Fréttablaðið - 24.10.2012, Side 38

24. október 2012 MIÐVIKUDAGUR18 18
menning@frettabladid.is
BÓKAKAFFI Í GERÐUBERGI Árið nítjánhundruðníutíu og …? er
yfirskrift dagskrár Borgarbókasafnsins í Gerðubergi í kvöld sem Jón Björns-
son sér um. Gestir hans verða Elín Ebba Gunnarsdóttir rithöfundur, Ævar
Kjartansson útvarpsmaður og séra Örn Bárður Jónsson.
Finnski rithöfundurinn
Tapio Koivukari sendi í
fyrra frá sér skáldsöguna
Ariasman, sögulega skáld-
sögu um Spánverjavígin á
Vestfjörðum árið 1615 og
aðdraganda þeirra. Bókin
er nú komin út í íslenskri
þýðingu Sigurðar Karls-
sonar og Tapio var tekinn í
yfirheyrslu af því tilefni.
Hvers vegna höfðaði þessi saga
svona mikið til þín? „Þegar ég
bjó á Ísafirði heyrði ég einhvern
tíma þessa sögu um það hvernig
Vestfirðingar hefðu drepið bask-
neska skipbrotsmenn og þótti það
mjög skrítið. Að drepa skipbrots-
menn er níðingsverk og ég skildi
ekki hvernig forfeður þessa góða
og gestrisna fólks sem ég þekkti
fyrir vestan hefðu getað framið
slíkt verk. Þannig að ég fór að
skoða hvernig þetta hafði gerst.
Las blaðagrein í Morgunblaðinu
1996 þar sem gerð var skilmerki-
leg grein fyrir því sem gerðist, en
það vantaði samt svar við þess-
ari stóru spurningu: Hvað lá að
baki? Það er alls ekki skýrt. Það
voru engir góðir gæjar og vondir
gæjar í þessari sögu, enginn var
alveg saklaus og heldur enginn
algóður. Það var eitthvað loðið
við þetta allt saman.“
Eiga allar persónur sögunnar
raunverulegar fyrirmyndir?
„Eigin lega allar aðal persónurnar,
já. En Kristrún, unga stúlkan sem
heillast af unga Baskanum, og
hennar fjölskylda eru skáldskapur.
Samkvæmt íslenskum heimildum,
bæði Spönsku vísum og hjá Jóni
lærða, slapp einn unglingspiltur og
það er vitað að hann hét Garcia, en
það er ekkert vitað hver hann var
þannig að ég þurfti að skálda upp-
vöxt hans og örlög. Allir aðrir voru
til í raun og veru.“
Ariasman er baskneska nafnið
á Ara Magnússyni í Ögri. Hvers
vegna ákvaðstu að nefna bókina
eftir honum sem er eiginlega
hálfgerð aukapersóna í sögunni?
„Hann er aukapersóna, já, en
hann hafði náttúrulega völdin.
Það var í hans valdi að gera þetta
öðruvísi. Hann hefði vel getað
tekið með sér prestinn sem túlk,
róið yfir í Æðey og samið við
Baskana um friðsamlega lausn. Í
stað þess safnar hann herliði og
drepur Baskana eins og skepnur.“
Þú segir að í þessari sögu séu
engir góðir eða vondir gæjar, en
það er samt greinilegt að Bask-
arnir eiga samúð þína. „Já, ég
verð að viðurkenna það. Í sam-
tímaheimildum kemur fram að
þeir hafi hegðað sér eins og séntil-
menn, þótt þeir hafi tekið eina og
eina rollu eða belju sér til matar.
Þeir voru engir sjóræningjar
eða nauðgarar. Meira að segja í
Spönsku vísum, sem frændi hans
Ara orti, segir að „engin kvinna
heiður missti“. Örugglega voru
þeir dálítið hrokafullir í garð
AÐ DREPA SKIPBROTSMENN ER NÍÐINGSVERK
FORTÍÐIN HEILLAR Tapio segist skrifa smásögur um samtímann en að það séu sögulegu efnin sem verði að stórum skáldsögum
hjá honum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
PI
PA
PI
PA
PI
PA
PI
P
PPPP
RRRR
\\\\\\\\
TB
W
A

TB
W
A

TB
W
A

BW
A
W
A
WW
T
••••
SÍ
A

A
SÍ
A
S
ÍA
S
ÍA
S
ÍASÍ
A
SS
•••••••••
2
76
0
12
2
76
0
12
2
76
12
2
76
0
76
0
2
7
12
2
7
121111