Læknablaðið - 01.05.1923, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
75
liönum gat hann birt þá uppgötvun, i) aö hann hefði fundiö malaríusýkla
1 mýflugum, 2) aö þessir sýklar þroskuöust í líkama mýflugunnar og
3) aö sennilegt væri, aö. mýflugur bæru sýklana úr einum manni í annan.
— Nú var eftir aö sanna aö svo væri, því vel gat hugsast, aö mýflugur
og menn sýktust sitt i hvoru lagi og sýklarnir bærust meö lofti eöa vatni
eða á annan hátt inn í líkama dýra og manna.
Aö ráöum Mansons var ákveöið að gera tvenskonar tilraunir, aöra
n e i k v æ ð a, hina j á k v æ ð a.
NeikvæS'u tilraunina tók dr. Sambon aö sér, ásamt dr. Low. —
Fóru ]reir suður í Campagna Romana. Þar hafði verið reistur skáli, ]rannig
gerður, að öllum mýflugum var með netjum varinn allur aðgangur. Staö-
‘irinrí var valinn þar sem áður hafði ])ótt óbyggilegt vegna malaria-hættu,
i nánd við ósa Tiberfljótsins. Þeir dvöldu þarna um sumartíma, þegar
sýkingarhættan er mest; eigi að síður kom þeim ekkert aö
s ö k. Á daginn fóru þeir allfrjálslega feröa sinna, því mýbitiö er að eins
að óttasc kveld og morgna. Þeir gerðu þar ýmsar athuganir um lifnaðar-
háttu mýflugnanna, enda var ]iar nóg af þeim. Þá var það, að Sambon
hugkvæmdist gott ráö til að geyma mýflugur og senda þær langa leiö.
llann vafði þær inn í kongulóarvef og sendi þær síðan í grisjuháfum
í lokuöum kassa til Mansons í London.
Sonur Dr. Mansons, Patrick Thurburn, liauöst nú til að undirgangast
j á k v æ ð u tilraunina, en lum var í því fólgin, að láta þessar aðsendu
mýflugur bíta sig. — Hann lét bíta sig þrívegis, með nokkru millibili,
— fékk tertian-feber eftir þriðja skiftiö, varö allmikiö veikur,
sýklarnir fundust greinilega í blóöi hans, en við k i n í n -notkun batn-
aöi honum fljótt og varö jafngóður. Nokkru síðar lét annar maður. Dr.
W arren, aörar mýflugur, sem Sambon sendi, bíta sig einnig og fékk
liann líka malaria.
Meö þessum fveimur tilraunum var nú aö lokum fullsannað, hvernig
malaría liarst úr mýflugum í menn.
Kins og fyr var sagt, voru þaö f i 1 a r i a -rannsóknir Manson’s, sem
komu honum á rétta braut í malaría-spursmálinu. Hann dvaldi mörg ár
i Kína, og þaö var þar, sem hann komst á snoðir um, hvernig ýmsar
íiláría-tcgundir valda margs konar sjúkdómum á dýrum og mönnum
og mýílugur eru milliliðir og miölar fyrir sýklana. Að vísu hafði Dr.
Lewis uppgötvað fyrstur f i 1 a r i a s a n g u i n i s í blóði rnanna, en Man-
son rakti söguna lengur og uppgötvaði margar nýjar tegundir.
Manson segir svo frá, að hann hafi átt við marga erfiðleika að stríða,
meðan á filaria-rannsóknunum stóö. T. d. varð hann um tima í vöntun
thermostats, að láta hænu, er lá á eggjurn, hjálpa sér til að rækta
bakteríur og aðra sýkla. Eitt var honum lengi að angri. Kinverjar bönn-
uðu honum líkskurð. Varö hann því að láta sér lynda, að rannsaka ýms
dýr, svo sem hunda, ketti og margs konar fuglategundir. Þó var það
eitt sinn, aö hann hafði fengið leyfi' hjá ekkju fyrir 200 dali, að kryfja
mann hennar, er dáiö hafði úr f i 1 a r i a s i s. —
Hann hugsaði sér gott til glóðarinnar — og ,,fór að brýna busana“.
Hatin kom á heimili ekkjunnar, ásamt bróður sínum og ætlaði að taka
til verka. Alt í eintt hafði safnast saman múgur manns kring um húsið
og heimtaði að vita, hvað þessir „hv'ríu djöflar" hefðu i hvggju. Þeir