Læknablaðið - 01.10.1969, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ
lfil
Halldór Steinsen:
EINKENNI OG GREINING
Eins og nafnið bendir til, eru einkenni liðagiktar að miklu
leyti tengd liðunum. Ekki má þó gleyma því, að liðagikt er víð-
tækur sjúkdómur, sem leggst á líkamann í heild og getur valdið
einkennum frá fleiri líffærum en liðunum einum.
Liðagikt getur byi’jað, hvenær sem er, en er þó algengust milli
tvítugs og sextugs, en byrjunartíðnin nær hámarki milli 35 og 45
ára aldurs. Sjúkdómurinn er tvisvar til þrisvar sinnum algengari
meðal kvenna en karla, sem komin eru yfir kynþroskaskeið. Með-
al bai-na er þessi munur minni, enda þótt tilhneiging sé til sömu
kynskiptinga.
Hjá fullorðnum byrjar liðagikt oftast hægt og Ixítandi. I upp-
bafi geta annaðhvort verið alnxenn einkenni, svo sem þreyta, stirð-
leiki og dreifðir vöðvaverkir, eða þá, að liðaeinkennin byrja án
viðvörunar með eymslum, liðaverkjum og mjúkpartaþrota, sem
gerir liðinn spólulaga, og kannski vökvasafni í liðinn.
Oftast eru það efri fingurliðir eða hnúaliðir, sem fyrstir verða
fyrir barðinu, gjai'nan fleiri en einn, með stuttu milliltili, og fljót-
lega sjást ol't samsvarandi breytingar á liðum hinnar handarinnar.
Þetta er þó ekki algilt frekar en annað, senx að liðagikt lýtui', því
að sjúkdómurinn getur látið sér nægja einn lið í byrjun, og getur
það næstum verið hvaða liður sem er.
Á yngra fólki sést stundum, að hryggjai'liðir, oftast hálsliðir,
sýkjast, og geta það verið einu liðaeinkennin um hrið. Húðin yfir
liðxmum getur verið eðlileg á lit, en er oft rauð eða blárauð, án
þess þó að hafa skæri’oða eða brúnleitan blæ þvagsýi-uliðanna.
Liðaeinkennin geta svo horfið aftur, og sjúklingnum finnst
hann vera fullfrískur, þar til næsta kast kernur með einkennum
frá sömu eða nýjum liðiun. Oftast er virkni sjúkdómsins þó
áframhaldandi. Einkenni aukast, og fleiri liðir sýkjast eða þá, að
einkenni hverfa ekki að fullu, þótt þau minnki unx tíma.
Samfara liðbreytingunum geta kornið sina- og shiaslíði'abólga
nxeð vökvasafni. Vöðvar rýi-na og missa kraft. Þetta hefur áhrif
á liðina, sem kreppast, skekkjast og stirðna loks í þeirri stöðu.
Eitlastækkun sést oft í byrjun, aðallega í eitlurn, sem tengdir eru
sýktum liðum, en stundum er eitlaþrotinn víðar. Þetta sést t. d.
við Felty’s syndi'onx, þar sem eitlastækkunin er samfara miltis-