Fréttablaðið - 28.07.2012, Síða 16
28. júlí 2012 LAUGARDAGUR16
F
rá því í mars í fyrra
hafa fregnir borist
af átökum í Sýrlandi.
Rúmlega tuttugu þús-
und manns hafa látið
lífið frá því átökin hóf-
ust og reglulega heyrum við fréttir
af voðaverkum þar sem konur og
börn liggja í valnum. Alþjóðasam-
félagið, að Rússum og Kínverjum
undanskildum, hafa lagt hart að
forseta landsins, Bashar al-Assad,
að hverfa með hersveitir sínar úr
bæjum og borgum landsins. Össur
Skarphéðinsson, utanríkisráðherra
Íslands, sagði í Fréttablaðinu þann
14. júní síðastliðinn að hann hefði
hvatt til þess að Öryggisráðið tæki
ákvörðun um að vísa stórfelldum
brotum sýrlensku ríkisstjórnar-
innar á mannréttindum og mann-
úðarlögum til Alþjóðadómstólsins.
Bashar Mustafa, sem er sýr-
lenskur doktorsnemi í fornleifa-
fræði í Háskólanum í Granada,
segir þessa kröfu byggja á mis-
skilningi sem sé mjög útbreiddur
og kannski ekki nema von, segir
hann, því alþjóðlegir fréttamiðlar
ali á þessum misskilningi. En hvað
segir hann þá að sé raunverulega
að gerast á Sýrlandi?
Í stríði við hryðjuverkamenn
„Ég ætla ekkert að útiloka það að
einhver lítill hluti landsmanna hafi
látið í sér heyra á torgum úti í anda
arabíska vorsins,“ segir hann. „En
ástandið í heimalandi mínu hefur
ekkert með lýðræðisleg mótmæli
né arabíska vorið að gera. Sann-
leikurinn er sá að við eigum í
stríði við hryðjuverkasamtök sem
styrkt eru af stjórnum Sádi-Arab-
íu, Katar, Tyrklands og síðast en
ekki síst Bandaríkjanna. Það kann
að hljóma undarlega en flestir Sýr-
lendingar vita að bæði bandaríski
einkaherinn Black Water hefur
látið til sín taka í landinu sem og
Al-Kaída. Hryðjuverkamennirnir
nauðga konum, drepa börn og eins
hvern þann sem ekki vill veita þeim
liðveislu. Við höfum heyrt í frétt-
um vestrænna miðla að
fundist hafi fjöldagrafir
með líkum tvö hundruð
lögreglumanna. Það sér
það hver maður að það
eru ekki almennir borg-
arar í liði uppreisnar-
manna sem eru ábyrg-
ir fyrir því. Læknar,
fræðimenn, dómarar
og aðrir embættismenn
eru í stöðugri hættu
og margir hafa þegar
fallið fyrir hendi þess-
ara óyndismanna. Þeir
starfa með svipuðum
hætti og ETA-samtök-
in gerðu í Baskalandi,
þeir eru bara mun her-
skárri.“
Eitt olíustríðið enn
En af hverju ættu
Bandaríkjamenn og Al-
Kaída að vinna saman
að eyðileggingu Sýr-
lands?
„Það er svo sem ekk-
ert nýtt, þessi öfl hafa
unnið saman áður, til
dæmis í Afganistan
gegn Sovétríkjunum. En
svo ég setji þetta í rétt
samhengi þá er best að
velta því fyrir sér af hverju Rúss-
ar og Kínverjar fara gegn vilja
hinna stórveldanna í þessum máli.
Þá komumst við fljótt að því að
þetta snýst um olíu einn ganginn
enn. Þannig er mál með vexti að
Rússar eru að leggja olíuleiðslur
sem tengja Rússland, Kína, Ind-
land, Afganistan, Íran, Írak og
síðan Sýrland. Það kemur síðan í
hlut okkar Sýrlendinga að dreifa
olíubirgðunum frá Miðjarðarhaf-
inu. Bandaríkjamenn missa vissu-
lega gríðarleg ítök á svæðinu ef
þetta gengur eftir svo nú þurfa
þeir leppríki til að geta haft ein-
hverja stjórn á þessu. Margir ótt-
ast að þeir vilji skipta Sýrlandi í
þrjú ríki þar sem harðlínumenn
myndu ráða stærstum hluta, ala-
vítar öðrum hluta og svo hugsan-
lega kristnir þeim þriðja.“
Lífið gengur sinn vanagang
Mustafa tilheyrir trúarhópi mús-
lima sem nefndur er Alavítar.
Innan við fimmtán prósent Sýr-
lendinga tilheyra þeim hópi en þar
á meðal er Bashar al-Assad sem
tók við forsetaembættinu árið 2000
af föður sínum Hafez. Sá gamli
hafði setið við stjórnvöl-
inn í ein 29 ár. Margir
vilja því meina að veldi
þessa minnihlutahóps sé
um of og stemma þurfi
stigu við því.
Bashar Mustafa er
frá Tartus sem er sex-
tíu þúsund manna borg
á ströndinni norðan Líb-
anons. Hann fór síðast
til síns heima í febrúar
síðastliðnum og dvaldi
þar í einn og hálfan
mánuð. Blaðamanni lék
forvitni á að vita hvern-
ig ástandið kom honum
fyrir sjónir þá.
