Læknablaðið - 01.12.1976, Side 45

LÆKNABLAÐIÐ
193
með meinvörp í eitla. Yfirleitt eru horf-
urnar verri þegar sjúklingar eru komnir
með þreifanleg æxli.11
De Dombal10 bendir einnig á, að ekki
sé líklegt, að bætt skurðtækni, röntgen-
geislanir eða chemotherapy geti bætt horf-
ur þessara sjúklinga svo nokkru nemi,
heldur verði skurðlæknir að fá sjúkling-
ana fyrr til meðferðar og leggja beri
áherzlu á að nema brott pre cancerous
lesionir.
Sjálfsagt er að vera djarftækur í aðgerð-
um við cancer coli eða recti og fjarlægja
t. d. hluta af öðrum líffærum, ef cancerinn
er vaxinn að þeim eða inn í þau. Þessi af-
staða virðist hafa í för með sér betri bata-
horfur sjúklinganna og skurðdauðinn er
jafnvel lægri hjá þeim, sem breyta eftir
þeásu.11 Sjálfsagt stafar það þó fyrst og
fre'mst af því, að í þeim hópi eru vanari
skurðlæknar að verki.
Eins og fram kemur á mynd 5 er mikið
af okkar sjúklingum í hærri aldursflokk-
unum cg elzti karlmaðurinn 91.5 ára og
elzta konan 90 ára.
Hár aldur mælir alls ekki á móti að-
gerð cg árangur aðgerðanna getur verið
svipaður og í yngri aldursflokkunum og
skurðdauði ekki hærri, nema þeir hafi ein-
hverja aðra sjúkdóma að auki og þá fyrst
og fremst hjartasjúkdóm. Bronchiectasis
með lungnaþembu, nýrnasjúkdómar og
sykursýki virðast ekki hafa áhrif á skurð-
dauða.12
Hjá þeim sem koma inn á deildina acute
vegna ileus eða perforationar (54 sjúkl.
TABLE 14
Cancer of the colon and rectum
77 cases operated for cure
with 5 years observation time or more
(1952-1964)
Survival rate:
Died within one year 15
1- 2 years after operation 8
2- 3 6
3- 4 5
4- 5 3
5 year survival 40=51,9%
5 year survival rate for the
whole material with 5 years
observation time (118 cases) =33,9%
23%) höfum við gert gagngera aðgerð í
fyrstu lotu þegar því hefur verið við kom-
ið.
Whelan et al14 hafa betri árangur af að-
gerð vegna perforatio coli, þegar þeir fram-
kvæma miðhlutun í fyrstu aðgerð en þeg-
ar þeir gera miðhlutun í tveim lotum, eða
20% skurðdauða hjá fyrri sjúklingahópn-
um (10 sjúkl.), en 33% skurðdauða hjá
hinum (15 sjúkl.). Hér er að vísu um fáa
sjúkl. að ræða og 23 af þessum 25 sjúkl-
ingum voru með perforatio vegna diverti-
culitis, en aðeins 2 sjúklinganna höfðu
cancer coli.
Peltokallio11 bendir einnig á, að í skýrsl-
um um aðgerðir á sjúklingum með per-
foratio v. cancer coli sé oftast um fáa
sjúklinga að ræða. Hann telur exterioris-
atio beztu aðgerðina í þessum tilvikum, ef
henni verður við komið.
Við athugun á þessum sjúklingahópi
kom í ljós, að furðu margir sjúklingar
með árslanga sjúkrasögu eða meira, voru
meðal þeirra, sem kleift reyndist að gera
gagngera aðgerð á. Við völdum því til
samanburðar annars vegar sjúklinga, sem
komu til meðferðar innan tveggja mánaða
frá byrjun einkenna, og hins vegar þá
sjúklinga, sem komu ekki inn á skurð-
deildina fyrr en liðið var eitt ár eða
meira.
Tafla 15 sýnir þennan samanburð.
Reyndin varð sú, að hjá 66% þeirra, sem
komu innan tveggja mánaða, reyndisí
kleift að gera gagngera aðgerð, en hjá
77% þeirra, sem höfðu haft einkenni í
eitt ár eða lengur.
Lengd sjúkrasögu er því alls ekki ein-
hlít við mat á horfum sjúklinga með cancer
í colon eða rectum, fremur en við illkynja
æxli í öðrum líffærum. Það sem mestu
varðar um þessi æxli og horfur, miðað
við tímalengd einkenna, er fyrst og fremst
vaxtarhraði þeirra og staðsetning.
Þrátt fyrir furðu góðar horfur þeirra,
sem hafa haft einkenni í eitt ár eða leng-
ur og hafa þar með hægvaxandi æxli, má
þó fullyrða, að horfur þeirra hefðu verið
ennþá betri, ef þeir hefðu t. d. komið hálfu
ári fyrr til meðferðar. Hitt er enganveginn
víst, að kleift hefði verið að bæta mikið
horfur þeirra sjúklinga, sem koma til með-