Læknablaðið - 01.03.1962, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ
7
verið í beini — humerus. Ilann
segir í texta frá öðrum, þar
sem drep kom í os ilei, og hef-
ur sá sullur væntanlega verið
í mjaðmarbeininu.
Jón Finsen (3) segir 13 sulli
af 255 liafa verið útvortis, en
um engan er þess getið, að
hann liafi verið í beini.
Claessen (2) lilfærir í dokt-
orsriti sínu tvo heinsulli; annar
er einn af átta beinsullum
Matthíasar Einarssonar, en
hinn var í femur.
í krufningaskýrslum Dung-
als (9) er getið 130 sulla, þar
af tveggja í hjarta, en enginn
er þar tilfærður x heini.
Guðmundur Magnússon (1)
telur fram 1884 sullasjúklinga
á öllu landinu árin 1896 til 1911
og segir, að 41 sinni hafi verið
skorið til sulla á útlimum á
þeim tíma. Á árunum 1882 lil
1895 segir hann, að skorið hafi
vei-ið til 11 útlimasulla, en ekki
er þess getið urn neinn af þess-
um sullum, hvort hann hafi
setið í heini. Um þetta atriði
eru heimildir sagnafáar. Sjálf-
sagt liafa einhverjir þessara
sulla verið í heini, en fráleitt
allir. Jónassen (5) segir um út-
limasullina: „Prognosen er i
Reglen god“. „Behandlingen
bestaar i simpel Incision med
Udtömmelse af Indholdet.“
Þeir þrír heinsullir, sem ég
hef gleggstar fregnir af, það
tilfelli, sem liér er lýst, og þau
tvö, sem Claessen nefnir, drógu
allir sjúklingana til dauða, en
þó lifði annar þeirra síðai'-
nefndu í mörg ár. Er ólíklegt,
að Jónassen hefði sagt liorfur
góðar og meðferð einfalda, ef
margir af útlimasullum hans
liefðu líkzt þessum þrem.
Við að lesa hlaðagreinar um
sullaveikina frá seinni helm-
ingi síðustu aldar og bækur
þeirra Jóns Finsens (3), Jónas-
ar Jónassens (5) og P. A.
Schleisners (12), hvarflaði sú
hugsun að mér, livort það hefði
ekki verið þessi litli ormur —
laenia echinococcus, —■ sem var
að því kominn að reka enda-
hnútinn á tilveru íslenzku
þjóðarinnar.
Ég skal ekki gera lítið úr
drepsóttum eða slænxu veður-
fari eða óstjórn og verzlunar-
áþján, járnskorti og snæris-
leysi, en ekkert af þessu skýi'-
ir til fulls afkastaleysi fólksins
og lélegan afrakstur búanna.
Fólkið vann frá morgni til
kvölds, og um sláttinn, sem
stóð frá miðju sumri og fram
á haust, vann það mikinn hluta
af nóttinni líka. En afrakstur-
inn var ekki meiri en svo, að
ef ekki sá til nxuna á fólki
vegna hungurs, þegar konx
franx á útmánuði, þá var sá
hóndi kallaður auðugur.
Drepsóttir nxunu lxafa verið
þær sönxu hér og annars stað-
ar í álfunni, og hjuggu þær að
vísu stór skörð, en þeir, senx
eftir lifðu, voi'u jafnhraustir