Læknablaðið - 01.12.1976, Page 22

178
LÆKNABLAÐIÐ
ur fólks til að ná til læknis úr sveitum
Skagafjarðar á þeim árstíma sem hér um
ræðir. Ástæða er til að athuga hvort ekki
sé rétt að setja strangari „vinnureglur'*
um endurnýjun lyíseðla án viðtals við
lækni. í þessu sambandi má nefna notkun
lyfjakorta er gætu gert eftirlit árangurs-
ríkara.2
Mismunur karla og kvenna að því er
varðar aðsókn til lækna kemur heim við
niðurstöður víða að úr heiminum. Sam-
band fjarlægðar frá miðstöð heilbrigðis-
þjónustu og notkunar er vel þekkt, en seg-
ir lítið til um þörfina. Aðsókn einstakra
aldurshópa kemur heim við niðurstöður
annarra, en athygli vekur að 11.4% íbúa
eru 65 ára og eldri en dvalarheimilisrými
er ekki til fyrir aldraða. Sýnist sú þörf þó
vera brýn. Gildi góðrar rannsóknarstofu
með meinatækni sýnist ótvírætt. Það kem-
ur í ljós að rannsóknir eru mun algengaii
við þessa athugun en könnun á heimilis-
lækningum í Reykjavík.11 Gæði heilbrigðis-
þjónustu ráðast hins vegar ekki af fjölda
rannsókna sem framkvæmdar eru, en lögð
skal á það áherzla að aðstaða til grund-
vallarrannsókna er ein af undirstöðum
góðrar heilbrigðisþjónustu. Á þetta ekki
síður við um aðstöðu til geislagreiningar.
Ávísun lyfja leiðir í ljós talsverða notk-
un á sýklaeyðandi lyfjum. Þó er nauðsyn-
iegt að benda á árstíðabundnar sveiflur á
notkun þessara lyfja svo og þá skekkju er
r-sakazt getur vegna afskekktra býla. Á
hinn bóginn virðist ávísun geðlyfja og þá
sérstaklega róandi lyfja ekki keyra úr
hófi cg er sennilegt að áróður síðustu ára
og þá sérstaklega gegn gegndarlausri mis-
notkun róandi lyfja hafi hér einhver áhrif.
Bent er á nauðsyn þess að kanna nánar
ávísun lyfja og lyfjanotkun hérlendis.
Eins og komið hefur fram við aðrar at-
huganir á heimilislækningum eru sjúk-
dómar í öndunarfærum algengasta sjúk-
dómsgreiningin, ekki sízt á þeim árstíma
sem hér um ræðir. Næst á eftir koma sjúk-
dómar í beinum, vöðvum og tengivef. Virð-
ist lítill vafi á að bætt aðstaða til endur-
hæfingar er brýn nauðsyn og er vert að
vekja á bví athygli hve illa læknar eru
undir það búnir að veita þessa þjónustu.
í áliti og greinargerð læknamiðstöðvar-
nefndar L.f.9 er lagt til að í Skagafirði
starfi 3 læknar að almennum lækningum,
en auk þess 2 við sjúkrahúsið. í lögum um
heilbrigðisþjónustu er gert ráð fyrir að
starfrækt verði heilsugæzlustöð 2 á Sauð-
árkróki, þar sem starfi 2 læknar hið
minnsta ásamt öðru starfsliði. Skal ráð-
herra setja með reglugerð ákvæði um
stærð heilsugæzlustöðva, læknafjölda og
annað sérmenntað starfslið, tækjabúnað og
rekstrarfyrirkomulag. Þar til þessi reglu-
gerð hefur verið sett er allt á huldu um
hvernig þessum málum verður háttað. Af
niðurstöðum þessarar könnunar er hins
vegar dregin sú ályktun að minnst 3 lækna
þurfi í fullu starfi til að sinna almennri
heilbrigðisþjónustu í Skagafirði auk lækna
við sjúkrahúsið og yrði þá 1 læknir á
hverja 1370 íbúa, en vert er að hafa í huga
að læknarnir gegndu jafnframt heilbrigðis-
eftirliti og stjórnun. Þá er brýnt að ráða
sjúkraþjálfara og virðist ekki skortur á
verkefnum í því sambandi.
Nauðsynlegt er og að ráða heilsuvernd-
arhjúkrunarkonu sem aðstoðaði við mót-
töku sjúklinga auk heimahjúkrunar og
heilsuverndar.
Rannsóknir á grunnheilbrigðisþjónustu
(primary care) eru nánast óplægður akur
hér á landi. Virðist þó brýn þörf á að afla
nákvæmra upplýsinga er komið geti að
gagni við nýskipan heilbrigðismála. Heilsu-
gæzlustöðvar bjóða upp á bezta aðstöðu
til rannsókna _á þessu sviði. Væri æskilegt
að efla rannsóknir á heilsugæzlustöðvum.
Mundi það þjóna tvíþættu markmiði: Afla
nauðsynlegra upplýsinga fyrir skipulagn-
ingu og stjórnun, en um leið auka gæði
heilbrigðisþjónustunnar.
SUMMARY
Study in Generál Practice
A health consumption study was conducted
in the medical distriet Skagafjördur in the
North-Western part of Iceland between the
llth of February and 15th of March 1974. The
objectives were to study utilisation of the avail-
able services in the area in order to assist
planning of a health centre shortly to be built
in the district. The total population of the
district was 4,110 on the Ist of December 1973.
The population structure is shown on mynd 1
and the geography of the district on mynd 2.
The main occupations are farming and fishing.
The district is served from a small town, Saud-