Prentarinn - 01.01.1985, Blaðsíða 17

Hæð trjánna
í öðrum görðum gefur á að líta mörg tré
ágætlega á legg komin en talsverður munur
er á tímanum frá gróðursetningu, þar sem
mislangt er síðan félagarnir fengu lóðar-
skikana.
f>að er ekki úr vegi að gera samanburð á
hæð trjánna hjá okkur og á bestu stöðum
annars staðar á landinu. Hæstu Alaskaösp-
ina er að sjálfsögðu að finna í Hallorms-
stað, Mörkinni, en hún er 16,10 m. Hæsta
öspin á Suðurlandi er i Múlakoti í Fljóts-
hlíð 13,65 m. Þetta tré í Múlakoti er aðeins
20 ára gamalt og er þetta afar góður vöxtur
á ekki lengri tíma. Hæstu Sitkagrenitré
landsins eru í Múlakoti og í Ártúnsbrekku,
Reykjavík. Þau eru bæði 13,80 m.
Hæstu tré landsins eru eins og vænta má
í Hallormsstaðaskógi, perlu íslenskrar trjá-
ræktar. Hæst er rússalerki 16,70 m og
hæsta grenitréð er blágreni ættað frá Col-
orado í Bandaríkjunum 16,40 m.
Þessi tré voru mæld fyrir ári síðan og
gætu þau hugsanlega verið orðin um 17
metrar eftir síðasta sumarvöxt.
Áður en ég slæ botninn í þetta greinar-
korn mitt vil ég rifja upp að fyrir um það
bil þrem áratugum síðan voru farnar skóg-
ræktarferðir í Miðdal á vegum stjórnar og
fasteignanefndar HÍP. Farnar voru ferðir
um nokkurra ára skeið en þó ekki árlega.
Mikill hugur var í mönnum í þá daga og
sáu sumir hilla undir þá stóru hugmynd að
nú væri byrjað að rækta nytjaskóga. Plant-
að var í hallanum ofan við eldra sum-
arhúsahverfið. Þetta voru barnalegar hug-
myndir. Til þess voru þeir ekki með réttar
trjátegundir miðað við landsgæði. Ein-
göngu voru gróðursettar greni og furu-
plöntur, en svæðið var alltof vætusamt,
enda urðu afföll mjög mikil. Þarna hefði
átt að planta ösp, þar sem hún er mjög
vatnsþurfi sem kunnugt er. Ekki skal efast
um að landið hefði litið talsvert öðruvísi út
nú, ef svo hefði verið gert. Þrátt fyrir allt
hafa mörg tré náð sér á strik og eru farin
að teygja sig vel upp í loftið.
Stephan G. Stephansson:
Greniskógurinn
Þar sem öllum öðrum trjám
of lágt þótti að gróa
undir skuggaholtum hám,
hneppt við sortaflóa
spratztu, háa, gilda grön,
grænust allra skóga.
Þér hefur víst á vetrum þrátt
verið kalt á fótum:
svell við stálhart, sterkt og blátt
stappa votum rótum,
berja frost úr fagurlims
fingri og liðamótum.
Varð þér ekki yndissnautt
útsýnið? - Við holtin
ginið fúafensins autt,
forargleypan soltin.
Yfir brekkan graslaus, grett
gulan teygði út skoltinn.
Samt þú vóxt og varðst svo há,
viðir laufi klæddir
- sem þó vóru ofan á
undirhleðslum fæddir -
teygja sig þinn topp að sjá,
teinar veðurmæddir.
Þegar náhvít aljörð er,
upp er hríðir rofa:
kræklótt laufeik, kalin, ber,
króknuð skógarvofa,
bandar grein sem glenntri hönd,
grárri af kuldadofa:
Alein grær þú gaddinn við,
greniskógar hlíðin
sem þar óhult eigi grið
útlæg sumartíðin -
blettur lífs á líki fróns,
lands og vetrar prýðin!
Skugga jarðar út úr ung
algræn fyrst þú smýgur,
gegnum vetrarveðrin þung
vex og grænni stígur.
Unglegt barr þitt lim né lit
lætur ei, unz þú hnígur.
- Margur grær sem grenitrén
gusti vetrar strokin:
starir í botnlaus fúafen
fólks um andann lokin.
Kjálkagulur yfir er
oddborgara hrokinn.
Upp úr skugga og saggasvörð
sífrjó blöðin greinast,
varmalaust í vetrarjörð
vonarrætur leynast.
Bognar aldrei - brotnar í
bylnum stóra seinast.
1893
Stephan G. Stephansson fæddist 3.
október 1853 á Kirkjuhóli í Skagafirði.
Árið 1873 flutti Stephan til Ameríku
með fjölskyldu sinni og bjó þar á ýms-
um stöðum til dauðadags, en hann lést
10. ágúst 1927.
PRENTARINN 1.5. '85
17