Læknablaðið - 01.03.1962, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ
17
Ejörn Ji. $ó>
onóion:
Fituefni í blóði og
æðakölkun
Erindi flutt á Iæknafundi í Bæjarspítala Reykjavíkur.
Inngangur.
Á síðari áruni hafa fituefni
i blóði verið eitl helzta viSfangs-
efni vísindamanna viS rann-
sóknir á eSli og orsökum þeirr-
ar tegundar æSakölkunar, sem
atherosclerosis er nefnd.ífyrstu
voru þaS aSallega kólesteról-
samböndin, sem atlivgli manna
beindist aS, vegna þess aS mik-
iS fannst af þeim i æSaveggj-
unum. En síðar kom ný rann-
sóknartækni til sögunnar, þ. e.
aðgreining fituefna eftir sam-
eindastærð eða öllu heldur eftir
eðlisþyngd fitusameindanna.
Enn sem komið er, verður ekki
séð, aS jiessar nýju aðferðir geri
annað en slaðfesta eldri niður-
stöður, og til þess liggja eðlileg-
ar ástæður, sem koma í ljós hér
á eftir.
Hér verður reynt að gera grein
fyrir því, livar þekkingu manna
er komið í dag á sambandinu
milli eftirfarandi þriggja atriða:
1. Daglegs fæðis. 2. Fituefna i
blóði. 3. ÆSakölkunar, eða nán-
ar tiltekið atherosclerosis í slag-
æðum, en þær breytingar munu
vera miklu tíðari en menn hefur
grunað — og það jafnvel lijá
ungu fólki. Verður fyrst ræti
um atherosclerosis almennt
(sjúklegar breytingar í æða-
veggjum, tíðleika, orsaldr); þá
verSur gerð grein fyrir lielztu
fitusamböndum í blóði; síðan
sagt frá rannsóknum á sam-
bandinu milli fæðis og fituefna
í blóði, atliugunum á sambandi
milli fæðis og atherosclerosis,
nýjustu rannsóknum á sam-
bandi milli fituefna í blóði og
atlierosclerosis. Loks verður
drepið á nýlt sjónarmið, sem
e.t.v. á eftir að beina rannsókn-
um inn á nýjar brautir.
Atherosclerosis.
Atherosclerosis er sú tegund
æðakölkunar, sem aðallega kem-
ur í meginæð (aorta), í krans-
æðar hjartans og heilaæðar. I
rituin er arteriosclerosis jafnan
notað um atherosclerosis eins og
um aðrar tegundir æðakölkun-
ar, þ.e.a.s. Mönckebergs medial
sclerosis, sem aðallega finnst í
eldra fólki og kemur fyrst og