núna, en það fór ekki á þann veg,“
segir Sigurgeir. Hann hefur lengi
setið í stjórn sambandsins, kom
fyrst inn fyrir ríflega 20 árum og
hefur setið sem fastast þar með
einhverjum hléum síðan. Hann
hefur gegnt formennsku hjá sam-
bandinu síðustu ár. „Ég hætti um
tíma, stóð í fjósbyggingu og ýmsu
öðru sem tók tíma og þá vildi ég
auðvitað líka gefa öðrum kost á að
gegna formennskunni,“ segir hann.
Farið var að ýta á hann að koma
inn aftur, „og ég freistaðist, enda
er þetta að mörgu leyti alveg ágætt
starf til að sinna,“ segir Sigurgeir.
Móðgun við okkur hvernig
málið er lagt upp
Hvað aðalfundinn varðar segir
Sigurgeir, að hæst hafi borið um-
ræður um frumvarp vegna mat-
vælalöggjafarinnar. „Það má segja
að það hafi verið helsta mál þings-
ins og vissulega er þungt hljóð í
mönnum vegna þess, við höfum
miklar áhyggjur af því hvert þetta
muni leiða og þá þykir okkur málið
lagt upp á furðulegan hátt,“ segir
Sigurgeir. Hann nefnir að á aðal-
fundi Landsambands kúabænda,
sem haldinn var á fyrstu dögum
aprílmánaðar, hafi landbúnaðar-
ráðherra ávarpað fundarmenn og
ekki minnst einu orði á málið.
Annað hafi verið uppi á teningnum
daginn eftir fund LK, en á fundi
í Valhöll hafi hann rætt um fyr-
irhugaðar breytingar. „Okkur þykir
þetta móðgun við okkur,“ segir
Sigurgeir og bætir við, að hann
hafi verið nokkra daga að ná þessu,
slíkt hafi áfallið verið. Hann átelur
einnig þann asa, sem virðist á því
að málið fái framgang og nefnir að
Bændasamtökin hafi fengið mjög
skamman tíma til að skila áliti sínu
á frumvarpinu. Ekki verði annað
séð en að fyrir ráðamönnum vaki
að koma málinu hratt áfram, helst
svo hratt að engum gefist tóm til
að gaumgæfa það frá öllum hliðum
og hugsanlegar afleiðingar þess, að
óheftur innflutningur á hráu kjöti
verði leyfður.
Á fundinum í Hlíðarbæ var
þess krafist að unnið verði áhættu-
mat, sem byggi á vísindalegum
grunni, um þá hættu sem kann að
vera á að smitefni búfjársjúkdóma
geti borist til landsins með fersku
kjöti. „Jafnframt verða lög að
vera nægilega skýr og aðgengileg
almenningi, samanber umfjöll-
un umboðsmanns Alþingis um
almennar kröfur til lagasetningar.
Sú staðreynd að útfærsla á fram-
kvæmd lagana liggi ekki fyrir
styrkir þá kröfu að málið er ekki
hægt að afgreiða frá Alþingi,“
segir í ályktun fundarins.
Heitar umræður á aðalfundi BSE um frumvarp um breytingar á matvælalöggjöf
Virðist vaka fyrir ráðamönnum að koma málinu hratt í gegn
Arnrún Magnúsdóttir frá Syðsta-
Samtúni tók á móti hvatningarverð-
launum fyrir hönd veitingastaðar-
ins Friðriks V, en hann er í farar-
broddi hreyfingarinnar „Matur úr
héraði“.
Helgi Steinsson og Ragnheiður Þor-
steinsdóttir á Syðri-Bægisá hlutu
viðurkenningu fyrir nautgriparækt.
Á myndinni má sjá Helga hampa
verðlaununum, en viðurkenning
fyrir sauðfjárrækt var einnig veitt
búi í Hörgárbyggð og féll hún þeim
Guðmundi Skúlasyni og Sigrúnu
Franzdóttur í skaut.