Læknablaðið - 15.03.1992, Side 38

110
LÆKNABLAÐIÐ
Greining á kattarklórskvilla byggist á að
fullnægt sé þremur af eftirtöldum fjórum
auðkennum (8):
1. Merki um kattarklór eða bit eða frumlöskun
á húð, auga eða slímhúð.
2. Jákvætt húðpróf.
3. Neikvæðar rannsóknir er lúta að
greiningu annarra orsaka, þar með taldar
baktenusýkingar, veirur og berklar (tafla 11).
4. Sérkennandi vefjabreytingar í vefjasýnum
frá frumlöskunum eða frá eitlum (8).
Mismunagreining er fyrst og fremst við aðra
sjúkdóma sem valda eitlastækkun svo sem
sýkingar og illkynja sjúkdómar (tafla II).
Áður var talið var að kattarklórskvilla fylgdi
ævinlega eitlabólga og var sjúkdómurinn
ekki greindur án þeirra. Nú hefur verið
staðfest að svo er ekki (22,25). Árið 1988 var
þremur bömum lýst með gleypifrumuhnúða
í lifur (22). Tvö bamanna höfðu hvorki
almenna né svæðisbundna eitlabólgu.
Greining kattarklórskvilla var hins vegar
staðfest er bakteríumar fundust í greftri.
Bömunum batnaði fullkomlega án meðferðar.
Undanfarið hafa fleiri greinar birst sem
staðfesta kattarklórskvilla í lifur eða milta,
jafnvel án greinanlegrar eitlabólgu (12,23).
Þetta staðfestir enn frekar að kattarklórskvilli
getur einnig lagst á innri líffæri, og þá ef
til vill einnig önnur líffærakerfi, jafnvel án
greinanlegrar eitlabólgu ákveðinna svæða.
Því verður að hafa þennan kvilla í huga við
greiningu sjúkdóma í innri líffærum þrátt fyrir
að einkenni kattarklórskvilla séu ekki ljós.
MEÐFERÐ
Þar sem kattarklórskvilli gengur að jafnaði yfir
án varanlegra afleiðinga er sérstök meðferð
ónauðsynleg. Hafa má þó í huga að kvillinn
er stundum afar hvimleiður og einstaka
sinnum hættulegur. Sýklalyfjameðferð hefur
verið lýst í örfáum tilfellum (9,13). Slík
meðferð er umdeild enda ómarkviss.
Sá árangur sem náðst hefur við ræktun
bakteríunnar opnar möguleika á að
framkvæma næmispróf. Líklegt verður
að teljast að innan skamms verði unnt að
meðhöndla sýkinguna markvisst.
Tafla II. Mismunagreining kattarklórskvilla.
1) SvϚisbundnir eitlar:
graftrarígeröir
óvenjulegar mycoplasma sýkingar
berklar, þar meö taldir frábrigöilegir berklar
Hodgkin's sjúkdómur og önnur eitlafrumukrabbamein
Crohn's sjúkdómur
2) Almennar eitlastœkkanir:
Veirur: Aðrar orsakir:
eitlasótt (Epstein Barr veira) berklar
cytomegaloveira bogafrymill (toxoplasma)
adenoveira hvítblæöi
iöraveira (enteroveira) traffrumnager (histiocytosis)
áblásturssóttarveirur (herpes) sarklíki (sarcoidosis)
eyöni Kawasaki-sjúkdómur
Inngrip skurðlækna eru oftast óþörf. Við
mikla kýlamyndun geta þó slík inngrip
verið óhjákvæmileg. Umtalsverð hætta er á
fistlamyndun í kjölfar aðgerða (10,7).
Þar sem sjúkdómurinn berst ekki frá manni til
manns er einangrun sýktra einstaklinga óþörf.
Kettir veikjast ekki sjálfir af bakteríunni
og raunar hefur ekki enn tekist að einangra
bakteríuna frá köttum. Kattavinum til
hugarhægðar er rétt að fram komi að ekki
er talin sérstök ástæða til aðgerða gegn
köttum, þeir eru oftast lausir við allt smit er
sjúkdómurinn greinist (8,9).
SAMANTEKT
Kattarklórskvilli er sýking af völdum gram-
neikvæðrar bakteríu. Algengast er að böm
og unglingar fái kvillann sem kemur oftast í
kjölfar klórs eða bits kattar. Fáum dögum eftir
klór myndast nabbi á húðinni. Umtalsverð
bólga í svæðiseitlum fylgir, án vessaæðabólgu.
Eitlamir eru sárir. Kvillanum fylgir almennt
slen og hiti. Sýkingin getur komið fram í
flestum líffærum, þar með talið lifur, milta
og miðtaugakerfi. Greiningu má staðfesta
með húðprófi og væntanlega með ræktun og
hugsanlega með mótefnaprófum eða öðrum
aðferðum áður en langt um líður.
Sérstök meðferð er oftast óþörf enda gengur
kvillinn yfir án eftirkasta.
HEIMILDIR
1. Debre R. Lamy M. Jammer M, et al. La maladie
des griffes de chat. Bull Mem Soc Med Hop (Paris)
1950; 66: 76-9.