Læknablaðið - 01.12.1976, Blaðsíða 44

192
LÆKNABLAÐIÐ
sjúklingum eða 70% þeirra. Þrír dóu eftir
þessar aðgerðir og er því skurðdauði sá
sami (4.5%) og hjá cancer coli sjúklingun-
um, sem tókst að gera gagngera aðgerð á.
Skurðdauði við gagngerar aðgerðir hef-
ur því farið lækkandi hjá okkur, þar sem
hann var í fyrra uppgjöri7 6.1% hjá cancer
coli sjúklingum og 7.7% hjá sjúklingum
með cancer recti.
Tafla 13 sýnir tegund aðgerða hjá þeim
sjúklingum, sem kleift reyndist að gera
gagngera aðgerð á.
Hjá flestum þessara sjúklinga höfum
við gert miðhlutun á colon og rectum í
einni atrennu. Hjá nokkrum hefur þó að-
gerðin verið gerð í tveim lotum, þ. e. a. s.
fyrst hefur verið gerð colostomia eða
exteriorisatio, ef um hefur verið að ræða
ileus eða mikla útþenslu á þarminum ofan
æxlis. Hjá einstaka sjúklingi höfum við
gert coecostomiu samtímis miðhlutun á
vinstri colon eða rectum.
TABLE 15
Cancer coli et recti 238 cases
Patients admitted within 2
months from onset of
symptoms 56
Suitable for radical surgery 37=66%
Patients admitted a year or
more after onset of
symptoms 70
Suitable for radical surgery 54=77%
Við höfum fylgt þeirri megin reglu að
gera abdominal resectio, þegar staðsetning
æxlis er eigi neðar en 12 cm frá analopi.
Stundum tekst þó þessi aðgerð við æxli,
sem er staðsett neðar, en venjulega höfum
við þá miðað við að geta tekið rectum í
sundur 4-5 cm neðan við æxlið.
Hjá sex sjúklingum hefur verið gerð
aðgerð a.m. Lloyd Davies, en hjá þeim
var æxlið á svæðinu 8-12 cm frá enda-
þarmsopi. Sjúklingar eru eðlilega mjög
þakklátir, ef kleift er að hlífa lokunar-
vöðva endaþarmsins. Við þessa aðferð er
það einmitt gert þannig, að þarmaendarnir
eru saumaðir saman utan við endaþarm-
inn, eftir að efri endinn er dreginn niður
í gegnum úthverfan neðri endann.
Hjá einum sjúklingi, 48 ára konu, var
gert staðbundið brottnám (localized re-
section). Hjá henni var um að ræða stað-
bundinn cancer í papilloma villosum.
Fylgzt hefur verið með þessum sjúklingi
mjög náið, gerð rectoscopia og oft biopsia
á 2-4 mán. fresti. Það eru ekki nein teikn
um recidiv nú, 4 árum eftir fyrstu aðgerð.
Tafla 14 sýnir afdrif þeirra 77 sjúklinga,
sem gerð hafði verið á gagnger aðgerð á
árabilinu 1952-1964 og 5 ár eða lengri tími
liðinn frá aðgerð. Rúmlega helmingur
þeirra eða 52.3% reyndist vera á iífi.
en ef miðað er við alla þá sjúklinga, sem
hlutu meðferð á þessu árabili (118 sjúkl.),
þá voru 33.9% þeirra á lifi.
Arangurinn er líkur hjá cancer coli og
cancer recti sjúklingunum. 5 ára survival
eftir aðgerðir vegna cancer coli og cancer
recti er all breytilegt í skýrslum frá hin-
um ýmsu löndum.
Tölur frá Lahey Clinic sýna 90% „re-
sectability“ og 80% „operation for cure“,13
„primary mortality“ var hjá þeim 4.4%,
en upp á síðkastið 3.6% og 50% survival
yfir heildina. í þessari skýrslu kemur
greinilega fram, hversu horfurnar eru
miklu betri, ef eitlar eru fríir, sem v^r
hjá 44% sjúkl. og af þeim lifa 70% í 5
ár eða lengur. Ef æxlið var komið í eitla
og vaxið inn í æðar (16% af sjúkl.) þá
var 5 ára survival aðeins 8%. Við gætum
gert samanburð á okkar sjúklingahópi með
tilliti til meinvarpa í eitlum, en það er
ekki nærri alltaf tekið fram, hvort æxlið
er vaxið inn í æðar eða ekki. Þessar tölur
sýna greinilega hversu þýðingarmikið það
er, að þessir sjúklingar komist sem fyrst
í hendur skurðlækna. Ástandið er miklu
betra hjá þeim en okkur í þessum efnum
og þeir finna sjúkdóminn hjá 4.5% sjúkl-
inganna, áður en einkenni koma fram.
Zollinger og Howe15 benda og á, að
horfur fari eftir staðsetningu, tegund
æxlisins og hversu langt það er gengið
(site, type and stage). Þeir telja, að reikna
megi með 80% 5 ára survival hjá sjúkl-
ingum með cancer recti stig A skv. stig-
greiningu Dukes, en aðeins 40%, ef sjúk-
dómurinn er kominn á stig C. Yfir heild-
ina telja þeir, að reikna megi með 65%
5 ára survival þegar eitlar eru án meta-
stasa, en 35% hjá þeim, sem komnir eru