Fréttatíminn - 08.06.2012, Blaðsíða 28

Þ ann 22. júlí sprakk sprengja í stjórnarráðshverf-inu í Osló. Það tók langan tíma – alltof langan – að tengja að þar var sami maður að verki og þá
var kominn til Úteyjar til að myrða ungmennin í Verka-
mannaflokknum.
Í landi biðu faðir Siri, Erik, þekktur blaðamaður,
móðirin Berit og litla systir Thea, sextán ára, milli von-
ar og ótta. Engar fréttir bárust frá elstu dótturinni Siri;
enginn vissi hvort hún væri lífs eða liðin. Engan óraði
fyrir þeirri hatrömmu baráttu sem unga fólkið háði upp
á líf og dauða í þess orðs fyllstu merkingu. Með bros á
vör skaut Anders Behring Breikvik á hvert ungmenn-
anna á fætur öður, allt niður í ellefu ára börn.
Sigraði „Fjall hins illa anda“ – Kilimanjaro
Núna, tæpu ári síðar, eru feðginin Siri og Erik á leið til
Íslands að kynna bók sína „Ég er á lífi pabbi“. Bók sem
ekki aðeins lýsir aðförum þessa manns, hvers nafn Siri
getur ekki tekið sér í munn, heldur einstökum bar-
áttuvilja, skipulagi, æðruleysi og von í huga tvítugrar
stúlku. Bókin lýsir jafnframt einlægu sambandi dóttur
og föður og hún er í raun að miklu leyti sjálfshjálparbók
– hvernig hægt er að sigrast á hinu illa og halda lífinu
áfram. Það gerði fjölskyldan meðal annars með því að
ganga að gíg Kilimajaro fjallsins í Tansaníu – fjalls, sem
ættbálkur sem býr Kenýamegin fjallsins segir að þýði
„Fjall hins illa anda“.
„Þegar bókaútgefandi í Noregi bað okkur síðla í júlí-
mánuði í fyrra að skrifa bók um þennan atburð þurfti
ég að hugsa mig vel um og ræða málin við pabba,“ segir
Siri. Hún er falleg stúlka, með þykkt, ljóst hár, hörku-
dugleg og komin til náms í Essex í Bretlandi, þegar
margir sem lent hefðu í slíkum hörmungunum hefðu
kannski frekar valið að halda sig á heimaslóðum. En
Siri er ákveðin í að láta ekkert buga sig.
Bók sem þarf að lesa núna, eftir eitt ár, tíu ár,
hundrað ár.
„Ég spurði mig þeirra spurninga hvort það væri rétt af
mér að skrifa um þetta bók, hvort ég yfirleitt gæti það
og hvort það væri ekki alltof snemmt. Niðurstaðan varð
sú sem nú hefur litið dagsins ljós: Ég ákvað að skrifa
bók. Mér fannst mikilvægt að geta sagt eina þeirra
fjölmörgu frásagna sem við, sem vorum í Útey, höfðum
upplifað þennan dökka dag í júlí. Mér fannst mikilvægt
að hver rödd og hver saga frá eyjunni teldist svo mikil-
væg að henni yrði að að deila með öðrum. Mér finnst
frásagnir allra þeirra sem lifðu af og fólk sem þeim
tengdust, sem og þeirra sem létust, vera mikilvægar;
að fólk öðlist skilning á því hvernig var að upplifa þetta.
Hvernig þetta var og hvernig við brugðumst við aðstæð-
um sem komu án nokkurs fyrirvara. Það er ekki aðeins
mikilvægt að lesa þessa sögu núna, heldur líka eftir eitt
ár, tíu ár, jafnvel eitt hundrað ár.“
Hún segir að stærsta von hennar sé sú að þeir sem
lesi bókina skilji betur hvaða áhrif sá hryllingur sem sá
sem átti sér stað í Útey hafi á fólk og á þjóðfélagið sem
heild:
„Ég vona að fólk geti brugðið upp spegilmynd af því
sem gerðist og upplifað hvað gerðist og hversu mikil-
vægt það er að vernda og berjast fyrir því lýðræði og
þeim gildum sem við byggjum samfélag okkar á. En
ég vona líka að fólk muni læra eitthvað um það hvernig
hægt er lifa áfram eftir sársaukafulla lífsreynslu. Sem
betur fer upplifa fáir fjöldamorð, en allir fá sinn skammt
af sársaukafullri reynslu á einn hátt eða annan, til dæm-
is ef náinn ættingi eða einhver sem við elskum deyr.“
„Ég er á
lífi pabbi“
Þann 21 . júlí 2011 keppti Siri Marie Seim
S¢nstelie, ásamt félögum sínum í ungliða hreyf­
ingu norska Verkamannaflokksins, í fótbolta
á hinni fallegu Útey. Um kvöldið sátu þau og
spiluðu á spil – og það var á þeirri stundu sem
Siri skildi hvað átt hafði verið með þau fengju
að upplifa fallegasta ævintýri sumarsins, finna
til hinnar sérstöku Úteyjartilfinningar og hvað
það var að vera í Paradís. Engan óraði fyrir því
að tæpum sólarhring síðar yrði staðan sú að
fjöldi þessara ungmenna yrði myrtir með köldu
blóði. Siri Marie hefur, ásamt föður sínum Erik
S¢nstelie, skrifað bókina „Ég er á lífi pabbi“
og er Ísland þriðja landið sem gefur bókina út.
