Læknablaðið - 01.03.1925, Blaðsíða 6

36
LÆKNABLAÐIÐ
meiri leikni i þeim en nú gerist. Lesbækurnar, sem börnin notuðu, ættu
að vera með svipuðu sniði og Alþýðulestrarbók Þórarins Böðvarssonar;
sanra fróðleikinn, sem nú er verið að troða í börnin í sérstökum klukku-
tímum, með prófgrýluna á bak við, fengu þau þá svo að kalla ósjálfrátt
um leið og þau lærðu móðurmálið, og er jeg viss urn, að það yrði að
öllu leyti notadrýgra. Helst þyrfti að vera dálítiö bókasafn við hvern
skóla, er í væru valdar bækur við hæfi barna á því reki, senr þau gætu
fengið lánaðar bækur úr, og ætti að verja svo sem einni stund daglega
til leiðbeiningar við þann lestur og til viðtals um þaö, senr lesið væri.
Væri bæði í þeim stundum og í sambandi við íslenzkukensluna sí og æ
tækifæri fyrir kennarann til að leiðbeina l)ókmentasmekk barnanna, og
þarf ekki nema rétt að minna á þá útlögðu ,,reyíara“, sem nú eru að verða
einhver helsta sálarfæða almennings, til aö sýna, að því væri ekki van-
þörf á. í sambandi við íslenskukensluna mætti láta læra falleg kvæði,
veraldleg og ,,andleg“ jöfnum höndum, en annars ætti trúarbragðakensla
ekki að eiga sér stað í skólunum, vegna jæss meðal annars, hve mikill
tími eyðist til hennar. Alstaðar til sveita ættu að vera annars dags skólar,
þ. e. börnin ekki að koma í skólana nema annanhvorn dag. Með jiví móti
veröur árangur skólavistarinnar miklu meiri, jm að þá geta bö'rnin æft
sig heima til undirljúnings, sem ella væri þeim ofætlun í viðbót við 5—ó
stunda skólasetu og ef til vill 1—2 stunda gang heiman og heim. Þá mætti
og betur flokka börnin eftir kunnáttu. Þá mætti og komast af með helm-
ingi minna húsnæði en ella, og j)á væri miklu minni hætta á, að börn-
unum yrði ofboðið með kyrsetum og að skólavistin yrði þeim yfirleitt
til jtroskatálma eða heilsuhnekkis. Æskilegt væri, að leikfimi og íþróttir
væru kendar við skólana, en varla kemur það samt til mála um leikfimi
og inni-íj)róttir, svo sem glirnur, vegna húsnæðisskorts, nema á stöku stað,
enda ekki bráðnauðsynlegt, er skólagangan væri svona stutt. Skíða- og
skautaferðir mundu iðkaðar óboöið, þar sem svo hagar til, að þess sé
kostur, })ó ekki væri nema í skóla og úr. En ein er sú íJorótt, sem ætti
að vera meðal skyldunámsgreina á barnsaldri, og kenslan j>ví lögboðin
og kostuð að öllu leyti af almannafé, en það er sund. Annar aðalatvinnu-
vegur vor Islendinga er rekinn á sjónum. Við þann atvinnurekstur verð-
um vér árlega fyrir stórkostlegu manntjóni. Or J>ví mundi draga að mun,
ef allir kynnu að synda, því að „margur druknar nærri landi.“ Og árlega
týnast einhverjir í ám eða vötnum, sem mundu hafa getað bjargað sér,
ef j>eir hefðu verið syndir. Sundkensla ætti að fara fram á vorin í ná,-
grenni við hvern skóla; ættu öll skólaskyld börn að taka j>átt i námi
j>ar, nema heilsubrestur hamlaði að læknis áliti, og taka próf í sund-
leikni, eins og öðrum skyldunámsgreinum. Sjaldan mundi það koma fyr-
ir, að þau börn. sem á annað borð ]>ola skólavist, j>yldu ekki sundið, því að
að því er einmitt hin mesta hressing og heilsubót: skinnræsting, herðing
og fyrirtaks æíing fyrir alla vöðva, hjarta og lungu. Besta ráð sem eg
veit til að laga l>yrjandi hryggskekkju (scoliosis) er sund ; eg j>ekki dæmi
j>ess, að hryggskekkja, sem að vísu var lítil, en gat ]>ó ekki lagast við
nudd o. f 1., batnaði alveg við nokkurra vikna sundiðkanir. Allmörg vor
undanfarin hefir sund verið kent í nágrenni við mig, og hafa mörg þeirra
verið afar köld, en sjaldan hefir það komið fyrir, að nokkurt af þeim
börnum og unglingum, sem þar hafa verið við sundnám, hafi orðiö lasið