Læknablaðið - 01.02.1973, Page 48

26
LÆKNABLAÐIÐ
1. tafla — Söfnun upplýsinga
Einkenni (hver — hve lengi — hvernig —
hvar — viS hvaða aðstæður . . .).
Forsaga (fyrri sjúkdómar — aðgerðir . . .).
Umhverfi (félagslegar aðstæður — vinna
— fjölskylda . . .).
Áhætta (ofnæmi — blæðingarsjúkd. —
sérstök lyf . . .).
Skoðun.
Rannsóknir (blóðrannsóknir — ræktun
— myndatökur . . .).
2. tafla — Taka ákvarðana
Möguleikar við sjúkdómsgreiningu (þörf
frekari upplýsinga — val rannsókna
. . .).
Valkostir í meðhöndlun (lyfjameðferð:
hvernig — aðgerð — aðrar tegundir
meðferða . . .).
Valkostir með tilliti til kostnaðar (þörf á
rannsóknum? hverjum? Þörf á sjúkra-
húsdvöl? . . .).
3. tafla — Skráning upplýsinga
a. Hvaða upplýsingar?
— Frumupplýsingar (sjúkrasaga —
rannsóknir . . .).
— Rökstuðningur á greiningu og teg-
und meðferðar.
— Skipanir (meðferð — framhalds-
rannsóknir . . .).
— Dagbók um gang sjúkdómsins.
b. Fyrir hvern?
— Fyrir sjálfan sig, aðra lækna og
hjúkrunarfólk í yfirstandandi legu.
— Fyrir þá sem síðar kunna að fá sjúkl-
— inginn til greiningar og meðferðar.
—• Til aukningar á almennri klínískri
þekkingu.
—• T'il betri rekstrarstjórnar.
4. tafla — Geymsla upplýsinga
Sjúkraskrár. — Fagbækur. — Fræðilegar
greinar. — Röntgenmyndir og hjartalínu-
rit. — Segulbönd og segulplötur. — Gat-
spjöld. — Mannsheili.
5. tafla — Upplýsingamiðlun
Einstefna (t. d. sending upplýsinga inn í
gagnamiðstöð).
Tvístefna með biðtíma (t. d. beiðnir um
rannsóknir og svar við þeim).
Tvístefna án biðtíma (t. d. samtöl og sím-
töl).
Upplýsingamiðlar geta verið eyðublöð,
símatól, kalltæki, símsvarar, fjarriti,
tölvur . . .
um meðferð svipaðra tilfella í fortíðinni.
Eftir framkvæmd ákvörðunarinnar er
árangur metinn, og þeirri vitneskju sem
skapaðist, bætt vitandi vits eða ómeðvitað,
við reynslu læknisins og við skráða þekk-
ingu um þennan einstakling. Á þann hátt
eykur hver einstök ákvörðun um með-
höndlun, hver rannsóknarniðurstaða (þótt
hún hafi ekki endilega þýðingu á því
augnabliki, sem hún er gerð), hver spurn-
ing sem lögð er fyrir sjúkling, þekkingar-
forða læknisfræðinnar. Áhrif hvers ein-
staks atriðis eru að vísu örlítil, en saman-
lagt auka þau hröðum skrefum magn
þeirrar þekkingar, sem er gild á hverjum
tíma.
2.0. NAUÐSYN NÝRRAR UPPLÝSINGA-
TÆKNI
2.1. Framboð og eftirspurn eftir læknum
Það er alkunnugt að læknaskortur er
ríkjandi í stórum hluta heimsins. Við vit-
um einnig að allstórir þjóðfélagshópar í
þróuðum löndum fá takmarkaða ef ekki
lélega heilbrigðisþjónustu, annaðhvort
vegna óhagstæðrar búsetu eða vegna fjár-
hagsástæðna. Jafnvel á þeim stöðum þar
sem spítalar í tengslum við háskóla eru
reknir, vantar stundum lækna í ýmsum
sérgreinum og við almennar lækningar.
Vandamálið magnast enn meir vegna
nauðsynjar hvers læknis á að eyða vax-
andi hluta af starfstíma sínum í óarð-
bæra starfsemi, þ. e. við framhaldsmennt-
un.
Til lausnar ofangreindra vandamála
hefur aðallega verið reynt að stuðla
að því annars vegar að læknanemum
fjölgaði og hins vegar að handahófskenndri
framhaldsmenntun starfandi lækna. Sýnt
hefur verið fram á það, að jafnvel þótt
læknadeildum háskólanna fjölgi ogþarmeð
læknanemum, yrði ekki að vænta fjölgun-
ar starfandi lækna fyrr en eftir mörg ár,
og jafnvel þá aðeins að því marki, sem
þarf til að viðhalda núverandi hlutfalli