Læknablaðið - 01.04.1970, Síða 54

64
LÆKNABLAÐIÐ
Bréf lil Itlaðsins
Hr. ritstjóri.
í októberhefti af Læknablaðinu 1969 hnaut ég um eftirfarandi
atriði í grein Jóns Þorsteinssonar læknis um horfur og meðferð á
arthritis rheumatoides.
Greinarhöfundur segir:
„Lækning á blóðleysi, sem fylgir oftast virkri liðagikt, er nauð-
synleg. Járninntaka er tilgangslaus, en jámgjöf í æð gefst vel.“
Greinarhöfundur ráðleggur því næst að gefa 3 g samtals af járni
í æð við virkan A. R. á byrjunarstigi.
Það mun flestra álit, að blóðleysi sem fylgikvilli A. R. stafi ekki
af minnkaðri absorption á járni né af járnskorti. Flest bendir til þess,
að um styttingu á ævi rauðu blóðkornanna sé að ræða hjá þessum
sjúklingum án samsvarandi framleiðsluaukningar í merg. Svo virðist
einnig sem „mobilization" á jámbirgðum í reticuloendothelial kerfinu
og upptaka þess járns í normoblasta sé minnkuð.
Venjulega er serum-járn, svo og transferrin í plasma, minnkað hjá
þessum sjúklingum. Smásjárskoðun á blóðstroki sýnir oftast normo-
chrom, normocytic rauð blóðkorn, þótt stundum komi fyrir, að þau
séu hypochrom. Þetta hefur hins vegar ekkert með járnskort að gera,
sem sést bezt á því, að homosiderin í merg er venjulega normal eða
jafnvel aukið hjá þessum sjúklingum.
í flestum tilfellum þarf ekki að meðhöndla framangreint blóðleysi
sérstaklega, enda er það venjulega vægt og lagast af sjálfu sér með
minnkandi virkni liðagiktarinnar. Ef alvarlegt blóðleysi gerir vart við
sig hjá sjúklingum með A. R., barf að leita að annarri orsök, og mundi
þá tíðust vera sú, sem rekia má til blóðmissis úr meltingargangi af
völdum lyfjameðferðar. Er augljóst, að járngjöf ein leysir ekki allan
vanda í slíkum tilfellum, sem eru þó næstum hin einu, þar sem hún á
við.
Vitað er, að serum-járn og plasma IBC (iron binding capacity) eru
óáreiðanleg sem mælikvarði á járnbirgðir eða járnskort líkamans, og
er því nauðsynlegt að rannsaka merg til að greina járnskort, einkum
ef ekki hefur tekizt að finna blæðingu.
Járngjöf til sjúklinga, sem hafa birgðir af hemosiderin í merg, er
líklegri til að gera skaða en gagn. Ég held, að það sé ekki í samræmi
við nútímalæknisfræði að gefa járn í æð, við blóðleysi án þess að
ganga fyrst rækilega úr skugga um, að um járnskort sé að ræða.
Guðmundur J. Skúlason,
New England Deaconess Hospital,
i Boston, U. S. A
HELZTU HEIMILDIR
1. Committee of the American Rheumatism Association:
Rrimpr on the Rheumatic Diseases, The Arthrjtis Found. N.Y, 1964.