Læknablaðið - 15.10.1943, Blaðsíða 12

54
LÆKNABLAÐIÐ
— 800 ccm. á sólarhring' (Karrels
kúr), auk þess digitalis per os, per
rectum (í suppositoria) eða í æð
(strophantin). Eftir digitalisation
eru svo gefin diuretica, ef þurfa
þykir. Til þess aö fylgjast meS
árangri meöferSar bjúgs, er naufí-
synlegt aö vökvun og diuresis séu
mæld og aö sjúklingrarnir séu vegn-
ir með vissu millibili; þyngdar-
breytingar segja glösrgt til um
hvernig gengur. Karrels kúr
hefir þann kost, aö hann er
mjög saltlítill og vilja menn
yfirleitt leggja mikið upp úr því,
aftur er hann of næringarlítill og
eggjahvitusnauöur til þess aö
gefa megi hann nema fáa daga.
Saltlaust fæöi er tæplega til, þegar
talaö er um saltsnautt fæöi, er átt
við, aö allur matur er gefinn ósalt-
aöur — ekki notaö matarsalt —
saltlaust smjör o. s. frv. Eftir
Karrels-dagana er svo gefið létt
fæöi, saltsnautt, vökvun alls bund-
in viö 1000—1200 ccm. á s^lar-
hring. Ef um holduga sjúkhnga
er aö ræða er þess gætt, aö nær-
ingin sé knöpp.
Aöur en eg minnist á diuretica
og verkun þeirra ætla eg aö drepa
lauslega á nýrnastarfiö, að því er
þvagmagnið snertir. Talið er nú
að glomeruli nvrnanna verki sem
sía og síist tiltölulega mjög mik-
ill vökvi í gegnm þá út í tubuli. en
þeir absarberi niegniö af þeim
vökva. Aukiö þvagmagn fer þá
eftir aukinni síun í glomeruli og
minnkaöri absorption í tubuli.
Eitt öflugasta vopnið i flestallri
l^júgmeöferö eru diuretica og skulu
talin upp nokkur þeirra, þau sem
helzt eru notuö og að haldi koma.
Þar til fyrir ca. 20 árum voru einu
sæmilega kröftugu diuretica sem
þekktust xanthin-lyfin. Coffein
hefur litla diuretiska verkun og er
Htið notað í því skyni, aðallega eru
notuð theobromin og theophyllin.
Theobromino natrii salicylas eöa
diuretin er gott diureticum, gefið
per os 0,5—1 gr. 3var á dag, theo-
bromino calcii salicylas — diure-
tin-calcium er gefið eins, taliö þol-
ast betur, en hvorttveggja lyfiö á
til að gefa auka-verkanir, sérstak-
lega óþægindi frá maga, flökur-
leika og þvíumlíkt. Theophvllin
er gefiö i 20—30 ctgrm. skömmt-
um 3var á dag, hefir þó öllu meiri
aukaverkanir en diuretin. Euphyl-
lin eða atninophyllin er samband
af theophyllin og ethylendiamin.
Þaö þolist vel og eru gefin af því
10—50 ctgrm. 3var á dag per os,
rectalt eða í æð. það er mjög gott
diureticum. Menn greinir á um,
hvernig xanthin-lyfin verki diuret-
iskt, hvort þau auki vöövasíun
um glomeruli eöa rninnki reabsorp-
tion frá tubuli, heldur mun nú vera
farið að hallast aö því síðara og
verki þau þá líkt og kvikasilfurs-
samböndin, sem notuð eru setn
diuretica.
Af kvikasilfurssamböndum er
áhrifamest og um leið meinlausast
salyrgan, sem gefa má inn i æð
eöa vööva eöa rectalt. Það er rétt að
geta þess, aö europæiska salyrg-
ánið er samband af kvikasilfurs-
salti .og dimethylxanthin (theop-
hyllin). í Ameríku er tilsvarandi
lvf kallaö salyrgan-theophylline
(Winthrop) eöa mersallyltheop-
hylline. Mercupurin er svipað lyf
að samsetningu og verkun, merc-
urin er enn eitt af þessum lyfjum
notað rectalt. Doseringu þessara
lyfja er hagað þannig, aö fyrst ef
gefinn prófskammtur af lyfinu til
þess, aö vita hvernig þaö þolist,
börnum þá gefiö 0,25—0.5 gröm,
en fullorðnum 0,5—1,0 grm. Þol-
ist prófskammturinn vel er gefinn
daglega eöa sjaldnar eftir því sem
þurfa þykir 1—2 ccm, Salyrgan