Vísbending - 21.12.2009, Blaðsíða 7

Á þessari stundu hafði
Frydenberg ekki hugmynd um
það hvaða stefnu málið myndi
taka daginn eftir. Sístaföllu
datt honum í hugað það vœri
að breytast í eitthvert mesta
sakamál sem menn höfðu
kynnst á íslandi á þeim tíma.
Jú, ekki tjóaði að neita því.
Hvers vegna var það? Höföu þau hjón verið í svo mikilli te-neyð að
þau urðu að fá sómasamlega bolla?
Grímur var tunguheflur.
En vom ekki ýmsir lleiri hlutir, sem verið höföu verið í skattholi í
geymslunni, sem fundist höföu hjá Grími?
Grímur fór að tafsa, en játti því loks líka.
Þegaryfirheyrslunni varlokiðhöföu málin snúistsvoað Frydenberg
lögreglustjóri ákvað, að Grímur heföi játað á sig þjófnað og skyldi því
umsvifalaust settur í tukthúsið, sem hann haföi áður kynnst sem iýrr
segir. Akæran á hendur tengdaforeldrunum var felld niður.
Líkamsmeiðingar og fósturlát vom úr sögunni í bili og málið
snerist um að Grímur heföi tekið til við þjófnað á ný.
Danski lögreglustjórinn velti málinu fyrir sér. Fyrsta málinu sínu á
lslandi. Grímur, þessi ungi kaupmaður sem honum haföi fundist svo
umkomulaus í sumar, kvalinn af drykkfelldum tengdaforeldmm, var
sjálfur ekkert annað en ómerkilegur þjófur og ræfill.
A þessari stundu haföi Frydenberg ekki hugmynd um það hvaða
stefnu málið myndi taka daginn eflir. Síst af öllu datt honum í hug
að það væri að breytast I eitthvert mesta sakamál sem menn höföu
kynnst á íslandi á þeim tíma.
Gjafabréfiö
Þegar réttarhald hófst í málinu haföi kæra verið gefin út á Pál
Breckmann og Jarþrúði konu hans, en eftir yfirheyrslur yfir Grími
kom í Ijós að hann haföi stolið frá þeim hjónum meðan þau vom í
Kaupmannahöfn að njóta lífsins. Bæjarfógetinn tók þá óvenjulegu
ákvörðun að fella niður upphaflegu ákæmna og hneppa ákærandann
í varðhald. Grímur var sérstæður sakamaður. Hann var prestssonur
og haföi gengið árum saman í helstu skóla landsins, Hólaskóla og
Reykjavíkurskóla, þó að árangurinn heföi reyndar látið á sér standa
og Grímur endað sinn feril í báðum við lítinn orðstír.
Þegar hér var komið sögu ákvað Frydensberg bæjarfógeti að gera
stutt hlé á réttarhaldinu þannig að hann gæti kannað betur hagi Gríms.
Það kom ýmislegt í Ijós. Sunrt var svo ótrúlegt að hann gerði ráð fyrir
því að menn gengju of langt í sögusögnum. Samfélagið var að færast
á bami sefjunar. Bæjarfógetinn danski þekkti þetta úr sinu heimalandi.
Það haföi verið geðveikur konungur í Danmörku í áratugi, Krístján
VII. og um hann, ljölskylduna og ráðgjafa höföu spunnist alls kyns
sögur, sem gátu ekki verið sannar, en ntenn kjömsuðu á. En stundum
er sannleikurinn ótrúlegri en lygin. Hann haföi minnsta kosti um nóg
að spyrja.
Hann ákvað að byrja vitnaleiðslur á vinnukonunni, henni Óshildi,
sem allt sagðist hafa séð og haföi lýst atburðum í smáatriðum. Hennar
framburði haföi reyndar borið svo vel saman við sögu húsfreyju
hennar, að það heföi átt að vekja grunsemdir fógetans. Honum var
samt vorkunn, nýkominn frá Danmörku og skyldi ekkert í máli
eyjarskeggja. Öllum bar saman um að Óshildur væri vitgrönn.
Ekki þurfti lengi að ganga á vinnukonuna. Þegar dómarinn haföi
sagt henni að við ósönnum framburði lægi hið versta straff, ærumissir
og fangelsi, brotnaði stúlkan niður og sagði að Þórunn og Grímur
helðu sagt henni í smáatriðum hvað hún ætti að segja. Hún haföi lítið
séð til samskipta gömlu hjónanna og dóttur þeirra og sú misþyrming
sem hún þó sá var lítilfjörleg. Þar með var þeirra höfuðvitni úr
sögunni.
Næst var Grímur leiddur aftur fyrir réttinn. Fyrst var hann spurður
um stuldinn á eigum gömlu hjónanna og smá saman meðgekk hann
að hafa þaðan ýmsu góssi stolið. Greip hann enn til sömu vama og
áður að neyð hefði rekið sig til verknaðarins.
Dómarinn ákvað nú að ganga skrefi lengra og spurði:
Er það ekki rétt að þú hafir undanfarið ár verið í mestu fjárkröggum?
Er það glæpur að skorta fé?
Sagt er að þú getir enga vöru greitt og fáir allt upp á krít?
Mínir lánardrottnar fá sína reikninga greidda.
Er það rétt að þú skuldir Ama Jónssyni 780 ríkisdali?
Eg man ekki hvað ég skulda honum mikið, en eitthvað er það.
VÍSBENDING I 7