Hluti söluhagnaðar mun renna til fjölskyldna
þeirra ungmenna sem myrt voru með á sumar­
degi í fyrra. Feðginin sögðu Önnu Kristine
af upplifuninni af fjöldamorðunum; einstöku
sambandi föður og dóttur og hvernig lífið hefur
haldið áfram eftir þennan örlagaríka dag.
Farin að sofa betur og matraðirnar hættar
Hvernig líður þér núna eftir þetta tæpa ár, finnst
þér þú náð fullum kröftum aftur og tökum á lífinu?
„Ef ég á að vera alveg heiðarleg þá finnst mér líf
mitt loksins farið að verða „eðlilegt“ á nýjan leik.
Ég er farin að njóta lífsins og er stolt af mér að
hafa náð að taka öll prófin á þessu vori. Vissulega
hafa áhrifin frá 22. júlí haft áhrif á einbeitinguna.
Það hefur oft á tíðum verið erfitt, en það er gott að
geta sagt að ég hafi náð að ljúka fyrsta ári mínu í
háskóla. Vissulega koma erfiðar stundir. Mér líður
stundum illa, en oftast vel. Loksins núna er ég
farin að sofa betur en áður og í fyrsta skipti í tíu
mánuði fæ ég ekki martraðir lengur og mér finnst
allt stefna í rétta átt. Nú stefni ég að því að njóta
sumarsins með vinum og fjölskyldu minni.“
Þegar ég bið þau að segja mér frá lífi sínu fyrir
þennan skelfilega dag, er það Erik sem hefur
orðið:
„Fyrir þann dag vorum við frekar venjuleg
norsk fjölskylda, myndi ég segja,“ segir hann.
„Við unnum mikið. Berit kona mín, móðir Siri, er
gjörgæsluhjúkrunarfræðingur og nálarstungu-
fræðingur og ég starfaði sem verkefnastjóri hjá
fjölmiðlasamsteypunni Shibsted á Norðurlönd-
unum. En við elskuðum líka að verja tíma saman
með stelpunum okkar, fjölskyldu og vinum. Við
ferðuðumst mikið um heiminn og um Evrópu.
Aðeins viku eftir fjöldamorðin í Útey höfðum við
ráðgert að fara til Afríku og klífa Kilimanjaro-fjall-
ið, sem við og gerðum.“
Fyrsta barnið fæddist andvana
Erik segir af fæðingu Siri og hvernig sú tilfinning
var.
„Ári áður en Siri fæddist misstum við hjónin
fyrsta barn okkar í fæðingu. En allir foreldrar geta
sett sig í okkar spor þann dag sem við fengum
Siri í fangið. Það var dagur mikillar hamingju.
Ég gleymi aldrei þegar ég sat með þetta litla barn
í fanginu og sagði henni frá fjölskyldunni, frá
heimilinu sem hún myndi eignast og til hvernig
lífs hún væri fædd. Þegar Siri var eins árs varði ég
mánuði heima með henni, eins og flestir norrænir
feður gera núna. Það var stórkostlegt og gaf okkur
báðum góða byrjun á að kynnast vel. Ég held að
við Siri höfum bundist þeim sterku böndum sem
við eigum enn, einmitt á þessum fyrstu árum
hennar. Við elskuðum að leika okkur saman og
skemmtum okkur vel þegar hún var á barnsaldri.
Þessi ár tel ég mikilvæga þróun yfir í þá vináttu
og þau tengsl sem við eigum enn.“
Alltaf verið pabbastelpa
Það er ljóst af lestri bókarinnar að á milli ykkar er
eitthvert órjúfanlegt band ástar, vináttu og virð-
ingar. Hvað eigið þið sameiginlegt og hvað ekki?
„Eg hef alltaf verið pabbastelpa,” segir Siri og
brosir. „Fólk segir að við séum lík í framkomu og
deilum sömu áhugamálum. Við höfum bæði áhuga
á félagsvísindum og stjórnmálum, sem hafa leitt
til margra fróðlegra og skemmtilegra samræðna
gegnum árin. Það sem við eigum kannski ekki
sameiginlegt er áhugi á þjálfun. Ekki einu sinni
Anna
Kristine
ritstjorn@frettatiminn.is
Loksins
núna er ég
farin að sofa
betur og í
fyrsta skipti
í tíu mánuði
fæ ég ekki
martraðir
lengur og
mér finnst
allt stefna í
rétta átt.
Framhald á næstu opnu
Ég ætla ekki að eyða
orkunni í að hugsa til hans.
Hann er ekki þess virði.
28 viðtal Helgin 8.­10. júní 2012