Læknablaðið - 01.02.1973, Síða 40

22
LÆKNABLAÐIÐ
Þriðji flokkur sjúkrahúsa nefnist skv.
frumvarpinu almennt sjúkrahús og er skil-
greint þannig: „sjúkrahús, sem ekki hef-
ur sérdeildir, en hefur á að skipa sérfræð-
ingum eða almennum læknum og tekur
við sjúklingum til rannsóknar og bráðra
aðgerða, en hefur einnig aðstöðu til vist-
unar langlegusjúklinga.“ Það, sem hlýtur
að vekja mesta athygli við lestur þessarar
skilgreiningar á almennu sjúkrahúsi, er,
að gagnstætt því, sem fram kemur um
aðrar tegundir sjúkrahúsa, skulu þessi
sjúkrahús enga meðferð veita, aðra en
bráðar aðgerðir.
Fyrir höfundum frumvarpsins virðist
vaka, að öll meðferð venjulegra lyflæknis-
og handlæknissjúkdóma skuli fara fram
á „svæðissjúkrahúsum" og „deildarsjúkra-
húsum“, nema um svo bráð sjúkdómstil-
felli sé að ræða, að flutningi til slíkra
sjúkrahúsa verði ekki við komið.
Ekki er þess heldur getið, að á „almenn-
um sjúkrahúsum“ skuli vera aðstaða til
fæðingarhjálpar, nema e. t. v. „bráðra fæð-
ingaraðgerða.“ „Almenn sjúkrahús“ skulu
þó taka við sjúklingiun til rannsóknar.
Leiði rannsókn í ljós, að þörf sé sjúkra-
húsmeðferðar skulu sjúklingarnir, að því
er virðist án undantekninga, sendir á
svæðis- eða deildarsjúkrahús, svo fremi að
meðferðin sé ekki fólgin í „bráðri aðgerð.“
Nú munu vera í landinu 14 sjúkrahús,
utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar. Svo
sem áður er að vikið, verður það að teljast
vafamál, hvort fagleg, hvað þá heldur fjár-
hagsleg rök, séu fyrir nema einu deildar-
sjúkrahúsi, þ. e. á Akureyri.
Hin 13 sjúkrahúsin mundu þá í hæsta
lagi flokkast undir almenn sjúkrahús.
Svo sem flestum mun vera kunnugt, er
starfsvettvangur nær allra þessara sjúkra-
húsa í dag það víður, að ekkert þeirra
mundi falla undir skilgreiningu frum-
varpsins um „almennt sjúkrahús.“ Því
hlýtur sú spurning að vakna, hvort hin
rétta stefna sé sú, er frumvarpið gerir ráð
fyrir, þ. e. að þrengja starfssvið þessara
sjúkrahúsa frá því, sem nú er, þannig að
þau falli undir skilgreiningu frumvarps-
ins.
Rétt er það, að sé eingöngu litið á íbúa-
tölu landsins, væri án efa fullnægjandi og
sennilega heppilegast bæði frá faglegu og
fjárhagslegu sjónarmiði, að öll sjúkrahús-
meðferð í landinu færi fram á tveimur
stórum sjúkrahúsum.
En hér verður enn óþægilega fyrir okk-
ur sú sérstaða, að þessir 200.000 íbúar eru
dreifðir um stórt land, sem þar að auki er
staðsett við heimskautsbaug. Við stöndum
andspænis þeim veruleika, að búa á ís-
landi með þess veðurfari, fjarlægðum,
fjöllum og torfærum. Þessar aðstæður
krefjast þess, að við höldum uppi sjúkra-
húsrekstri úti um byggðir landsins, og
staðall þessara sjúkrahúsa verður að vera
óeðlilega hár, miðað við stærð þeirra og
fólksfjölda upptökusvæða. Takmarka ber
fjölda þessara sjúkrahúsa svo sem unnt er,
án þess að tefla öryggi íbúanna í hættu.
Ég tel t. d. vægast sagt vafasamt, að við
höfum efni á að fjárfesta í slíkum fram-
kvæmdum á stöðum, sem eru í slíkri ná-
lægð við bezt búnu sjúkrahús landsins, að
flutningur sjúklinga þar á milli tekur að-
eins um hálfa klukkustund.
íslenzkt þjóðfélag er eðli sínu sam-
kvæmt dýrt í rekstri.
Við höfum því síztir þjóða efni á að
láta metnaðargirnd einstaklinga eða fá-
menna hópa marka stefnuna í fjárfesting-
armálum okkar.
En lítum nú nánar á skilgreiningu frum-
varpsins á verksviði þessara sjúkrahúsa.
Skv. henni skal meðferð sú, er þar fer
fram, einvörðungu vera fólgin í „bráðum
aðgerðum.“ Svo sem öllum læknum er
kunnugt, eru „bráðar aðgerðir“, þ. e. að-
gerðir, sem ekki þola bið, alloft meðal
erfiðustu og áhættusömustu aðgerða.
Mannfæð á upptökusvæðum „almennra
sjúkrahúsa“ hérlendis veldur því hins veg-
ar, að slíkar aðgerðir eru tiltölulega fáar
á hverju sjúkrahúsi árlega.
Ég hygg, að það hljóti öllum að vera
ljóst, að eigi læknar og annað starfslið
þessara sjúkrahúsa að vera þeim vanda
vaxið að sinna „bráðum aðgerðum“, þeg-
ar þær ber að, verði þar stöðugt að fara
fram veruleg lækningastarfsemi í höfuð-
greinum lyf- og handlæknisfræða.
Því tel ég eftirfarandi skilgreiningu nær
raunveruleikanum:
„Almennt sjúkrahús er sjúkrahús,
sem ekki hefur sérdeildir, en hefur að-
gang að ákveðinni lágmarks stoðþjón-