„Það er í raun alveg
ótrúlegt hvað það bar
lítið á þessum átökum
víðast hvar þá. Reynd-
ar var flugvöllurinn í
Damaskus nær tómur
þegar ég kom þangað
en á götum höfuðborg-
arinnar var ekki annað
að sjá en lífið gengi
sinn vanagang. Tartus,
heimaborg mín, er ekki
nema 150 kílómetra frá
Homs, borginni þar sem
átökin hófust. Samt bar
ekki á neinu og í raun
fannst mér alveg ótrúlegt að sitja í
rólegheitunum heima og sjá mynd-
ir af vígvellinum í Homs.“
Telja að forsetinn standi þetta af
sér
En finnst þér ekki að forsetinn ætti
að stíga niður til að lægja öldurn-
ar?
„Flestir þeir sem ég tala við
eru sannfærðir um að Bashar al-
Assad muni komast í gegnum þess-
ar hremmingar eins undarlega og
það kann að hljóma í eyrum þeirra
sem eru vanir að fá fréttir þar sem
honum er lýst sem trylltum ein-
ræðisherra sem brytji landa sína í
spað. Ég vil taka það fram að ég er
enginn sérstakur stuðningsmaður
al-Assads, það má margt út á hann
setja, en ég styð hann hundrað
prósent í þeim hryllingi sem hann
stendur nú frammi fyrir. Það gera
líka flestir landa minna, ég myndi
segja að hann hefði stuðning sjötíu
prósenta þjóðarinnar en það kemur
betur í ljós árið 2014 en þá eru
næstu forsetakosningar á Sýrlandi.
Hann á líka sína óvini og stjórnar-
andstaðan deilir hart á hann en
hún gengur þó ekki svo langt að
blessa þennan hrylling sem hryðju-
verkamennirnir standa fyrir, það
er einn misskilningurinn enn sem
of oft heyrist á Vesturlöndum.“
Hætta á heimsstyrjöld
Heldur þú virkilega að Bashar al-
Assad verði enn þá til taks fyrir
sýrlenska alþýðu eftir tvö ár?
„Ég vona að umheimurinn átti
sig á því að hann sé ekki vanda-
málið á Sýrlandi og ég efast um
að stórveldin láti kné fylgja kviði
í þessu máli því þetta er svo flók-
ið mál og samtvinnað hagsmunum
annarra stórvelda þannig að hver
sem ekki vill upplifa þriðju heims-
styrjöldina myndi hugsa sig vel um
áður en hann léti til skarar skríða.“
Orð til Össurar
Utanríkisráðherra Íslendinga
sagði nýlega að hugsanlega þyrfti
að bregðast við ástandinu í Sýr-
landi með hernaðaraðgerðum.
Hann gagnrýndi einnig stjórn-
arhætti Öryggisráðsins þar sem
Rússar og Kínverjar geta staðið í
vegi fyrir frekari aðgerðum í Sýr-
landi. Hverju myndir þú svara
honum? „Hann er náttúrulega
ekki einn um þessa skoðun en ég
myndi vilja segja við hann og skoð-
anabræður hans að kynna sér hina
hlið málsins áður en látið sé stór-
mannlega. Ef einhver vildi virki-
lega koma okkur Sýrlendingum
til aðstoðar þá myndi hann berj-
ast gegn því að stjórnir nokkurra
ríkja væru að styrkja hryðjuverka-
menn á svæðinu til þessara voða-
legu verka.“
Olíuóöld en ekki arabískt vor
Sýrland er nú í brennidepli vegna uppreisnarástands sem þar ríkir og hefur kostað rúmlega tuttugu þúsund manns lífið. Sýrlend-
ingurinn Bashar Mustafa sagði Jóni Sigurði Eyjólfssyni blaðamanni, þegar þeir hittust á Spáni fyrir skömmu, að átökin hefðu
ekkert með arabíska vorið að gera heldur sé þetta eitt olíustríðið enn. Hann segir lausnina ekki felast í því að koma forsetanum
frá heldur að fá Bandaríkjamenn og aðrar þjóðir til að hætta að styrkja hryðjuverkamenn sem herja á Sýrlendinga.
BASHAR MUSTAFA Í PRIEGO DE CORDOBA Sýrlendingurinn segir það mikinn mis-
skilning að hersveitir Bashars al-Assad séu að vinna voðaverk í Sýrlandi. Þar séu
hins vegar hryðjuverkamenn á ferðinni með styrki upp á vasann, meðal annars frá
Bandaríkjunum. FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
SPRENGJA Í DAMASKUS Slökkviliðsmenn slökkva í rústum bíla sem sprengdir voru fyrir utan dómshúsið í Damaskus fyrr í sumar. Bahsar segir að dómarar séu innan skotskífu hryðjuverkamanna sem nú láta til sín taka á
Sýrlandi. FRÉTTABLAÐIÐ/NORDIC PHOTOS AFP
1946 Fengu sjálfstæði frá
Frökkum.
1958 Sameinast Egyptalandi
undir fána Sameinaða
arabíska lýðveldisins til
ársins 1961.
1967 Missa Gólanhæðir í hendur
Ísraela.
1970 Hafid al-Assad, faðir Bas-
hars, tekur við stjórnartaum-
um eftir átakalítið valdarán.
2000 Hafid al-Assad fellur frá
og sonur hans tekur við af
honum.
Mikilvæg ártöl í
sögu Sýrlands
Trúarbrögð Sýrlendinga
Múslimar
Alvítar og Drúsar
Kristnir
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Egypta-
land
Tyrkland
Írak Íran
Saudi Arabía
Sýrland
Við eigum
í stríði við
hryðjuverka-
samtök sem
styrkt eru
af stjórnum
Sádi-Arabíu,
Katar, Tyrk-
lands og
síðast en ekki
síst Banda-
ríkjanna.